پیامدهای شکایت حقوقی آفریقای جنوبی علیه رژیم صهیونیستی در دیوان بین المللی دادگستری

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، اواخر دسامبر 2023، آفریقای جنوبی دست به اقدامی در عرصه حقوق بین الملل زد که صهیونیست‌ها و تمام هم پیمانانش به ویژه آمریکا را به شدت به صرافت انداخت. این اقدام که در دیوان بین المللی دادگستری ارائه شد چنان برای صهیونیست‌ها تکان دهنده بود که به محض طرح آن در این نهاد حقوقی بین المللی، آنها را به واکنش وا داشت. از سوی دیگر میزان اثرگذاری این اقدام، حامیان فلسطین را نیز به وجد آورد و جمعی از کشورهای دوستدار فلسطین به آفریقای جنوبی ملحق شدند و اعلام کردند از این اقدام حمایت می‌کنند.

نگاهی به اقدام آفریقای جنوبی

در ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که آفریقای جنوبی در دیوان بین المللی دادگستری (ICJ) شکایتی را علیه رژیم صهیونیستی مبنی بر عدم پایبندی به کنوانسیون مبارزه با نسل کشی، مطرح کرده است. رژیم صهیونیستی در سال 1948، عضو این کنوانسیون شده است. آفریقای جنوبی با استناد به اقدامات رژیم صهیونیستی در نوار غزه در جریان نبرد طوفان الاقصی، رژیم صهیونیستی را ناقض این کنوانسیون معرفی کرده و خواستار دو اقدام حقوقی زیر است.

اول، درخواست پایان حملات رژیم صهیونیستی به نوار غزه یا همان آتش بس که مصداق همان نسل کشی است که آفریقای جنوبی به آن استناد کرده است. این اقدام در صورت تأیید در دادگاه در کوتاه مدت، ظرف چند روز، به اجرا می رسد و دیوان از رژیم صهیونیستی خواهد خواست که اقداماتش را متوقف کند.

دوم، درخواست محکومیت رژیم صهیونیستی به عنوان ناقض کنوانسیون نسل‌کشی که این پرونده ممکن است چند سال برای بررسی زمان ببرد. اما پس از آن رژیم صهیونیستی را با مجازات‌های متعدد روبرو خواهد کرد. نکته مهم در این بخش آن است که اگر رژیم صهیونیستی در این بخش محکوم شود و به احکام صادر شده عمل نکند با انزوای رسمی بین المللی و اخراج از مجامع بین المللی مواجه خواهد شد.

 استنادات آفریقای جنوبی 

مستنداتی که آفریقای جنوبی در دیوان بین المللی دادگستری ارائه کرده، دو دسته اقدامات رژیم صهیونیستی را شامل می شود. در حقیقت آفریقای جنوبی دو دسته از اقدامات رژیم صهیونیستی را به عنوان مصادیق نسل‌کشی معرفی می‌کند که ناقض کنوانسیون مقابله با نسل کشی هستند:

الف. حملات نظامی رژیم صهیونیستی علیه غیرنظامیان،

ب. اقدامات بازدارنده رژیم صهیونیستی علیه ورود کمک‌های بشردوستانه.

 واکنش رژیم صهیونیستی 

پس از اقدام آفریقای جنوبی برای ارائه دادخواست علیه رژیم صهیونیستی در دادگاه لاهه، بلافاصله شاهد موضع گیری شدید رژیم صهیونیستی بودیم. مقامات رژیم صهیونیستی بی درنگ اقدام آفریقای جنوبی را محکوم کردند و در اندک زمانی درصدد انجام اقدامات مقابله‌ای بر آمدند.

صهیونیست‌ها گزینه‌های متعددی را برای مقابله طراحی کردند که اولین آنها معرفی یک قاضی برای حضور در جلسه دادگاه بود. براساس قوانین دیوان بین المللی دادگستری، طرفی که دادخواستی علیه او مطرح شده، می‌تواند یک قاضی را به دادگاه معرفی کند تا در جمع قضات دادگاه در زمان برگزاری جلسه حضور داشته باشد.

در گام دوم آنها تلاش کردند اقدامی مشابه را صورت دهند. صهیونیست‌ها بیان کردند قصد دارند همین اتهام را با این استدلال علیه آفریقای جنوبی مطرح کنند که آفریقای جنوبی به دلیل حمایت از حماس- که از نگاه صهیونیست‌ها یک سازمان تروریستی است و مدعی‌اند در 7 اکتبر دست به نسل کشی زده است- کنوانسیون نسل کشی را نقض کرده است.

گام سوم صهیونیست‌ها ترغیب حامیان شان برای تحت فشار دادن آفریقای جنوبی بود. در این مرحله حامیان رژیم صهیونیستی، از جمله آمریکا، اقدام آفریقای جنوبی در دیوان بین المللی دادگستری را به شدت محکوم کردند. مقامات ارشد تل آویو در گام بعدی، لابی‌ها و سازمان های صهیونیستی را در نقاط مختلف جهان فعال کردند. این لابی‌ها اقدامات اعتراض آمیزی را مثل تظاهرات و اعتصاب در نقاط مختلف جهان از جمله در آفریقای جنوبی انجام دادند تا آفریقای جنوبی را پیش از ارائه دادخواست، تحت فشار قرار دهند.

 جلسه دادگاه 

جلسه دادگاه طی روزهای پنج شنبه و جمعه، 21 و 22 دی برگزار شد. در روز نخست، آفریقای جنوبی با هیئتی از قضات و حقوقدانان خود به ریاست، «رونالد لامولا»، وزیر دادگستری این کشور حضور یافتند و با ارائه مستنداتی- که در بالا به موضوع آنها اشاره شد- دادخواست خود را علیه رژیم صهیونیستی مطرح کردند.

در روز دوم، رژیم صهیونیستی دفاعیات خود را در هیئتی به ریاست «مالکوم شاو» ارائه کرد. صهیونیست‌ها مدعی شدند، آفریقای جنوبی روابط نزدیکی با حماس دارد. آنها در ادعایی مضحک گفتند، پیش از حمله به ساکنان مناطق با هشدارهای صوتی و اعلامیه خبر می‌دهند. این در حالی است که صهیونیست‌ها، حتی مناطقی را که پیش از این با عنوان گذرگاه امن و مسیرهای بشردوستانه  اعلام کرده بودند را هم هدف قرار می دهند.

 نگرانی‌های صهیونیست‌ها 

به نظر نمی رسد، صهیونیست‌ها از این دادگاه تبرئه شوند و مجازات قابل توجهی در انتظار آنها است. با علم به این مسئله، صهیونیست‌ها دو نگرانی عمده دارند:

نخست اینکه در زمانی که آنها برنامه استمرار عملیات زمینی و تسلط بر زمین در نوار غزه را بررسی می‌کنند و آمریکایی‌ها نیز اجرای حملات نقطه ای را از آنها می خواهند، حکم کوتاه مدت دادگاه برای پایان دادن به جنگ و نسل کشی، آنها را در وضعیت دشواری قرار دهد. در این وضعیت اگر دست از عملیات بکشند، در مقابل افکار عمومی خود در داخل سرزمین‌های اشغالی متهم به ترس و عقب نشینی می‌شوند و اگر دست از عملیات نکشند، باید منتظر مجازات بین المللی باشند که به شدت بر انزوای آنها خواهد افزود.

دوم، اگر نسل کشی آنها در فرآیند دراز مدت به اثبات برسد، ضمن سیاه شدن پرونده شان در سطح جهانی، مجریان این نسل کشی- که عمدتاً مقامات نظامی و سیاسی رژیم صهیونیستی هستند- محکوم خواهند شد. این محکومیت هم مجازات بین المللی را برای آنها در پی خواهد داشت و هم اینکه مقدمه محاکمه شدن این افراد در دادگاه جنایات جنگی فراهم خواهد شد؛ مسئله‌ای که تاکنون چند مرتبه برای صهیونیست ها تجربه شده است.

اما تجربه جنگ‌های گذشته نشان داده است که صهیونیست‌ها با کمک آمریکا و لابی‌های صهیونیستی، پس از جنگ، فشار همه جانبه‌ای را بر قضات دادگاه و مقامات آفریقای جنوبی اعمال خواهند کرد تا پس از چند سال از این اقدام دست بردارند. اقدامی که در مورد پرونده، «گلدستون»، قاضی پرونده جنایات جنگی رژیم صهیونیستی در جنگ 22 روزه نیز انجام شد. این قاضی بین المللی پس از اینکه گفتههای خود در محکومیت رژیم صهیونیستی را پس گرفت، حتی در جنگ طوفان الاقصی با محکوم کردن گروه‌های مقاومت، جانب رژیم صهیونیستی را گرفت.

با این حال انتظار می رود با توجه به آنکه وکلای آفریقای جنوبی با دادخواست مستند خود در جهت اثبات جنایات جنگی رژیم صهیونیستی پا به این میدان حقوقی گذاشته‌اند و از سوی دیگر پشتیبانی قوی بسیاری از دولت‌ها و ملت های آزادانه جهان بتوانند ضمن اثبات جرایم رژیم صهیونیستی در گام نخست زمینه ساز الزام این رژیم به توقف جنگ در غزه شوند و سپس محکومیت این رژیم در نسل کشی را به اثبات برسانند.

انتهای پیام/