تحولات اوکراین|آیا جنگ به خاک روسیه کشیده خواهد شد؟
اعلام حمایت مالی و نظامی قاطع آمریکا و انگلیس از کی‌یف، پوچی ادعای ارسال موشک از ایران به روسیه، غرق شدن ۸ قایق و ۸۰ نظامی اوکراینی در دریای سیاه و اشاره مسکو به همدستی واشنگتن و لندن در حملات به عمق خاک روسیه، از مهمترین رویدادها پیرامون جنگ هستند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه انگلیسی "گاردین" روز چهارشنبه گزارش داد که دولت بریتانیا به اوکراین اجازه خواهد داد تا با موشک‌های کروز "طوفان سایه" به اهدافی در عمق خاک روسیه حمله کند و این تصمیم از قبل اتخاذ شده است. با این حال، این نشریه یادآور شد که احتمالاً این تصمیم در دیدار نخست‌وزیر بریتانیا، کی‌یرا استارمر، با رئیس‌جمهور آمریکا، جو بایدن، در واشنگتن در روز جمعه اعلام نخواهد شد.
همچنین، روزنامه دیگر بریتانیایی "آی‌نیوز" اشاره کرد که در صورت صدور مجوز به مقامات کی‌یف برای انجام حملاتی با موشک‌های غربی به عمق خاک روسیه، مقامات رسمی لندن و واشنگتن اعلام رسمی در این خصوص نخواهند داشت.
در واکنش به این مسئله، آلکسی پوشکوف، رئیس کمیسیون سیاست اطلاعاتی شورای فدراسیون (سنای) روسیه معتقد است که تصمیم غرب برای انجام حملات با تسلیحات ارسالی به کی‌یف به عمق خاک روسیه ممکن است طی همین چند روز آینده اتخاذ شود. وی در کانال تلگرام خود نوشت: «تصمیم برای ارائه مجوز حملات به خاک روسیه به وضوح در حال آماده شدن است. صحبت‌ها و اشاره‌های پیرامون این موضوع آنقدر زیاد است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. حتی اگر هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده باشد، به نظر می‌رسد این مجوز فقط موضوع زمان است.»
این سناتور روس همچنین به این نکته اشاره کرد که «انتشار اطلاعات از طریق روزنامه "گاردین" تصادفی نیست» زیرا در حال حاضر «آماده‌سازی افکار عمومی» در جریان است.
پیش از این جو بایدن اعلام کرده بود که در دولت آمریکا در حال بررسی لغو محدودیت‌ها برای حملات نیروهای مسلح اوکراین به خاک روسیه هستند. در عین حال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا فاش کرد که بایدن روز جمعه با نخست وزیر استارمر در مورد اجازه دادن به ارتش اوکراین برای انجام حملات با سلاح‌های دوربرد به خاک روسیه گفتگو خواهد کرد.
همچنین گزارش شد که سفر روز چهارشنبه بلینکن و دیوید لمی، وزیر امور خارجه انگلیس به کی‌یف در رابطه با ارائه مجوز حملات به خاک روسیه با موشک‌های دوربرد غربی است.
علاوه بر این، روزنامه بریتانیایی "تایمز" گزارش داد که واشنگتن ممکن است در هفته‌های آینده به اوکراین اجازه دهد تا با استفاده از موشک‌های آمریکایی به عمق خاک روسیه حمله کند. در واکنش به این موضوع، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، تأکید کرد که ایالات متحده و اتحادیه اروپا به طور مستقیم در درگیری اوکراین دخالت دارند. همچنین وی هشدار داد که اگر واشنگتن اجازه حملات با موشک‌های دوربرد را صادر کند، روسیه پاسخی متناسب خواهد داد.
ولادیمیر جباروف، معاون اول رئیس کمیته امور بین‌الملل شورای فدراسیون (سنای) روسیه نیز تاکید کرد که در صورت استفاده اوکراینی‌ها از تسلیحات دوربرد غربی برای حمله به خاک روسیه، تصمیمی برای حمله تلافی‌جویانه گرفته خواهد شد. این سناتور یادآور شد، هیچ شکی وجود ندارد که ایالات متحده به اوکراین اجازه خواهد داد تا با سلاح‌های دوربرد به خاک روسیه حمله کند و از غرب خواست تا در این زمینه تجدیدنظر کند.
در ادامه می‌توانید تحولات مربوط به نهصد و سی و دومین روز جنگ اوکراین را دنبال بفرمایید:
******
بلینکن: آمریکا بیش از 700 میلیون دلار برای نیازهای اوکراین اختصاص می‌دهد
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در جریان سفر خود به کی‌یف، اعلام کرد که آمریکا بیش از 700 میلیون دلار بودجه اضافی برای نیازهای اوکراین اختصاص خواهد داد. وی گفت: «امروز ما 325 میلیون دلار بودجه جدید برای کمک به بازسازی انرژی و شبکه برق اوکراین اختصاص می‌دهیم.»
علاوه بر این، واشنگتن 290 میلیون دلار را به عنوان بخشی از حمایت‌های جدید بشردوستانه به کی‌یف اختصاص خواهد داد. همچنین ایالات متحده قصد دارد 102 میلیون دلار برای مین‌زدایی از مناطق اوکراین اختصاص دهد. مجموع این کمک‌ها حدود 717 میلیون دلار خواهد بود.
آنتونوف: آمریکا در حال هموار کردن مسیر برای جنگ جهانی سوم است
آناتولی آنتونوف، سفیر روسیه در واشنگتن هشدار داد که بحث‌های مربوط به احتمال صدور مجوز استفاده از موشک‌های آمریکایی توسط اوکراین برای حمله به خاک روسیه، اوکراین را به تشدید حملات علیه غیرنظامیان سوق می‌دهد و ایالات متحده با این اقدامات راه را برای آغاز جنگ جهانی سوم هموار می‌کند.
وی صبح امروز، پنجشنبه، گفت: «دولت آمریکا با اصرار، منافع روسیه را نادیده می‌گیرد. اکنون بیش از پیش درباره امکان حملات به خاک روسیه با استفاده از سلاح‌های دوربرد صحبت می‌شود. تنها تعداد کمی از سیاستمداران به احتمال وقوع جنگ جهانی سوم اشاره می‌کنند، که مقامات اینجا مسیر آن را هموار می‌کنند.»
آنتونوف تاکید کرد که ایالات متحده به طور فزاینده‌ای در حال ورود به این درگیری است و «خود را به تدریج در این جنگ غرق می‌کند.»
او افزود که مقامات آمریکایی با انتقال میلیاردها دلار سلاح و مهمات به اوکراین، آمادگی خود را برای قربانی کردن رفاه شهروندان آمریکا نشان می‌دهند.
وی گفت: «ضمن اینکه با این کار کی‌یف به تقویت حملات علیه شهروندان عادی روسیه، شهرها و روستاهای ما تشویق می‌شود. اکنون هیچ‌کس پنهان نمی‌کند، حتی در بالاترین سطوح کاخ سفید، که اطلاعات به طور گسترده از ایالات متحده به کی‌یف منتقل می‌شود.»
آنتونوف همچنین یادآور شد که هشدارهای برخی از نظامیان و تحلیل‌گران آمریکایی مبنی بر این که ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، نمی‌تواند اهداف خود را با استفاده از موشک‌های بالستیک ATACMS یا سامانه‌های دوربرد دیگر به دست آورد، نادیده گرفته می‌شوند.
وعده انگلیس برای تسریع در ارسال تسلیحات به اوکراین
وزارت دفاع انگلیس اعلام کرد که ارسال حمایت‌های نظامی به اوکراین افزایش یافته و تسریع خواهد شد. این خبر شب گذشته در وب‌سایت رسمی دولت بریتانیا منتشر شده است.
طبق اطلاعات این بیانیه، دیوید لمی، وزیر امور خارجه بریتانیا، در جریان سفر روز چهارشنبه خود به کی‌یف، تأکید کرد: «حمایت بریتانیا از اوکراین ثابت‌قدم است. تعهد ما به ارائه بیش از 600 میلیون پوند (760 میلیون دلار) آخرین بخش از حمایت پایدار ما از اوکراین است.»
همچنین اعلام شد که دولت بریتانیا 484 میلیون دلار ضمانت اعتباری برای وام‌های بانک جهانی به اوکراین ارائه خواهد کرد تا به تثبیت اقتصاد اوکراین و تأمین مالی خدمات دولتی اساسی از جمله آموزش، بهداشت، حقوق کارمندان دولتی و مستمری‌ها کمک کند.
در این بیانیه اشاره شده که کمک‌های دو جانبه ایالات متحده و بریتانیا به اوکراین شامل 100 میلیون پوند (128 میلیون دلار) برای کمک‌های بشردوستانه، از جمله تخلیه و کمک به پناهندگان، 20 میلیون پوند (26 میلیون دلار) برای بازسازی و تقویت سیستم انرژی اوکراین، و 40 میلیون پوند (50 میلیون دلار) برای درمان و رسیدگی به مجروحان جنگی خواهد بود.
پیشتر، در اوایل سپتامبر گزارش شد که انگلیس یک بسته کمک نظامی جدید به ارزش حدود 213 میلیون دلار برای سامانه‌های دفاع هوایی به اوکراین ارائه خواهد کرد. در چارچوب این قرارداد، کی‌یف 650 سامانه موشکی چند منظوره سبک از لندن دریافت خواهد کرد.
اختصاص 3.6 میلیارد دلار برای تکمیل ذخایر تسلیحاتی انگلیس پس از ارسال به اوکراین
دولت بریتانیا برای تکمیل انبارهای تسلیحات نظامی خود پس از ارسال تسلیحات به اوکراین، 2.71 میلیارد پوند (3.6 میلیارد دلار) هزینه خواهد کرد. این مطلب در گزارشی که روز چهارشنبه در وب‌سایت اداره ملی حسابرسی بریتانیا (NAO) منتشر شد، آمده است.
طبق این گزارش، از ابتدای سال 2022، دولت بریتانیا 7.8 میلیارد پوند (10.2 میلیارد دلار) از منابع خزانه‌داری دولتی برای حمایت نظامی از اوکراین اختصاص داده است.
در این گزارش آمده است: «هزینه جایگزینی این تجهیزات اهدا شده 2.71 میلیارد پوند است. این مبلغ تا سال‌های 2030-2031 از منابع ذخیره حمایت از اوکراین تأمین خواهد شد.»
همچنین ذکر شده است که وزارت دفاع بریتانیا تعداد تجهیزات ارسالی به نیروهای اوکراینی را کاهش داده و هزینه‌ها برای به‌روزرسانی ذخایر خود را افزایش داده است تا توان دفاعی کشور حفظ شود. اکنون مقامات لندن برای ارسال به اوکراین به تجهیزات قدیمی‌تر اولویت می‌دهند و خطرات احتمالی برای امنیت خود را در نظر می‌گیرد.
در این گزارش همچنین یادآوری شده که علاوه بر 2.71 میلیارد پوند برای تکمیل ذخایر، نخست‌وزیر بریتانیا، کی‌یرا استارمر، تعهد کرده است که 10 میلیارد پوند (13 میلیارد دلار) برای تولید مهمات طی دهه آینده سرمایه‌گذاری کند.
پیشتر، در اواخر آگوست، روزنامه "تایمز" گزارش داده بود که استارمر از شورای امنیت ملی کشور خواسته است تا اعضای آن درباره برنامه‌ای برای ارائه حمایت گسترده‌تر به رژیم کی‌یف فکر کنند.
بلینکن: پیوستن اوکراین به ناتو اجتناب‌ناپذیر است
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در کنفرانس خبری در پایان سفر خود به کی‌یف، اعلام کرد که کشورهای ناتو به وضوح اعلام کرده‌اند که عضویت اوکراین در این ائتلاف اجتناب‌ناپذیر است و این کشور در مسیر پیوستن به این سازمان قرار دارد.
وی در جریان سفر خود به کی‌یف گفت: «کشورهای ناتو گرد هم آمدند و به وضوح اعلام کردند که پیوستن اوکراین به ناتو اجتناب‌ناپذیر است و اکنون اوکراین در این مسیر قرار دارد.»
بلینکن همچنین به این نکته اشاره کرد که برای پیوستن اوکراین به ائتلاف ناتو، این کشور باید بسته‌ای از اصلاحات لازم را تصویب کند.
تلاش واشنگتن در جهت نزدیک کردن اوکراین به عضویت در ناتو
جولین اسمیت، دیپلمات آمریکایی، در جلسه شنود مربوط به انتصاب خود به سمت معاونت وزیر خارجه در امور سیاسی فاش کرد که ایالات متحده معتقد است که اوکراین باید به عضویت در ناتو نزدیک‌تر شود و به همین دلیل طی چند سال اخیر در این زمینه به این کشور کمک زیادی کرده است.
به گفته اسمیت، اوکراین بالاخره عضو ناتو خواهد شد، اما به دلیل درگیری‌های موجود در خاک این کشور «هنوز زمان مناسب برای ارسال دعوت‌نامه فرا نرسیده است.»
او افزود: «ما باید به نزدیک کردن اوکراین به ناتو ادامه دهیم و طی دو سال و نیم گذشته به روش‌های مختلفی این کار را انجام داده‌ایم.» او همچنین تأکید کرد که کی‌یف باید «روابط خود با ائتلاف را تقویت کند.»
پیشتر، در اواخر آگوست، دیوید لمی، وزیر امور خارجه بریتانیا، اعلام کرده بود که مسیر اوکراین به سوی ناتو غیرقابل بازگشت است و این کشور در حال حاضر جایگاه مناسبی در معماری امنیتی اروپا دارد.
پسکوف ادعای ارسال موشک‌های ایرانی به روسیه را بی‌اساس خواند
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین شب گذشته، چهارشنبه اعلام کرد که اطلاعات مربوط به ارسال ادعایی موشک‌های ایران به روسیه هیچ‌گونه مبنایی ندارد.
او گفت: «ما شایعات زیادی درباره ارسال تسلیحات نظامی به روسیه می‌شنویم. همه این‌ها هیچ پایه و اساسی ندارند. ما روابط خود را با تعدادی از کشورها توسعه می‌دهیم و در زمینه‌های مختلف همکاری می‌کنیم و این همکاری‌ها به نفع کشورهای ما ادامه خواهد داشت.»
پسکوف در خصوص احتمال استفاده از موشک‌های ادعایی ارسال شده از ایران، یادآور شد که نیروهای مسلح روسیه دارای تمامی تجهیزات لازم برای ادامه عملیات نظامی ویژه هستند و به وارد کردن آنها از خارج هیچ نیازی نیست.
پیشتر روز چهارشنبه اعلام شد که ایالات متحده تحریم‌های جدیدی را علیه تعدادی از شهروندان و سازمان‌های ایرانی اعمال کرده است. در فهرست تحریم‌ها، 9 شهروند ایرانی و 5 نهاد حقوقی ایرانی قرار دارند که واشنگتن آنها را به حمایت نظامی از روسیه و ادعای ارسال موشک‌های بالستیک متهم کرده است. این تحریم‌ها در همان روز توسط آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با دیوید لمی، وزیر امور خارجه بریتانیا در کی‌یف اعلام شد.
تایید دخالت مستقیم ایالات متحده و اروپا در درگیری اوکراین
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، اعلام کرد که ایالات متحده و اتحادیه اروپا به طور مستقیم در درگیری اوکراین دخالت دارند. او گفت: «دخالت آمریکا و اروپا در درگیری نظامی در اوکراین دیگر مستقیم و آشکار شده است.»
پسکوف همچنین هشدار داد که اگر واشنگتن مجوز حملات با موشک‌های دوربرد را صادر کند، پاسخ مسکو متناسبی به این اقدام خواهد بود.
وی افزود: «تمامی این اقدامات و هر تصمیمی که توسط غرب جمعی گرفته شود و سپس به اوکراین تحمیل گردد، تأیید مضاعفی بر درستی، ضرورت و بی‌جایگزینی عملیات نظامی ویژه روسیه است.»
پیشتر، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام کرده بود که دولت او در حال بررسی لغو محدودیت‌ها برای حملات نیروهای مسلح اوکراین به خاک روسیه است.
در اوکراین پهپادهای نظامی به ارزش 145 هزار دلار به سرقت برده شد
پلیس ملی اوکراین روز چهارشنبه اعلام کرد که چهار کارمند پست در منطقه ترنوپیل اوکراین به سرقت پهپادهای نیروهای مسلح اوکراین به ارزش بیش از 145 هزار دلار متهم شدند.
طبق اطلاعات مقامات انتظامی، دو نفر از ساکنان ترنوپیل، از جمله رئیس یکی از دفاتر خدمات پستی، یک طرح جنایی را ترتیب داده و دو کارمند دیگر را نیز در آن دخیل کردند. آنها محتوای 26 بسته‌ای که برای نیروهای مسلح اوکراین ارسال شده بود را به سرقت برده و پهپادهای دزدیده شده را از طریق اینترنت به فروش می‌رساندند.
برای این جرم، متهمان ممکن است تا 12 سال حبس را در پیش داشته باشند.
در اواخر آگوست، پلیس ملی اوکراین اسامی سه مقام وزارت دفاع اوکراین را افشا کرد که در زمان خرید تجهیزات نظامی برای ارتش، مبلغ 580 هزار دلار از وجوه نظامی را به طور غیرقانونی به خود اختصاص داده بودند.
هزینه 10 میلیون یورویی لیتوانی برای تولید پهپاد موشکی به اوکراین
وزارت دفاع اوکراین اعلام کرد که جمهوری لیتوانی 10 میلیون یورو برای تأمین مالی قابلیت‌های دوربرد به منظور رفع نیازهای ارتش اوکراین اختصاص داده است.
در کانال تلگرام این وزارتخانه نوشته شده است: «لیتوانی 10 میلیون یورو برای تأمین مالی قابلیت‌های دوربرد ما، به ویژه موشک-پهپاد "پالیانیتسا"، اختصاص داده است. این اقدام لیتوانی حمایت بزرگی به اوکراین است و کمک می‌کند تا به طور مؤثر از کشور خود دفاع کنیم.»
همچنین در این بیانیه اشاره شده که لیتوانی تاکنون 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به اوکراین کمک کرده و قصد دارد هر سال این حمایت را 0.25 درصد از تولید ناخالص داخلی خود افزایش دهد.
ناکامی تلاش نیروهای اوکراینی برای تصرف سکوی حفاری "کریمه-2" در دریای سیاه
وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که نیروهای نظامی این کشور در طول شب چهارشنبه مانع از تلاش نیروهای مسلح اوکراین برای تصرف سکوی حفاری خود "کریمه-2" شدند.
در این گزارش یادآوری شده است: «برای تصرف سکوی حفاری روسیه، اداره اصلی اطلاعات وزارت دفاع اوکراین یک گروه دریایی متشکل از 14 قایق نظامی آمریکایی و با استفاده از نیروهای ویژه نیروی دریایی اوکراینی اعزام کرد.»
طبق اطلاعات وزارت دفاع روسیه، در این نبرد، نیروهای روسی و ناوگان دریای سیاه که از سکو محافظت می‌کردند، 8 قایق دشمن را غرق کرده وحداقل 80 نظامی اوکراینی از نیروهای ویژه را از بین بردند. 6 قایق باقی‌مانده فرار کردند و نظامیان حاضر در آنها حتی تلاش نکردند هم‌رزمان مجروح خود را از آب بیرون بکشند.
وزارت دفاع روسیه اشاره کرد که این تلاش برای تصرف سکوی "کریمه-2" به عنوان یک عملیات رسانه‌ای توسط اوکراین برنامه‌ریزی شده بود و قرار بود که این مسئله همزمان با حضور نمایندگان بلندپایه ایالات متحده و کشورهای اروپایی در اوکراین در تاریخ 11 سپتامبر اعلام شود. وزارت دفاع تأکید کرد که این عملیات با شکست مواجه شد و ده‌ها نظامی اوکراینی جان خود را از دست دادند.
پیشتر، در اوایل ماه سپتامبر، بالگردهای ناوگان دریایی روسیه چهار قایق بدون سرنشین اوکراینی را در آبهای دریای سیاه منهدم کردند.
آلمان اطلاعاتی درباره طرح صلح شولتز به روسیه نداده است
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه روز چهارشنبه، اعلام کرد که آلمان هیچ اطلاعاتی درباره طرح صلح صدراعظم اولاف شولتز برای اوکراین، چه به‌طور مستقیم و چه غیرمستقیم، به مسکو ارائه نداده است.
وی گفت: «از سوی رهبری آلمان هیچ‌گونه تماس، مواد یا اطلاعاتی، چه مستقیم و چه از طریق واسطه‌ها، ارائه نشده است.»
زاخارووا افزود که روسیه همواره قدردان تلاش‌ها برای یافتن راه‌های صلح‌آمیز حل و فصل درگیری اوکراین است، اما نباید از آلمان برای این تلاش‌ها تقدیر کرد، زیرا برلین به‌طور مستمر تسلیحات به کی‌یف ارسال می‌کند و به اوکراین کمک مالی می‌رساند. بنابراین، شولتز نمی‌تواند به‌طور جدی درباره صلح صحبت کند.
او همچنین یادآوری کرد که آنگلا مرکل، صدراعظم پیشین آلمان، روسیه را فریب داد و توافقات مینسک را امضا کرد، اما بعداً اذعان کرد که آلمان تحت رهبری وی قصد اجرای این توافقات را نداشته است.
زاخارووا تأکید کرد که تنها راهی که آلمان می‌تواند نشان دهد به مسیر حل و فصل صلح‌آمیز وارد شده است، متوقف کردن ارسال تسلیحات به اوکراین و قطع تأمین مالی مقامات کی‌یف است که از ایدئولوژی نازیسم پیروی می‌کنند.
زاخارووا: پشت تمامی حملات تروریستی در روسیه آمریکا و انگلیس قرار دارند
سخنگوی وزارت خارجه روسیه همچنین یادآور شد که پشت تمامی حملات تروریستی صورت گرفته به خاک روسیه ایالات متحده و بریتانیا و کشورهای ناتو قرار دارند.
ماریا زاخارووا، عصر روز چهارشنبه در یک نشست خبری گفت: «امروز دیگر هیچ شکی وجود ندارد که پشت تمامی حملات تروریستی که در خاک کشور ما رخ می‌دهد، ایالات متحده، بریتانیا و البته کل ائتلاف ناتو قرار دارند.»
او تأکید کرد که حمله اوکراین به مناطق مسکونی در حومه مسکو به وضوح توسط واشنگتن و لندن هدایت شده و مقامات کی‌یف تنها یک ابزار هستند.
این دیپلمات همچنین هشدار داد که ادامه ارسال تسلیحات غربی به کی‌یف می‌تواند منجر به تشدید غیرقابل کنترل اوضاع شود، هرچند کشورهای غرب هنوز این خطر را درک نمی‌کنند.
تمایل اوکراین به مشارکت هند در مذاکرات با روسیه
آژانس خبری "بلومبرگ" به نقل از الکساندر پولیشچوک، سفیر اوکراین در دهلی نو، اعلام کرد که مقامات کی‌یف خواهان حضور هند به عنوان میانجی در مذاکرات بین مسکو و کی‌یف هستند.
این خبرگزاری به نقل از این دیپلمات نوشت: «اوکراین تمایل دارد که هند نقش میانجی در مذاکرات بین دو کشور را ایفا کند و از روابط خود با روسیه استفاده کند تا مسکو را به پیوستن به مذاکرات صلح متقاعد سازد.»
همچنین اشاره شده که کی‌یف به دهلی نو پیشنهاد کرده است تا قبل از نوامبر 2024 یک اجلاس صلح برگزار کند، اما هنوز مشخص نیست که طرف هندی با این پیشنهاد موافقت خواهد کرد یا خیر.
علاوه بر این، به گفته پولیشچوک، اگر هند به دنبال کسب کرسی دائمی در شورای امنیت سازمان ملل است، نباید به ایفای نقش یک "پستچی" که فقط پیام‌ها را بین روسیه و اوکراین منتقل می‌کند، بسنده کند، بلکه باید نقش فعال‌تری در این زمینه داشته باشد.
انتهای پیام/
