کرامت کارگران، مسئولیت اجتماعی ما

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کار و کارگری از ارزشمندترین فعالیت‌های انسانی است که به رشد و توسعه جامعه کمک می‌کند و همچنین به فرد کارگر امکان می‌دهد تا توانایی‌های خود را در راستای خدمت به دیگران و ارتقای سطح زندگی به کار گیرد. کار، نه تنها وسیله‌ای برای کسب روزی حلال است، بلکه بخشی از هویت و شخصیت انسان را نیز تشکیل می‌دهد. در آموزه‌های دینی نیز مکرّر بر اهمیت و جایگاه کار و تلاش تأکید شده است و پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله دست کارگر را بوسیدند و فرمودند این دستی است که آتش به آن نمی‌رسد. این نشان از جایگاه رفیع کارگری در فرهنگ اسلامی دارد.

با این حال، کارگری که با تلاش و زحمت خود به تولید و رونق اقتصادی کمک می‌کند، نیازمند توجه ویژه و تأمین امکانات و شرایط کاری ایمن و مناسب است. یکی از مسائل مهم در این حوزه، مسئولیت صاحبان کار و کارفرمایان در قبال سلامت و امنیت کارگران است. سهل‌انگاری در تأمین شرایط ایمن یا تأخیر در رسیدگی به مشکلات فنی، نه تنها خسارات مادی بلکه تلفات جانی را نیز به همراه دارد که جبران‌ناپذیر است. جان کارگر ارزشمندترین سرمایه‌ای است که باید مورد توجه قرار گیرد.

حادثه‌ای اخیری که منجر به فوت بیش از چهل تن از کارگران زحمتکش معدن شد، یادآور ضرورت توجه به ایمنی و رفاه کارگران و نیز ادای حق طبیعی آنهاست. این حادثه تلخ، نه تنها خانواده‌های زیادی را داغدار کرده، بلکه پرسش‌هایی جدی درباره مسئولیت‌های اجتماعی و حقوق انسانی کارگران به میان آورده است. در این راستا، کارفرمایان و مسئولان صنایع باید با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و تأمین تجهیزات مناسب، از تکرار چنین حوادثی جلوگیری کنند.

رسیدگی به وضعیت کارگران از جمله تأمین حقوق عادلانه، ارائه خدمات بهداشتی و ایمنی در محیط کار، یکی از مهم‌ترین وظایف اجتماعی هر جامعه‌ای است. شرایط کاری نامناسب و بی‌توجهی به مسائل ایمنی می‌تواند موجب کاهش انگیزه، بروز حوادث و در نهایت، ضربه‌ای جدی به توسعه اقتصادی جامعه شود.

بنابراین باید توجه داشت که ارزش‌گذاری به کار و کارگری تنها به معنای پرداخت حقوق کافی نیست، بلکه تأمین سلامت و امنیت کارگران در اولویت است. هر جامعه‌ای که به کرامت و حقوق انسانی کارگران توجه کند، نه تنها در عرصه اقتصادی موفق‌تر خواهد بود، بلکه از لحاظ انسانی و اخلاقی نیز پیشرفت خواهد کرد. حوادث تلخی مانند این، باید زنگ هشداری باشد برای همه مسئولان که توجه بیشتری به حقوق و رفاه کارگران نشان دهند تا هم امنیت جان آن‌ها و هم آینده اقتصادی کشور تضمین شود.

در روایات ما حقوق کارگر و حفظ کرامت او از جایگاه بالایی برخوردار است؛ به عنوان نمونه پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود «ظُلمُ الأجیرِ أجرَهُ مِنَ الکَبائِرِ»؛ یعنی ظلم در پرداخت مزد کارگر از گناهان بزرگ است؛ (بحار الأنوار، ج103، ص170) یا نقل است پیر مرد فرتوت و نابینایى در حال گدایى بر امیرمؤمنان گذشت. امام فرمود «این مرد کیست و چرا گدایى مى‌کند؟» جواب گفتند: «نصرانى است». امام فرمود: «تا آن زمان که قدرت کار کردن داشت، از او کار کشیدید و اینک که پیر شده و قدرت کار کردن ندارد، از تأمین روزى وى دریغ مى‌کنید؟ از بیت‌المال زندگى او را تأمین کنید.» (وسائل الشیعه، ج15، ص66) همچنین امام صادق علیه‌السلام بر ضرورت پرداخت مزد کارگر پیش از خشک شدن عرق او اشاره کرده‌، می‌فرماید: «أعطِهِم اُجورَهُم قَبلَ أن یَجِفَّ عَرَقُهُم»؛ یعنی پیش از آن که عرق آنان(کارگران) خشک شود، مزدشان را بپرداز. (الکافى ، ج5، ص289)

تمام این آموزه‌های اخلاقی و دینی باید مسئولان نظام اسلامی را به سمت ایجاد سیاست‌ها و نهادهایی هدایت کند که به طور مؤثر حقوق و کرامت کارگران را تضمین کنند. این ساز و کارها باید به گونه‌ای طراحی شوند که نیازهای اساسی کارگران، از جمله پرداخت به‌موقع و عادلانه حقوق، برخورداری از محیط کاری ایمن و تأمین رفاه اجتماعی، به‌طور کامل محقق شود. مسئولان با الهام از آموزه‌های دینی، همچون سفارش پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم‌السلام در رعایت عدالت در حق کارگران، وظیفه دارند قوانینی تدوین کنند که حقوق انسانی و اسلامی این قشر را به بهترین شکل ممکن تضمین کند.

این قوانین نه تنها باید به ابعاد مالی و مادی حقوق کارگران بپردازد، بلکه باید کرامت و شأن انسانی آن‌ها را نیز حفظ کند. ایجاد ساز و کارهای نظارتی قوی و شفاف، می‌تواند مانع از ظلم و بی‌عدالتی در محیط‌های کاری شود. همچنین، دولت و کارفرمایان باید به گونه‌ای عمل کنند که کارگران احساس امنیت شغلی و مالی داشته باشند و از احترام و عدالت در محل کار برخوردار باشند. این گونه است که جامعه اسلامی می‌تواند به الگویی برای حفظ کرامت انسانی و تأمین حقوق کارگران در جهان تبدیل شود.

انتهای‌پیام/