لزوم پایش کیفیت محصولات کشاورزی و دامی نزدیک شهرک روی زنجان

مسعود ساعت‌ساز عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پایه زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در زنجان، درباره چالش‌های زیست محیطی سرب و روی زنجان و همینطور وجود شهرک روی در قسمت جنوبی شهر زنجان گفت: استان زنجان به سبب داشتن کانسارهای فلزی، خطوط انرژی و ترابری، محدودیت توسعه در استان‌های همجوار مانند تهران، البرز و قزوین و نزدیکی به بازارهای داخلی و بین‌المللی، قطب مهم صنعت و معدن کشور به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: کشور ایران، با داشتن تقریبی یک درصد از جمعیت کره زمین، با بیش از 67 ماده معدنی، بیش از هفت درصد از کل ذخایر معدنی (غیرنفتی) تمام کشورها را در اختیار دارد و در این میان، استان‌ زنجان،‌ با‌ دارا بودن کانسارهای بزرگ و غنی اهمیت زیادی در فراوری کانه دارد. ذخایر معدنی فلزی، همچون آهن، مس، سرب، روی، طلا و منگنز) و غیر فلزی، نظیر سنگ آهک، گرانیت، سیلیس، تراورتن، فلدسپات و مرمری، در این استان صدها میلیون تن برآورد شده است که کم و بیش 30 درصد آن در کانسارهای فعال و بقیه در کانسارهای راکد قرار دارد.

به گفته ساعت‌ساز در استان زنجان، سرب و روی فراوان‌ترین کانه هستند. جایگاه جغرافیایی و ژئوتکتونیکی استان، ماگماتیسم، آتشفشانی و فرایندهای ژئوشیمیایی سبب فراوانی معادن سرب و روی زمین، در این پهنه شده است. معدن سرب و روی انگوران در منطقه ماهنشان شناخته شده‌ترین معدن سرب ایران است.

این استاد دانشگاه با اشاره به فعالیت 12 شهرک صنعتی و ده‌ها شرکت فرآوری سرب و روی در استان زنجان گفت: با وجود اقدامات پیشگیرانه فراوان، کنش این شرکت‌ها و شهرک‌ها می‌تواند فلزات سنگین، با پتانسیل آلایندگی کم تا زیاد، را وارد چرخه محیط نماید. در این بین، در ایجاد آلایندگی، نقش عناصری همچون سرب، جیوه، روی و کادمیوم زیاد است. به هر صورت، حجم، رفتار شیمیایی، درجه سمّیّت، آستانه آلایندگی، قدرت تحرک و جذب، پایداری و پتانسیل زمین پالایی هر کدام از این آلاینده‌ها، متفاوت از دیگری است.

ساعت‌ساز ادامه داد: در کانون‌های فرآوری سرب و روی استان، به هر روی، سالانه نزدیک به صدها هزار تُن پسماند تولید شده که بیشتر به صورت تلنبار سطحی انباشت شده‌اند. با نگرش به حجم بالای پسماند، ترکیب و دفع نادرست آن‌ها، سامانه‌های اتمسفری، خاکی، آبی و زیستی استان زنجان در معرض آلودگی قرار گرفته و از این رو، شناسایی، شدت‌سنجی و پایش مناطق آلوده و تلاش برای رفع یا کاهش خطر ناشی از این آلاینده‌ها در استان، اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی ادامه داد: از سویی، با به‌روزرسانی سامانه‌های تغلیط، تصفیه و فرآوری فلزات، درصد عناصر آلاینده در پسماندهای صنعتی را کاهش داد. بایسته است که کیفیت محصولات کشاورزی و دامی در نزدیکی کانون‌های فرآوری فلزات سنگین پایش شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پایه زنجان گفت: افزایش آگاهی در جامعه صنعتی، کشاورزی و مدیریتی برای پایش، کاهش و پیشگیری از بروز آلودگی برآمده از فلزات سنگین، بسیار کارساز است.ورود یک از آلاینده‌ها به سامانه‌های محیطی، از روی کنش‌های زمین نهاد (هوازدگی، رواناب، درز، گسله و شکستگی‌ها، نشت بسبب نفوذ آب‌های سطحی یا ذوب برف) یا انسان نهاد، می‌تواند برای پایداری زیست بسیار خطرآفرین باشد.

ساعت‌ساز گفت: کاهش رشد، باروری و باردهی گیاهان، شور شدن، کاهش نفوذپذیری، فرسایش و آلودگی خاک، بیابان‌زایی، اختلال در زیست جانداران، فراگیری بیماری‌های حاد، پائین آمدن درآمد کشاورزان، افزایش فقر و در پایان بیکاری و کوچ ساکنان زمین‌های آلوده، از پیامدهای این آلودگی‌ها هستند که می‌توانند به زیان‌های جبران‌ناپذیر اجتماعی، بهداشتی، اقتصادی، محیط زیستی و سیاسی بینجامد.

انتهای پیام/