گوشی همراه؛ سلاح حواس‌پرتیِ جمعی
احتمالا مقصر خود «ما» هستیم نه فقط فناوری‌ها! منظور از «ما»، انسان‌ها و جوامع انسانی هستند که همیشه و گاه تا سرحد مرگ برای دستیابی به فناوری‌های جدید می‌کوشند و وقتی به هدفشان می‌رسند در استفاده افراطی از فناوری هم تا سرحد مرگ پیش می‌روند!
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، احتمالاً مقصر خود «ما» هستیم نه فقط فناوری‌ها و دستاوردهای تازه علمی! منظور از «ما»، انسان‌ها و جوامع انسانی هستند که همیشه و گاه تا سرحد مرگ برای دستیابی به فناوری‌های جدید می‌کوشند و وقتی به هدفشان می‌رسند در استفاده افراطی از فناوری هم تا سرحد مرگ پیش می‌روند! «درک تامپسن» در «آتلانتیک» مطلبی در همین زمینه منتشر کرده که بخش‌هایی از آن را به نقل از «ترجمان» می‌خوانید.
کرونا کاره‌ای نبود
نتایج معروف‌ترین آزمون سنجش توانمندی دانش‌آموزان در جهان نشان می‌دهد طی چند سال گذشته عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان در کشورهای مختلف به مرور ضعیف و ضعیف‌تر شده است. ابتدا کرونا متهم ردیف اول چنین وضعی بود، اما تحقیقات تازه نشان می‌دهند ماجرا پیش از دوره کرونا آغاز شده است. آخرین گزارش برنامه بین‌المللی ارزیابی دانش‌آموزان(پی‌آی‌اس‌اِی) به سه دلیل گوشی‌های همراه را مقصر اصلی داستان می‌داند.
پژوهشگران ثابت کرده‌اند تقریباً از سال2012، معیارهای مختلف بهزیستی دانش‌آموزان در سراسر دنیای غرب کاهش چشمگیری داشته است، درست از همان زمانی که گوشی‌های هوشمند و رسانه‌های اجتماعی، جزء لاینفک زندگی نوجوانان شدند. « پی‌آی‌اس‌ای» هر سه سال یک بار آزمونی را در80 کشور برگزار می‌کند و دانش‌آموزان 15ساله را در دروس ریاضیات، درک مطلب و علوم می‌سنجد. این آزمون معروف‌ترین معیار سنجش توانمندی دانش‌آموزان در جهان است. هر سال با انتشار نتایج آزمون، گزک به دست منتقدان نظام آموزشی آمریکا می‌افتد که مثلاً: چرا دانش‌آموزان ما در درک مطلب به گرد پای فنلاندی‌ها هم نمی‌رسند... چرا در ریاضیات زیر پای کره‌ای‌ها له می‌شویم؟
تازه‌ترین گزارش پی‌آی‌اس‌ای هم پیام تازه‌ای دارد: «بله... امتیاز ریاضیات آمریکایی‌ها در این دوره کمتر از ادوار پیشین بوده است». نتایج بیانگر این بود که میانگین نمرات دانش‌آموزان سیاه‌پوست و لاتین‌تبار هم کمتر از دانش‌آموزان آسیایی و سفیدپوست شده است. البته در جاهای دیگر، افت یادگیریِ مربوط به دوره کرونا حتی بدتر بود و موجی ایجاد کرد که نویسندگان گزارش پی‌آی‌اس‌ای، آن را «افت بی‌سابقه عملکرد تحصیلی» در سطح جهان دانستند چون تقریباً سه برابر بیشتر از همه تغییرات و افت‌های پیش از آن بود!
موضوع جالب‌تر و مهم‌تر اینکه نمرات این آزمون چند سال پی‌درپی و حتی پیش از کرونا در حال کاهش است. از آن زمان کشورهای توسعه‌یافته در مجموع عملکرد تحصیلی «ضعیف و ضعیف‌تر» داشته‌اند. حتی در کشورهایی مثل فنلاند، سوئد و کره جنوبی که به عملکرد خوبشان شهرت دارند، مدتی است نمرات پی‌آی‌اس‌ای در یک یا چند درس رو به کاهش گذاشته است.
3 دلیل محکم
گزارش پی‌آی‌اس‌اِی به سه دلیل گوشی‌های همراه را مقصر اصلی داستان می‌داند.
دلیل اول اینکه امتیاز ریاضی دانش‌آموزانی که روزانه کمتر از یک ساعت از اوقات فراغت خود در مدرسه را با دستگاه‌های دیجیتالی سر می‌کنند، حدود 50 نمره بالاتر از دانش‌آموزانی است که بیش از پنج ساعت در روز چشم به صفحه‌نمایش می‌دوزند. این اختلاف نمره حتی پس از اِعمال عوامل اجتماعی اقتصادی نیز ثابت ماند. این کاهش 50 امتیازی در نمرات ریاضی حدوداً چهار برابر بیشتر از افت یادگیری ریاضی در دوره کرونا در آمریکاست!
دلیل دوم می‌گوید به نظر می‌رسد صفحه‌نمایش‌ها موجب نوعی حواس‌پرتی در میان همه دانش‌آموزان شده‌اند، حتی دانش‌آموزانی که مدام چشم به آن‌ها ندوخته‌اند. «آندریاس شلیچر» مدیر نظرسنجی پی‌آی‌اس‌ای می‌گوید: حتی دانش‌آموزانی که به‌خاطر عادات دیجیتالی همکلاسی‌های خود حواسشان پرت شده بود، در ریاضی نمره پایین‌تری کسب کردند!
دلیل سوم هم اینکه تقریباً نیمی از دانش‌آموزان کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی گفتند وقتی از دستگاه‌های دیجیتال خود دوریم، احساس «کلافگی» یا «اضطراب» داریم. این اضطراب تلفن همراه با نمرات ریاضی رابطه معکوس داشت یعنی اضطراب بالاتر، نمرات ریاضی پایین‌تر! شاید تکیه بر یک نظرسنجی خاص برای طرح ادعای بزرگی مثل: «گوشی‌های همراه، بچه‌ها را کندذهن‌تر می‌کند» کار بخردانه‌ای نباشد. به‌خصوص که نمرات پی‌آی‌اس‌ای نزد همه کارشناسان آموزش در سراسر دنیا اعتبار ندارد. به قول معروف «هوش را با آزمون نمی‌سنجند» و یک آزمون استاندارد جهانی برای سنجش توانمندی دانش‌آموزان در کشورها، فرهنگ‌ها، سبک‌های یادگیری و زبان‌های مختلف ناگزیر شامل سؤالاتی است که برخی توانایی‌ها را دست‌بالا و برخی دیگر را دست‌پایین می‌گیرد.
وقتش رسیده
اما این فقط نمرات پی‌آی‌اس‌ای نیست که ثابت می‌کند گوشی‌های همراه در مدارس سلاح‌های حواس‌پرتیِ جمعی هستند. بر پایه یافته‌های پژوهشی دیگر دانش‌آموزانی که مشغول گوشی‌هایشان هستند کمتر یادداشت برمی‌دارند و کمتر مطالب کلاس در خاطرشان می‌ماند. رفت و آمد بین رسانه‌های اجتماعی و تکالیف درسی هم با معدل پایین ارتباط مستقیم دارد. دانش‌آموزانی که در کلاس‌ها زیاد پیام متنی می‌فرستند در آزمون‌ها ضعیف‌تر عمل می‌کنند و دانش‌آموزانی که در روند آزمایش‌ها تلفن‌های همراهشان را تحویل می‌دهند در آزمون‌ها نمرات بهتری می‌گیرند. روان‌شناسان می‌گویند فقط وجود یک گوشی هوشمند در دیدرس کافی است که توجه و تمرکزمان معطوف آن شود. حتی گوشی قفل‌شده در جیبمان یا روی میز کارمان، بی‌صدا فریاد می‌زند و حواس تکه‌پاره و پخش‌و‌پلای ما را به سوی خودش جلب می‌کند.
روان‌شناسان به همین دلیل پیشنهاد کرده‌اند گوشی‌های همراه را به‌طور کامل در مدارس ممنوع کنند. به نظر می‌رسد تحلیل پی‌آی‌اس‌ای استدلالی قوی در حمایت از این سیاست باشد. به نظر من، در 10 سال اخیر، دنیای آنلاین، آزمایشی گسترده روی ذهن ما و به‌ویژه نوجوانان اجرا کرده است. حواس نوجوانان به‌راحتی پرت می‌شود و به قضاوت همسالان خود شدیداً حساس‌اند. اکنون، نتایج حاصل از یک دهه تحقیقات بارها نشان داده است میان استفاده از گوشی همراه و رضایت از زندگی، احساس شادمانی، توجه به تکالیف مدرسه، یادسپاری درس‌ها، یادداشت‌برداری در کلاس، رفت‌و‌آمد بین چند کار و پیشرفت دانش‌آموزان رابطه معکوس وجود دارد. هر‌چه «وابستگی به دستگاه» بیشتر باشد، هزینه‌های شناختی و احساسی فرد هم بیشتر می‌شود. به هر حال ممنوع‌کردن تلفن در مدرسه اقدام آزمایشی جسورانه و بدیعی خواهد بود. شاید مؤثر نباشد، اما غلط است اگر فکر کنیم هیچ کاری نکردن و حفظ وضع موجود، بی‌ضرر خواهد بود. وقت، وقتِ یک مداخله جدید است!
منبع:قدس
انتهای پیام/
