استفاده از اشتراکات فرهنگی در زیارت اربعین

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام دکتر امیرمحسن عرفان کارشناس تاریخ و تمدن اسلامی و نویسنده کتاب «رسانه و آموزه مهدویت» طی سلسله یادداشت‌هایی به تبیین ابعاد فرهنگی زیارت اربعین پرداخت. «اربعین و تأکید بر اشتراکات فرهنگی به مثابه قدرت نرم تمدنی» عنوان یادداشت اول این کارشناس تاریخ تمدن است که در ادامه می‌خوانید.

در اسلام، جمعیت به مثابه یک قدرت مادی تعریف شده است، اما اگر این جمعیت به عوامل فرامادی پیوند بخورد، تبدیل به یک قدرت ایمانی، تمدنی و قدرت نرم در جامعه می‌شود. اگر شما توانستید افراد و جمعیتی را ذیل آرمان‌های اسلامی مثل عدالت، ظلم‌ستیزی و استکبارستیزی جمع کنید، اگر توانستید جمعیتی را ذیل هنجارهای اجتماعی و دینی جمع کنید، اگر توانستید افق‌ها و چشم‌اندازهای متعالی مثل انتظار و زمینه‌سازی ظهور و نجات را در این جمعیت به مثابه افق، هدف و چشم‌انداز به رسمیت بشناسید و عوامل فرامادی را در جمعیتی نهادینه کنید و ذیل این عوامل فرامادی عده‌ای را جمع کنید، اینجا جمعیت صرفاً یک قدرت مادی نیست بلکه یک قدرت نرم تمدنی است.

در اربعین امام حسین علیه‌السلام، یکی از مهم‌ترین اشتراکات فرهنگی که سبب شده از مردم دنیا با تمام تمایزات قومی، ملی، نژادی، زبانی و حتی مذهبی در کنار هم گرد بیایند، این همان اشتراکات یا عوامل فرامادی است. عدالت، ظلم ستیزی و زمینه‌سازی ظهور امام عصر عجل‌الله تعالی فرجه گزاره‌های اربعینی هستند؛ به عبارت دیگر آنها که در زیارت اربعین شرکت می‌کنند، قصد و مقصودشان واحد است.

تمامی مدیران فرهنگی و تمام کنشگران حاضر در این اجتماع بزرگ باید بر آن دست از عوامل فرامادی تأکید کنند که این جمعیت را دور خودش جمع کرده است. در واقع ما یک جمعیت داریم و یک جماعت. جمعیت وقتی به عوامل فرامادی گره می‌خورد، تبدیل به جماعت می‌شود.

اگر این جمعیت به عوامل فرامادی گره بخورد، جماعتی که شکل می‌گیرد، حداقل هشت ویژگی دارد: 1. انسجام 2. یکپارچگی 3. وحدت 4. همدلی 5. هماهنگی 6. همزیستی 7. همفکری 8. همکاری. این هشت مؤلفه را در پیاده‌روی اربعین حسینی می‌بینید. البته معتقدم دشمنان بیدارند و تمام تلاششان این است که جماعت اربعین را صرفاً به جمعیت اربعینی تبدیل کنند. از آنجایی که در جمعیت اربعینی عوامل فرامادی وجود دارد، انسجام، یکپارچگی، وحدت، همدلی و هماهنگی را می‌بینیم. مقصد و مقصود واحد است. اینجاست که عوامل فرامادی مثل آرمان‌های انسانی، هنجارهای دینی، اهداف بلند و ولیّ خدا که نخ تسیبح اجتماع مردم در پیاده‌روی اربعین است، قدرت نرمی را برای پیاده‌روی اربعین به ارمغان می‌آورد.

خداوند در قرآن نیز قدرت ایمان و عوامل فرامادی که در بین یاران داود و طالوت بود، عامل پیروزی بر جالوت می‌داند. خداوند متعال در آیه65 و 66 انفال،‌ ایمان را عامل پیروزی جبهه حق می‌داند، با اینکه تعداد کسانی که در جبهه حق بودند، کمتر از نفرات جبهه باطل است. تأکید می‌کنم که اگر می‌خواهیم اجتماع اربعین، به جماعت اربعینی به مثابه قدرت نرم فرهنگی و تمدنی تبدیل شود، بایستی تمام تأکیدمان بر عوامل فرامادی باشد. هم مدیران عالی، هم کنشگران فرهنگی در اربعین و هم تک تک کسانی که در پیاده روی شرکت می‌کنند، نبایستی بر عوامل مادی و هنجارشکن مثل تمایزات قومی و زبانی و مذهبی و منطقه‌ای و جغرافیایی تأکید داشته باشند. باید بر آن آرمان‌ها و اهداف و انگیزه‌هایی که این اجتماع فراملی و فراقومی و فرانژادی و فرامذهبی را در پیاده‌روی اربعین مهیا کرده، تأکید داشته باشیم تا به آن همکاری و همفکری و هماهنگی و هم‌زیستی برسیم.

انتهای‌پیام/