بیست و دومین دوره جایزه قلم زرین برگزیدگان خود را شناخت

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم اختتامیه بیست و دومین دوره جایزه ادبی قلم زرین، امروز 13 تیرماه، در آستانه روز قلم در کتابخانه مرکزی پارک شهر برگزار شد. در این مراسم که با حضور جمعی از اهالی فرهنگ، شاعران و نویسندگان برگزار شد، از برگزیدگان هر بخش تجلیل به عمل آمد. 

اسامی برگزیدگان این دوره از جایزه که از میان 410 اثر معرفی شده‌اند، به این شرح است: 

بخش نقد و پژوهش 

"از متن تا معنا"، به قلم بتول واعظ و محمدرضا حاجی آقابابایی

"واکاوی پدیده روسپیگری" اثر کامران پارسی‌نژاد 

بخش شعر بزرگسال: 

علیرضا قزوه برای کتاب "شام اود"

بخش داستان بزرگسال: 

محسن مومنی شریف برای نگارش کتاب "ماه و بلوط" 

داستان کودک و نوجوان: 

"آتش در آشیانه اژدها" اثر رویا منوچهری 

شعر کودک و نوجوان: 

بابک نیک‌طلب برای کتاب "بهار از کوچ برگشت"

جواد کامور بخشایش، داور این دوره از جایزه، نیز بیانیه هیئت داوران را به این شرح قرائت کرد: 

 ن والقلم و مایسطرون

قسم به قلم و به آنچه که می‌نویسد.و این قلم شریف است و محترم است و مقدس. اندیشه‌ای که از این قلم برون می‌ترواد باید اندیشه ناب انسانی و الهی باشدتا انسان را در مسیر سعادت و سلامتی همراهی کند. قلم متعهد قلمی است پای‌بند ارزش‌های الهی و انسانی که نگاهش رو به آسمان است و هدفش سعادت انسان و کیست که نداند هنر و ادبیات متعالی ناشی از این قلم تا چه اندازه حرمت دارد و ارزشمند است.

در بخش دیگر این بیانیه آمده است: و امروز در چنین زمانه‌ای وای به حال قلمی که بتواند بنویسد اما ننویسد از ظلم و جنایت و ستم و خون. بتواند بنویسد اما ننویسد از مظلومیت غزه و فلسطین، بتواند بنویسد اما ننویسد از معصومیت کودکانی که مظلومانه زیر بمب و خمپاره جان می‌سپارند. بتواند بنویسد اما ننویسد از مادرانی که عزیزترین‌شان را با دستان خود به خاک می‌سپارند و هنوز رو به آسمان دارند. رساندن فریاد این مظلومان به هزار توی امروز و فردای تاریخ، رسالت قلم متعهد است.

آری ، قلم می‌تواند متبلورکننده ظلم ظالمان و مظلومیت مظلومان باشد و خود را برای انسانیت انسان فدا نماید. و همین قلم است که می‌تواند پیام‌آور آزادی و عدالت باشد و جهان را به عدالت و راستی سوق دهد.

امروز گرد هم آمده‌ایم تا درباره قلم و بارقه‌های آن سخن بگوییم و درباره هنر و ادبیات متعهد حرف بزنیم. چه خرسندیم از این که در این دوره از جشنواره قلم زرین هم با اندیشه‌های نابی که از قلم‌های متعهد جوشیده‌اند بیشتر آشنایی یابیم و این آثار ارزشمند را به جامعۀ امروز و فردا معرفی کنیم.

بحمدالله بیست و دومین دوره جشنواره قلم زرین به فرجام رسید و مفتخریم در چنین محفلی صمیمی پایان آن را جشن می‌گیریم. امیدوارم این حرکت‌های فرهنگی ارزشمند همچنان در این سرزمین پر هنر تداوم یابد.

حاصل هفت ماه تلاش بی وقفه بنده و همکارانم در این دوره از جشنواره در این گزارش کوتاه محضرتان تقدیم می‌شود:

دوره بیست و دوم با انتشار فراخوان دریافت آثار، در بهمن 1402 کار خودش را آغاز کرد و امروز در مرحله پایانی خود است. همچون دوره‌های پیش پنج گروه داوری، بررسی آثار دریافتی دبیرخانه را عهده‌دار بودند.

1.گروه داستان بزرگسال

رصد، مطالعه و ارزیابی علمی88 اثر رسیده به دبیرخانه بر عهده داوران این گروه بود. محمدرضا سرشار، رحیم مخدومی و احمد شاکری این آثار را بررسی کردند.

بر اساس بیانیه این گروه توجه به مسائل عمیق انسانی و اجتماعی، لزوم تداوم آموزش شیوه‌های داستان نویسی و لزوم توجه به عرصه‌های گوناگون در ساحت‌های مختلف انسان امروز از ضرورت‌هایی است که نویسنده‌ها باید در آثارشان به آنها توجه کنند.

2.گروه شعر بزرگسال

این گروه با مطالعه دقیق و ژرف 52 اثر رسیده به جشنواره در شعر و ادبیات امروز ایران را از منظر سلامت ساختار زبان، نوآوری‌های زبانی، تخیل فرهیخته، بهره‌گیری هنرمندانه از آرایه‌های کلامی و انسجام و استحکام فرم و ساختار مورد رصد و سنجش قرار دادند. به اذعان بیانیه این گروه، آثار گرانسنگی در 1402 مننشر شده‌اند که اغلب‌شان شایسته تقدیر و تکریمند و گزینش این گروه از داوری هرگز به معنای نفی توانمندی‌ها و قابیلت‌های ادبی نامزدهای دیگر نیست.

رضا اسماعیلی، حسین اسرافیلی و نغمه مستشار نظامی داوران این گروه بودند.

3.گروه داستان کودک و نوجوان

داوران باتجربه این گروه پس از بررسی205 اثر رسیده به جشنواره به این باور رسیدند که سال 1402 برای داستان کودک و نوجوان سال پررونقی بوده و رمان‌های زیادی برای گروه سنی نوجوان با تکیه بر مسائل و دغدغه‌های امروزی این نسل به نگارش درآمده است.

این گروه در کنار این نقطه قوت متذکر شده‌اند که این عرصه همچنان نیازمند فکر و ایده خلاق و بهره‌گیری از سوژه‌های نو و جذاب است.

مجید ملامحمدی، یوسف قوجق و هادی خورشاهیان این گروه را داوری کردند.

4.گروه شعر کودک و نوجوان

به اذعان داوران این گروه یعنی احمد میرزاده، محمد عزیزی و کبری بابایی که به بررسی 52 اثر رسیده به جشنواره پرداختند مشکل کلی‌گویی و ضعف در مضمون پردازی و همچنین شعارزدگی همچنان در آثار این دوره هم پررنگ بود اما در کنار آن، بودند آثاری که دارای نگاه عمیق ، طراوت اندیشه و ساختار و محتوای مفید بودند.

5.گروه پژوهش و نقد ادبی

اندک آثار رسیده به جشنواره در این گروه، مورد ارزیابی و بررسی داوران محمود بشیری، محمدرضا سنگری و مهدی کاموس قرار گرفت. به باور این گروه، ادبیات امروز ایران همچنان نیازمند توجه بیشتر به مقوله نقد و پژوهش است.

پس از سپاس بی‌کران از خدای منان، منت‌دار زحمات و عنایات ریاست انجمن، اعضای هیأت مدیره، دبیرخانه، هیئت داوران، مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مسئولان خانه کتاب و ادبیات ایران، مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، مسئولان سالن یاس نمایشگاه کتاب تهران و همۀ ارجمندانی هستم که در طول این دوره همراه و راهنمای بنده بودند و به کمک آنان این دوره از جشنواره هم به ایستگاه پایان رسید.

بخشی از این مراسم به تجلیل از حسین اسرافیلی، شاعر پیشکسوت اختصاص داشت. رضا اسماعیلی، شاعر، در همین رابطه در یادداشتی، ضمن بیان اینکه اسرافیلی، از پیشکسوتان شعر انقلاب است، گفت: اسرافیلی بوی گمشده مولانا را می‌دهد؛ گمشده‌ای‌ که با چراغ باید دنبالش گشت. هنرمند و شاعر و برادر مشفق است و از بازماندگان سلیمان و قیصر  و سیدحسن حسینی است. 

به گفته اسماعیلی؛ نجابت و اصالت ویژگی ذاتی اوست. در کنار او احساس امنیت و آرامش می‌کنم و آدم‌های مثل او حکم کیمیا را دارند و طبیعت آب را دارد و زلال است. بودن در کنار او آرامش می‌دهد و و این از صفات مردان خداست.

محمدرضا سرشار، نویسنده و از مؤسسان انجمن قلم ایران، با اشاره به اهداف و تأثیرات برگزاری جشنواره‌های ادبی در کشور گفت: جشنواره‌هایی که برگزار می‌شود، چند هدف دارد؛ هدف اول این است که آثاری به جامعه معرفی کند. هدف دوم این است هر جشنواره‌های براساس سیاست‌های خود، کتابی را برگزیده و به نوعی الگوسازی می‌کند به صورت غیر مستقیم این پیام را دارد اگر بخواهید برگزیده شوید، اینگونه بنویسید. هر جشنواره‌ای چه بخواهند و چه نخواهد، باعث گرم نگه داشتن امروز ادبیات و کتاب می‌شود و در جامعه‌ای که اقبال به کتاب کاغذی کم می‌شود، این جشنواره‌ها مانند وصل کردن سرم به ادبیات است. چهار از حیث مادی است و بخشی از کمبود حق‌التألیف نویسنده‌ها جبران می‌شود. البته هزینه جشنواره خصوصی زیاد نیست اما باعث شاخص شدن ادبیات می‌شود، خوب است.

سرشار یادآور شد: یکی از مشکلات جشنواره‌های خصوصی غیردولتی که مشی یکسانی را دنبال می‌کنند،در سختی دوام آورده‌اند و اعتباری کسب کرده برخی از جشنواره‌ها هم پر سر و صدا آمدند اما دوام نیاورند. زمانی وزارت ارشاد به جشنواره‌ها کمک می‌کرد اما از زمانی که کمک‌ها قطع شد، دوام نیاورند. تصور اشتباهی نزد گردانندگان جشنواره‌ها وجود دارد که هرکسی شاعر و نویسنده و پژوهشگر شد، می‌تواند داور جشنواره هم باشد . اما هر شاعری، نویسنده‌ای و پژوهش‌گری نمی‌تواند داور شعر و داستان و نقد ادبی باشد. نوشتن داستان کار خلاقه و کار آفرینشگری است و برای داوری مقدمه‌ای لازم است که باید نقد بلد باشد. 

وی با اشاره به ضعف نقد ادبی و کم بودن تعداد منتقدان در کشور، بر آموزش و پرورش نیرو در این زمینه تأکید و اضافه کرد: این باعث شده جشنواره گزینش علمی و ادبی نباشد. باید گردانندگان جشنواره‌ها و داوران متنوع باشند اما اینطور نباشد که با آمدن هر دولتی داوران تغییر کنند. تعداد منتقدان ادبی ما کم است و لازم است فکری برای آن شود. مثلا از طریق آموزش دوره فشرده نقد ادبی بگذارند. منتقدان باید آثار چاپ شده خبری علمی داشته باشد و اثری که با استدلال باشد و ابطال‌پذیر حرف بزند.

سرشار تجمیع و برگزاری جشنواره‌ها ذیل یک نهاد را راه‌حلی برای ارتقای کیفی جشنواره‌ها و دور ماندن این رویدادهای ادبی از رفت‌و آمدهای سیاسی دانست و یادآور شد: جشنواره دولتی ارزش ادبی بالای دارند و مهم هستند اما با تغییر دولت‌ها سیاست‌هایشان تغییر می‌کند و عنصر ادبی در حاشیه قرار می‌گیرد و این ستمی نسبت به آثار  است. جوایز ادبی باید در ذیل نهاد ثابتی قرار گیرد که با رفت‌و آمد دولت‌ها، تغییر اندکی داشته باشد مثلا شورای عالی انقلاب فرهنگی که ربطی به انتخابات و دولت  ندارد. جشنواره ادبی معتبر، جشنواره‌ای است که هیئت امنای با معیار محکم و قطعی داشته باشد که با تغییر دولت‌ها سلایق تغییر نکند. 

انتهای پیام/