یک دهیل به نوم خدا؛ یک نذر برای امام رضا(ع)

به گزارش خبرگزاری تسنیم از آمل، داس اول را که بر اولین خوشه طلایی قرار می‌دهند با بسم‌الله شروع می‌کنند تا آخر برداشت پر خیر و برکتی حاصل دسترنج شان باشد.

کشاورزان می‌گویند روزیمان اول به نام اوست بعد با یاد و کرامت حضرت رضا(ع) برکت به محصولمان داده می‌شود و به برکت ایشان سالانه بعد از برداشت خاصی دسترنجش شده  کنار می‌گذارد اگر قسمت خود و خانواده‌اش شد با خود به دیار توس می‌برد و قسمت نشد کاروانی یا بستگان و آشنایی رهسپار آن دیار شود، دسترنجش را به مهمانخانه حضرت می‌سپارد.

این رسم و آئین دیرینه‌ای که از آبا و اجداد به آنها انتقال پیدا کرده و امروز همچنان به حفظ آن پرداختند و تاکید دارند به نسل آتی هم انتقال دهند.

 برپایی این آئین خیر و برکت را به خانه‌هایشان و سفره‌های کشاورزان آورده است.

سنتی که در اکثر روستاهای این دیار علوی‌تبار می‌بینید و به سبک‌های متفاوت اجرا می‌کنند اما مهم‌ترین اصل آن خیرات به فقرا و نذر امام رضا(ع) است که آن را به جا می‌آورند و این به باور و اعتقاد مردم این سرزمین به خداوند و ائمه اطهار برمی‌گردد. 

فصل برداشت که شروع شود بانوان مازندرانی بیشتر به این آئین توجه دارند و با وجود مکانیزه شدن برداشت محصول، در زمان برداشت حضور می‌یابند تا قسمتی از حاصل دسترنج شان را کنار بگذارند؛ امسال هم این آئین سنتی و کهن به شکل پررنگ‌تر به اجرا درآمد و همزمان به مناسبت روزهای پایانی ماه صفر به‌خصوص مصادف با شهادت امام هشتم(ع) از سوی شیفتگان مازندرانی  انجام شد.

مش رمضان 72 ساله از شالیکاران با قدمت در زمین‌های محمودآباد به خبرنگار ما می‌گوید که از بچگی پابه‌پای برادران و پدرمان در این زمین کشاورزی مشغول کشت وکار شدم؛ یادم می‌آید که بعد از برداشت محصول اولین حاصل کار را در یک سبد حصیری که کشاورزان مازندرانی به آن "زنبیل" می‌گویند، می‌ریختند و کنار می‌گذاشتند که در همان ذهن کودکی فهمیدیم این دشت اول برای خداوند و به نیت خیرات فقرا و نیت امام هشتم علیه السلام کنار گذاشته می‌شود. 

خاله کلثوم همسر مش رمضان به خبرنگار ما گفت در زمان گذشته برداشت برنج با اسب و قاطر بود و خوشه‌های طلایی را از کاه و کلش جدا می‌کردند مادرمان بعد از پاشیدن شلتوک‌ها و پاک شدن از کاه و کلش، دو دست خود را به سمت شلتوک‌ها می‌بردند و مشت می‌کردند و می‌گفتند "یک دهیل به نوم خدا"،" یک نذری برای امام رضا(ع).

این بانوی مازندرانی یادآور می‌شود که از آن سال تا به امروز که برداشت برنج تغییر کرده و دیگر سنتی انجام نمی‌شود در زمان برداشت با کمباین ماشینی به فرزندانم سفارش می‌کنم "یک دهیل به نوم خدا و نذر امام رضا(ع)" را فراموش نکنند.

کربلایی رضا حسینی از کشاورزان آملی بیان می‌کند که قدیمی‌های ما معتقد بودند که کنار گذاشتن دشت اول برنج به نام خداوند در واقع خیر و برکت را برای خانه و خانواده از مابقی محصول از طرف خداوند به همراه می‌آورد و آن برنج کنار گذاشته شده برای فقرا و به نیت امام رضا علیه السلام همان دادن ذکات و صدقه برای رفع مشکلات برای آن خانواده محسوب می‌شود.

این کشاورز می‌گوید که آن نذری هم که به نام امام رضا(ع) بعد از نام خدا کنار می‌گذارند همان اعتقاد و باورشان به امام رئوف است و همه ما مازندرانی‌ها ارادت خاصی به این آقا داریم.

حاج اسماعیل آهنگری مطرح می‌کند، تابستان که می‌شود وقتی محصول برداشت شد و برنج تبدیل می‌شود و به دست کشاورزان می‌رسد بعد از فروش آن برنجی که به نام امام رضا(ع) کنار گذاشتند را برمی‌دارند و به سمت مشهدالرضا عازم می‌شوند.

وی خاطرنشان می‌کند که این رفتن ممکن است در طول سال باشد اما در اواخر فصل تابستان یا به زبان مازندرانی‌ها،" پَئیز ماه" به شکل خاص انجام می‌شود و اکثر مازندرانی‌ها به این سفر زیارتی عازم می‌شوند. 

این کشاورز ادامه می‌دهد که قبل از آمدن ماشین‌های پیشرفته زمانی که با کمباین دستی برنج را برداشت می‌کردیم عده‌ای سوار بر موتور و اسب به همراه کودک و خانم به مزارع می‌آمدند که همراه‌شان خربزه و هندوانه بود و کشاورزان به نوعی قسمتی از شلتوک را با آنها معامله می‌کردند. 
وی عنوان می‌کند که برخی از کشاورزان که خودشان وسیله پذیرایی از قبل داشتند برای اینکه آن‌ها دست خالی نروند همان به نام خدایی را که کنار گذاشته بودند به این‌ها می‌دادند تا به این طریق بتوانند در راه امام رضا علیه السلام و ائمه اطهار خیرات کنند.

ثبت آیین‌های سنتی مذهبی در فهرست ملی معنوی کشور

طوبی اصانلو کارشناس میراث معنوی میراث‌ فرهنگی و گردشگری مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به آیین‌های سنتی و دیرینه تبرستان اظهار داشت: طی بررسی کارشناسان میراث معنوی به منظور حفظ و احیای سنت‌های دیرینه مذهبی مردم مازندران تلاش‌ بر ثبت این آیین‌ها در فهرست ملی شده است و یکی از این سنت‌ها کنار گذاشتن دشت اول برداشت خوشه‌های طلایی برنج به نیت زیارت امام رضا علیه السلام است.

وی افزود: با توجه به قرار گرفتن روزهای پایانی ماه صفر آئین کهن حلیم پزان با 72 دیگ در ساری در فهرست ملی معنوی کشور قرار گرفت. 

این مسئول با اشاره به نذر مازندرانی‌ها به خصوص کشاورزان و توسل به امام رضا(ع) عنوان کرد: مردم دیار علویان با توجه به اینکه در مسیر مشهد مقدس قرار دارند ارادت خاصی به این امام رئوف دارند.

اصانلو ادامه داد: هر ساله بعد از برداشت محصول برنج شاهد هستیم که کشاورزان مازندرانی عازم این دیار می‌شوند به‌ویژه ساروی ها اکثرشان به مشهدالرضا می‌روند. 

وی با تاکید بر اینکه بسیاری از این کشاورزان بخش کوچکی از برداشت محصولشان را به نام این امام نذر کرده و طی سفر آن را تحویل مهمانخانه حضرت می‌دهند، گفت: باتوجه به قدمت دیرینه برپایی این سنت بین کشاورزان میراث فرهنگی استان به دنبال ثبت آن در فهرست سایر آثار ملی است تا به نام مازندران برای ابد حفظ بماند.

انتهای پیام/