تولید گوساله‌های ممتاز در یک سال به جای ۱۲ سال

مصطفی پورنورعلی؛ جنین‌شناس و عضو پژوهشگاه ابن‌سینا جهاد دانشگاهی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم درباره فعالیت‌های گروه جنین‌شناسی این پژوهشگاه اظهار کرد: ما با هدف ایجاد یک آزمایشگاه پیشرفته جنین‌شناسی گاو و دستیابی به دانش فنی لازم در این حوزه، اقدام به راه‌اندازی این آزمایشگاه کردیم. پس از کسب دانش فنی مورد نظر، یک شرکت دانش‌بنیان را ثبت کردیم تا بتوانیم دستاوردهای خود را تجاری‌سازی کنیم.

وی افزود: ثبت دانش فنی ما در سال 1399 انجام شد و نخستین گوساله حاصل از این پژوهش در سال 1396 متولد شد. هدف نهایی ما اصلاح نژاد دام‌های بومی کشور است. در روش‌های سنتی اصلاح نژاد، معمولاً اسپرم نژادهای برتر از کشورهای پیشرفته وارد شده و به دام‌های داخلی تزریق می‌شد.

این جنین‌شناس و عضو پژوهشگاه ابن‌سینا، در توضیح روند اصلاح نژاد دام، بیان کرد: در هر نسل، حدود 50 درصد از ویژگی‌های ژنتیکی دام از مادر و 50 درصد دیگر از پدر به ارث می‌رسد. به همین دلیل، با هر نسل اصلاح نژاد، درصد خلوص ژنتیکی دام‌ها افزایش می‌یابد. به عنوان مثال، در نسل دوم، حدود 75 درصد ویژگی‌ها از نژاد مورد نظر ما خواهد بود. این روند به صورت تصاعدی ادامه می‌یابد تا پس از حدود 12 نسل و سال، به دام‌هایی با خلوص ژنتیکی مطلوب دست پیدا کنیم.

این پژوهشگر توضیح داد: در این روش، ما گاوهای ماده با نژاد برتر و دارای شناسنامه را وارد کرده و اسپرم گاوهای نر ممتاز را نیز وارد کرده و به آنها تزریق می‌کنیم. سپس، تخمک‌های بارور شده را در محیط آزمایشگاهی به جنین‌هایی به نام "بلاستوسیست" تبدیل می‌کنیم. این جنین‌ها را در رحم گاوهای معمولی قرار می‌دهیم. با استفاده از این روش، در همان نسل اول، گوساله‌هایی با 100 درصد خلوص ژنتیکی بالا و ویژگی‌های برتر تولید می‌شود.

پورنورعلی تصریح کرد: در حالی که روش‌های سنتی اصلاح نژاد حدود 12 سال زمان می‌برد، این روش نوین مدت زمان مورد نیاز برای تولید نسل جدید را به یک سال کاهش داده است.

وی ادامه داد: در روش سنتی، حتی اگر از یک گاو نژاد برتر استفاده کنیم، حداکثر می‌توانیم در سال یک گوساله داشته باشیم اما با استفاده از تکنیک‌های آزمایشگاهی، از هر گاو ماده ممتاز، می‌توانیم سالانه حدود 50 جنین تولید کنیم. از این تعداد جنین، به طور متوسط 20 گوساله متولد می‌شود، بنابراین با این روش می‌توانیم به طور قابل توجهی سرعت اصلاح نژاد را افزایش دهیم.

پورنورعلی بیان کرد: ما در پژوهش‌های خود بر روی نژادهای مختلفی از جمله جرزی، گام سیمنتال و سایر نژادها تمرکز کرده‌ایم. نژاد جرزی به دلیل کیفیت بالای شیر و میزان بالای چربی شیر (حدود 6 درصد) شهرت جهانی دارد. نژاد گام سیمنتال نیز یک نژاد دو منظوره است که هم برای تولید شیر و هم گوشت پرورش داده می‌شود.

وی گفت: پس از موفقیت در پروژه‌های اصلاح نژاد گاو، به سراغ گاومیش‌ها رفتیم. با وارد کردن گاومیش‌های نژاد برتر از ایتالیا و تولید جنین از آنها، گام مهمی در جهت بهبود نژاد گاومیش‌های داخلی برداشته‌ایم. هم‌زمان، پژوهشگاه ابن سینا پروژه‌ای را برای اصلاح نژاد شتر آغاز کرده است. در این پروژه، شترهایی با ویژگی‌های مطلوب خریداری شده‌اند و انتظار می‌رود در سال آینده نتایج اولیه این پژوهش منتشر شود.

وی ادامه داد: متأسفانه تاکنون مطالعات علمی جامعی بر روی شتر انجام نشده است و اطلاعات علمی در این زمینه محدود است. پژوهشگاه ابن‌سینا قصد دارد در آینده نزدیک، مطالعات را بر روی اسب نیز آغاز کند.

جنین‌شناس و عضو پژوهشگاه ابن‌سینا جهاد دانشگاهی گفت: گاوهای نژاد سیمنتال نسبت به نژاد هلشتاین، مصرف خوراک کمتری دارند. به طور متوسط، هزینه تغذیه یک رأس گاو سیمینتال حدود 300 هزار تومان در ماه است، در حالی که این هزینه برای سایر نژادها به حدود 500 هزار تومان می‌رسد. اگرچه میزان شیر تولیدی گاوهای سیمینتال کمتر از هلشتاین است، اما به دلیل کیفیت بالاتر، حاشیه سود بیشتری را برای دامداران به همراه دارد.

پورنورعلی خاطرنشان کرد: دام‌هایی که در حوزه گاوشیری وارد کرده‌ایم، بازدهی بسیار بالایی دارند. منظور از بازدهی بالا، تولید بیشتر شیر با مصرف خوراک کمتر و در نتیجه سودآوری بالاتر برای دامدار است. این نژادها برخلاف گاو هلشتاین که به عنوان نژاد رایج در ایران شناخته می‌شود، مقاومت بالایی در برابر شرایط آب و هوایی گرم و خشک کشورمان دارند و کمتر تحت تأثیر تنش گرمایی قرار می‌گیرند.

وی گفت: اگر یک دامدار بخواهد یک رأس گاو نژاد برتر را خریداری کند، باید حدود 300 میلیون تومان هزینه کند، اما با خرید جنین این نژادها که با قیمتی حدود 8.5 میلیون تومان عرضه می‌شود، دامداران می‌توانند با صرف هزینه بسیار کمتر، به گله خود گاوهای با کیفیت اضافه کنند. این روش، اقتصادی‌تر و مقرون به صرفه‌تر است.

انتهای پیام/