علت ناترازی برق؛ از ترک فعل دولت‌ها تا الگوی نادرست مصرف
استاد رشته برق در دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: ناترازی در صنعت برق دلایل متعددی دارد که باید درصدد رفع آنها باشیم؛ مهمترین راهکار در شرایط فعلی، اول سرمایه‌گذاری در بخش تولید و دوم فرهنگ سازی و تلاش برای اصلاح الگوی مصرف است.
محمود جورابیان به خبرنگار تسنیم گفت: صنعت برق یکی از صنایع مهم است که در این صنعت با یک ترازو دو‌کفه مواجه هستیم؛ یک طرف ترازو بخش تولید و بخش دیگر مصرف است.
وی افزود: برای اینکه بتوانیم تولید لازم را داشته باشیم باید با استفاده از آمار و تحلیل داده، میزان و رشد مصرف را ارزیابی کنیم؛ از آنجا که متوسط رشد مصرف ما براساس داده ها حدود 10 درصد است، ما باید سالانه علاوه بر حفظ وضع موجود، 10 درصد افزایش تولید داشته باشیم، اگر این مقدار محقق نشود کمبود یا به اصطلاح ناترازی شکل می‌گیرد.
سرمایه گذاری در حوزه برق صورت نگرفته
این استاد حوزه برق بیان داشت: این تعادل در عرضه و تقاضا به دو رویکرد بستگی دارد: اول؛ سرمایه گذاری در بخش تولید و دوم فرهنگ سازی و تلاش برای بهینه سازی مصرف. به عبارتی بسته به شرایط امروز باید هم تولید را ارتقا دهیم و هم برای مصرف چاره اندیشی کنیم. در حوزه انرژی برق ما توانایی ذخیره کردن را نداریم و این تفاوت برجسته با سایر انرژی هاست.
جورابیان گفت: یک واقعیت تلخ این است که در سالهای قبل سرمایه گذاری مناسبی در بخش صنعت برق؛ چه در حوزه تولید و چه حوزه توزیع شکل نگرفته است و این به مسأله کمبود منابع مالی برمی‌گردد. یعنی طی این سالها باید به اندازه لازم تولید منابع (تولید از سدسازی تا نیروگاه سازی) می‌کردیم که جدی گرفته نشده است.
شرایط توزیع برق هم مناسب نیست/ استهلاک و هدررفت انرژی داریم
استاد دانشگاه شهید چمران با اشاره به اهمیت چرخه توزیع برق در کاهش مصرف گفت: یک واقعیت تلخ دیگر این است که اگر امروز حتی تولید برق مناسب هم داشته باشیم، باز شبکه توزیع جوابگو نیست؛ فرسوده بودن و بهره‌وری پایین شبکه توزیع باعث می‌شود بهره وری انتقال کاهش یابد و عملا بخش عمده برق تلف شود.
جورابیان با اشاره به راهکارهای بهبود و تقویت شبکه توزیع گفت: ما باید به سمت اینکه خطوط جدید قوی ایجاد و شبکه ضعیف را تقویت کنیم، حرکت و سرمایه گذاری کنیم؛ پست فشار قوی ایجاد و میزان استهلاک انرژی را معقول کنیم.
باید به سمت استفاده از تجهیزات پیشرفته برویم
این متخصص حوزه برق گفت: ما باید به سمت توسعه برویم که تولیدمان را تبادل کنیم و از تجهیزات پیشرفته جدید در شبکه توزیع برق استفاده کنیم. به اصطلاح امروزی از ادوات پیشرفته استفاده کنیم که چند سال گذشته اضافه نشده است. یکی از این موارد، تجهیزات جبران‌ساز است که می‌شود در صنایع استفاده کرد.
جورابیان افزود: ما از نظر بحث تحقیقات و پایان نامه و مطالعات علمی غنی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی هیچ مشکلی نداریم و مطالعات خوبی در سطح حداقل استان خوزستان صورت گرفته است و می‌شود گفت که اگر سرمایه گذاری مناسبی صورت بگیرد، این ناترازی در یک برنامه منظم حل می‌شود.
تحریم‌ها هم بی‌تقصیر نیستند
متخصص حوزه صنعت برق ادامه داد: البته یک نکته‌ای هم که نباید غافل بشویم، بحث تحریم‌های سنگین در صنعت انرژی است که مانع از آن شده که تجهیزات با تکنولوژی جدید، به مجموعه صنعت برق اضافه کنیم؛ درواقع این تحریم‌ها روی زشت خودش را در زندگی مردم هم گذاشته و امروز مردم ما را با گرفتاری مواجه کرده است.
جورابیان گفت: اگر شبکه را توسعه دهیم، می‌توانیم 18 هزار مگاوات ناترازی موجود را جبران کنیم؛ البته این یک برنامه منظم و منسجم می‌خواهد.
وی‌افزود: شما حساب کنید نیروگاه رامین اهواز که یک نیروگاه فسیلی است، اگر به صورت تمام وارد شبکه شود و دو هزارمگاوات تولید کند، یعنی به اندازه 9 نیروگاه رامین کمبود برق داریم.
نیروگاههای سوخت فسیلی در دنیا منسوخ شده‌اند/ ضرورت حرکت به سمت انرژی‌های پاک
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در دنیا نیروگاههای سوخت فسیلی منسوخ شده اند، زیرا هزینه بالا، بهره‌وری پایین و آلودگی بسیار خطرناکی دارند.
جورابیان با تاکید بر ضرورت تغییر رویکرد از فسیلی به انرژی های پاک و تجدیدپذیر گفت: همه این موارد نشان می‌دهد که اگر بخواهیم در بخش تولید حرکت کنیم باید به سمت نیروگاههای غیرسوخت‌های فسیلی حرکت کنیم.
وی افزود: تجارب دنیا نشان می‌دهد برای اینکه بتوانیم این کمبود را جبران کنیم، باید به سمت استراتژی‌های مختلفی حرکت کنیم که دنیا به این سمت رفته است. البته این را نباید نادیده بگیریم که افراد نخبه توانمند و با فکر قوی در بدنه مدیریتی وزارت نیرو موجود است که این دانشمندان در این حوزه راهکارهای خوبی هم ارائه دادند و دست ما خالی نیست.
جورابیان گفت: یکی از راهکارها برای توسعه صنعت برق و جبران این ناترازی، بحث توسعه تولیدات پراکنده است که بتوانیم برق را به اشکالی در مقیاس‌های کوچکتر تولید کنیم. باید برای تولید برق از صنایع و تجهیزات الکترونیکی کوچک استفاده شود یا از دیزل های برقی که در داخل کشور هم تولید می‌شوند، استفاده کرد. این دیزل‌ها یک نمونه از تولیدات خرد پراکنده است که می‌تواند به تنوع سازی در مصرف انرژی کمک کند.
وی گفت: تکنولوژی های تجدیدپذیر یک راهکار بسیار پاک و مناسبی است که باید به این سمت حرکت کنیم، نیروگاههای تجدیدپذیر امروز در دنیا و ایران استفاده می‌شود. نیروگاه خورشیدی بادی و سایر نیروگاه‌ها که نیروهای تجدیدپذیر هستند که دنیا به ویژه در بخش خورشیدی و بادی سرمایه گذاری خوبی کرده است.
استاد دانشگاه چمران اهواز یادآور شد: در کشور ما حتی در استان خوزستان و در شهرهایی مانند دهدز به این سمت حرکت و نیروگاه های مناسبی طراحی شده است که می‌تواند در کاهش مصرف و تقاضا کمک کند.
قطع برق صنایع خودزنی است
جورابیان گفت: اکنون یکی از استراتژی‌ها، به ویژه در تابستان تعطیلی برق صنایع یا محدودسازی استفاده آنهاست که معتقدم این قطع برقی صنایع به نوعی خودزنی است، نباید صنایع را محدود کرد، زیرا صنایع با تولید و معیشت و زندگی مردم ارتباط دارند، باید به این سمت برویم که این ناترازی را به شکل‌های دیگری جبران کنیم وگرنه با تعطیلی صنایع و شرکت‌ها سایر تولیدات کم می‌شود.
وی با واکاوی علت نرفتن به سمت انرژی های پاک گفت: یکی از دلایل اینکه چرا نگاه به انرژی تجدیدپذیر در کشور ما کم رنگ است، یا استقبال خوبی نشده، این است که حمایت‌های لازم دولتی از این انرژیها و نیروگاه های تجدیدپذیر مثل خورشید یا بادی صورت نمی‌گیرد، برای همین الان بخش خصوصی رغبت خاصی ندارد.
دولت از صنایع بخواهد برق مورد نیازشان را خودشان تولید کنند
متخصص صنعت برق افزود: دولت موظف است طبق قوانین جهش تولید دانش بنیان، یا الگوی مصرف، صنایع را مکلف کند خودشان بخشی از برق خود را تولید و مازاد را به مردم بدهند؛ اگر به این سمت نرفتند جریمه شوند.
وی گفت: من به عنوان یک کارشناس برق هیچ وقت فکر نمی‌کردم در آبان ماه قطعی برق داشته باشیم، این برای ما واقعاً تعجب آور است، چون پاییز زمان اوج مصرف نیست و تازه الان سیستم‌ها در حالت اورهال هستند و اگر مثلاً ما تابستان 80 هزار مگاوات ناترازی داشتیم، الان 30 هزار مگاوات است. این دولت گویا به خاطر ذخیره سازی گاز برای زمستان به قطع برق اقدام کرده، ولی این نشان می‌دهد که صنعت برق ما با بحران روبه‌روست و باید تا دیر نشده برای آن فکر اساسی بشود.
جورابیان گفت: بحث انرژی‌های پاک حتما توسعه داده شود و به صنایع ابلاغ شود که به این حوزه حرکت کنند. دنیا به سمتی می رود که روز به روز وابستگی به برق بیشتر می‌شود به طوری که پیش‌بینی‌ها می‌گوید سال 2050 وابستگی زندگی افراد به انرژی برق 60 درصد است و عملاً بدون برق زندگی بسیار سخت می‌شود.
انتهای پیام/341
