علیرضا قزوه: برخی توهم شعر دارند/ شمار کتاب‌های خوب در حوزه شعر زیر ۵ درصد است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم ،‌ نشست خبری هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر با حضور علیرضا قزوه دبیر علمی جشنواره، علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب و حامد محقق دبیر اجرایی امروز سه‌شنبه 9 بهمن در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب در سخنانی گفت: جشنواره شعر فجر در دور نخست به همت علیرضا قزوه راه‌اندازی شد، به عبارتی آقای قزوه موسس جشنواره شناخته می‌شود، بعد از گذشت دوره‌های مختلف از او خواستیم دبیر علمی جشنواره باشد که وی نیز این دعوت را پذیرفت، چه بسا برگزارکنندگان مدنظرشان بود با آمدن وی، دوباره در دوره‌ پیش رو تغییرات و تحولاتی آغاز شود تا در دوره های بعدی با شتاب بیشتری ادامه پیدا کند.

وی ادامه داد: اعضای هیات علمی و داوران در ایام داوری‌ها  از برخی پیشکسوتان حوزه شعر عیادت کردند و روز سه‌شنبه نیز به عیادت خانم وحیدی خواهیم رفت. همچنین در این دوره از ذکریا اخلاقی شاعر پیشکسوت نیز تجلیل خواهیم کرد.

علیرضا قزوه دبیر علمی این جشنواره نیز در سخنانی با بیان این مطلب که شعر هنر اول ما ایرانی‌هاست‌، گفت: سرمایه اولیه ما ایرانی‌ها شعر و عرفان است، خیابان‌های بزرگ در شهرها با نام شاعران زینت یافته و این سرمایه ملی ماست. جشنواره شعر فجر در 18 سال پیش، زمان وزارت آقای صفارهرندی تاسیس شد،‌ آن زمان با 40 نفر از شعرا به ترکیه سفر کرده بودیم و جلسات مستمری داشتیم تا بتوانیم پایه و اساس این جشنواره را طرح‌ریزی کنیم.در دوره نخست از 30 استان بزرگان و پیشکسوتان حوزه شعر مرحوم اخوان‌، صفارزاده‌، قیصر امین‌پور و ... انتخاب و تجلیل شدند.

وی ادامه داد: دوره‌های بعدی شعر فجر به سرعت طی شد و ما اکنون به 18 دوره رسیدیم، در دوره هجدهم با یک تیم 20 نفره کار می‌کنیم. امسال شاهد رقابت تلویزیونی در جشنواره شعر فجر هستیم،‌ از چهره‌های شاخص شعر ایران  64 نفر در 8 گروه انتخاب شدند. ابتدا قرار بود،‌ برنامه‌ها در 10 شب باشد، اما استقبال زیاد شد و به 30 ش رسید تمام شب های ماه رمضان شاهد رقابت شرکت کنندگان جشنواره شعر فجر هستیم و شعر به سبد زندگی مردم بیشتر وارد می‌شود.این 64 نفر چهره‌های شاخص هستند که 50 نفر از چهره‌های شهرستانی هستند.

قزوه با اشاره به داوران این رقابت‌ها نیز گفت:  شاعران شاخصی هم‌چون یوسفعلی میرشکاک، محمدکاظم کاظمی، ناصر فیض‌، مهدی سیار جزو داوران هستند، در کنار این‌ها چهره‌ها و اندیشمندان آنی داریم که منتقد هستند، رای نمی‌دهند اما درباره شعر صحبت می‌کنند‌، یک روان شناس، یک تاریخ دان و ... حرف می‌زنند، هر شب یک نفر برگزیده می‌شود و در پایان 8 نفر برگزیده رقابت می‌کنند برای جایزه 200 میلیونی 100 میلیونی و جوایز دیگر.

دبیر علمی جشنواره شعر فجر با بیان این مطلب که ما شاعران نماد سیمرغ را  آفریدیم‌، اما اهالی سینما آن را برداشتند و استفاده کردند و حلال شان باشد گفت:  ما سرو را به عنوان نماد آزادگی انتخاب کردیم. شاعران آزاده و صبورند و بیشترین تلاش را برای هنر می‌کنند. ما سعی می‌کنیم امسال به نماد سرو برگردیم.

 علی رمضانی در ادامه در تکمیل سخنان قزوه گفت: جشنواره شعر فجر‌، امسال یک بخش سالانه‌ای دارد که بخش بررسی کتاب‌های منتشر شده حوزه شعر است و  داوران ارزیابی‌ها را انجام دادند که در مراسم اختتامیه برگزیدگان معرفی می‌شوند. بخش دیگر برگزرای محافل استانی است که در استان‌های مختلف برگزار شده است. اما آنچه که به ابتکار آقای قزوه امسال پایه‌گذاری شده سلسله برنامه‌های تلویزیونی است که در 33 مرکز استانی برگزار می‌شود و 30 شب نیز در تهران رقابت می‌کنند.

محقق دبیر اجرایی جشنواره نیز در سخنانی با اشاره به آمار کتاب‌های رسیده به دبیرخانه گفت:‌ در بخش درباره شعر 289 عنوان. در بخش شعر بزرگسال 1913 عنوان کتاب ، در بخش شعر نو 866 عنوان،‌ در بخش شعر کلاسیک 997 ، در بخش شعر محاوره 50 عنوان. در بخش شعر کودک 424 عنوان جمعاً 2 هزار و 626 عنوان کتاب از 846 ناشر به دبیرخانه رسیده است.  

بخش دوم این نشست به پرسش و پاسخ خبرنگاران اختصاص داشت،‌ قزوه در پاسخ به پرسشی درباره توجه به شاعران شهرستانی گفت:  اگر به گذشته ادب فارسی برگردیم، دو شاعر بیشتر از تهران آن نداریم، اگر تهران را در یک کفه قرار دهیم و تمام شهرستان‌ها را در کفه دیگر ظلم است، تهران بضاعت یک سی‌ام است. عدالت حکم می‌کند ما تمام استان‌ها را ببینیم.

رمضانی نیز در توضیحات تکمیل‌تر گفت: استعداد محدود به جغرافیا نیست،‌ ما  دوره‌های آموزشی کلک خیال را نیز در استان‌ها برگزار کردیم که موجب  رونق فضای ادبی استان‌ها و جلب توجه عموم به حوزه شعر شده است.

قزوه در پاسخ به پرسش دیگری درباره وضعیت شعر امروز نیز گفت:  ما در شعر رصد بسیار زیادی  در این سال‌ها کردیم، توان شعر ما بسیار بالاست، اما اینکه از آن راضی باشیم و آیا خوب معرفی می شود؟ نه چنین نیست. ما به عنوان بخش دولتی کار در زمینه شعر نتوانستیم وظیفه را به درستی انجام دهیم، ممکن است حتی عمدی هم باشد اما من صداقت را در ارشاد و حوزه هنری می‌بینم که می‌خواهند کاری انجام دهند. وضعیت فعلی ادبیات ما از جهت توان ادبی بسیار بالاست.در جشنواره فجر کسانی شرکت کردند بسیار شعرهای خوبی آوردند، اما آیا سهمشان در معرفی همین است؟ خبر بسیاری از شاعران ما هنوز خوب معرفی نشده‌اند. ما از در آشتی این جشنواره‌ها را برگزار می‌کنیم. با هر دیدگاهی که وارد  شوند به شعریتشان احترام می‌گذاریم. گاهی در برخی استان‌ها مدیران حق شاعران را نمی‌دهند،‌ وضعیت خیلی راضی‌کننده نیست و باید تلاش کنیم به آن مرحله‌ای که شایسته شعر است برسیم.

وی ادامه داد: از هر 100 کتاب شعر منتشره 80 کتاب اساسا نباید منتشر شوند‌، برخی شاعران دچار توهم شعری هستند‌، تصور می‌کنند خیلی خوب شعر گفته‌اند،‌ در مجموع شمار کتاب‌های خوب زیر 5 درصد است که از این میان نیز زیر یک یا دو درصد کتاب‌های خیلی خوب هستند.که آثار نهایی جشنواره نی زاز همین زیر یک یا دو درصد انتخاب شده است.

رمضانی نیز افزود: حتما وضعیت منتشر شده آثار شعر می‌تواند بهتر از این باشد. بخشی بر عهده شاعر بخشی بر عهده ناشر و بخشی هم بر عهده مردم است.

وی در پاسخ به پرسشی درباره اطلاق عنوان بین‌الملل بر جشنواره در حالیکه فعالیت بین‌الملل ندارد‌، گفت:‌  شعر فجر به واقع بین‌المللی‌ترین جشنواره‌ای است که می‌توان برگزار کرد،‌ چون در حوزه زبان فارسی کشورهایی را داریم که شاعرانش می‌توانند رد جشنواره شرکت کنند،‌ ما امسال میهمانانی از ازبکستان و هند داریم و در بین برگزیدگان نیز یک شاعر فارسی زبان خارجی داریم.

رمضانی از افزایش میزان جوایز جشنواره از 150 میلیون به 250 میلیون تومان برای برگزیده و 75 میایون تومان برای شایسته تقدیر خبر داد و گفت:‌برگزیدگان عضو بنیاد ملی نخبگان شده و آثارشان نیز در قالب هیات انتخاب و خرید کتاب حمایت می‌شوند.

اسامی نامزدهای هجدهمین جشنواره شعر فجر را در ادامه می‌خوانید:

بخش شعر کودک و نوجوان

• اسماعیل الله‌دادی برای کتاب  «بعضی از پرنده‌ها شاعرند» از  نشر  گویا
• پروانه شیرازی (لعیا) برای کتاب «بهترین نان جهان» پروانه شیرازی (لعیا) از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
• محبوبه صمصام شریعت برای کتاب «ستاره‏ قاصدکی» از  انتشارات سروش
• منیره هاشمی برای کتاب «مثل مادرم درخت می‌شوم» از انتشارات سروش
• طاهره شهابی برای کتاب «من سنگ بودم» از انتشارات سوره مهر
• محمود پوروهاب برای کتاب «شعرهای رودخانه» از انتشارات به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی)

داوری این بخش از هجدهمین جشنواره شعر برعهده  مریم زندی، غلامرضا بکتاش و بابک نیک‏ طلب  بوده است.

بخش درباره شعر

• سعید مهدوی‌فر برای کتاب «خاقانی‏نامه (دفتر اول)» از  انتشارات ادبیات
• مهدی علیایی مقدم برای کتاب «شعر سپید: پژوهشی در باب قالبی بی‌قافیه» از نشر نامک
• محمد ناصر ره‌یاب برای کتاب «شعر، هنر زبانی زیبا: نظریه‌های ادبی (2 جلدی)» از نشر آمو
• زهرا سید یزدی و مرضیه خافی برای کتاب «فهرست توصیفی - تحلیلی مقالات مربوط به فردوسی و شاهنامه از سال 1294 تا1380» از انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
• یوسف عالی عباس آباد برای کتاب «من امشب آمدستم وام بگزارم: شیوه شاعری مهدی اخوان ثالث آن سوی گزاره‌های هنری» از انتشارات سخن

حسنا محمدزاده، قربان ولیئی و وحید عیدگاه طرقبه‌ ‏ای  داوری این بخش را برعهده داشتند.

بخش شعر بزرگسال

 گروه شعر محاوره

• امین بامشاد برای کتاب «آهای تموم زندگیم» از انتشارات دالاهو
• مژگان صالحی نسب برای کتاب  «چای مست از قهوه‏ی چشمان تو» از نشر فصل پنجم
• علیرضا طبایی بر ای کتاب «عشق تو نمی‌میرد» مجموعة ترانه علیرضا طبایی از انتشارات آرادمان
• امیرعلی سلیمانی برای کتاب «محاورات» از نشر نزدیک‌تر

گروه شعر کلاسیک

• خسرو احتشامی هونه گانی برای کتاب «جاده گل سرخ» از انتشارات آرام دل
• حسین دهلوی برای کتاب «دل‌بستگی» از انتشارات سوره مهر
• حمید مبشر برای کتاب «کوچه بارانی اشراق» از انتشارات شهرستان ادب
• فاضل نظری برای کتاب «وجود» از انتشارات سوره مهر

گروه شعر نو

• محمدباقر کلاهی اهری برای کتاب «ای زیبارو خدا خیرت دهد» از نشر مهر و دل
• علی داودی برای کتاب «شبیه: نیمایی‌های عاشورایی» از انتشارات شهرستان ادب
• ابوالفضل پاشا برای کتاب «نام دیگری از دست‌ها» از انتشارات شب چله
• حنیف خورشیدی برای کتاب «ندرت ناگوار مرگ» از انتشارات شب چله

عالیه محرابی، ناصر فیض، مصطفی محدثی‏‌خراسانی، علی هوشمند، عبدالجبار کاکایی، صادق رحمانی و سعید یوسف‏‌نیا  داوری این سه بخش را برعهده داشتند.

انتهای پیام/