شهید مدرس، نماینده تراز مجلس از نگاه امام خمینی (ره)

به گزارش گروه امام و رهبری خبرگزاری تسنیم، 10  آذر ماه سالروز شهادت آیت الله سید حسن مدرس به دست رضا خان است. عالمی سیاستمدار و مجاهد که سراسر زندگی خود را وقف مبارزه با ظلم و استبداد و ناعدالتی کرد.

با وجود آنکه شهید آیت الله مدرس 41 سال پیش‌ از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و  در سال 1316 توسط شاه قلدر پهلوی به شهادت رسید، اما همواره در مسائل گوناگون کشور در فرمایشات امام و رهبری از وی به عنوان مظهری از مبارزه با ظلم و جور یاد می‌شود.

حضرت امام خمینی (ره) بر شخصیت مبارز و شجاع آیت الله مدرس تاکید بسیار زیادی داشتند و تقریبا در اکثر فرمایشاتی که درخصوص مبارزه با ظلم و استبداد داشته‌اند؛ نام سید حسن مدرس نیز در آن به گوش می‌رسد که در ادامه مروری کوتاه بر آن خواهیم داشت.

سعی کنید مثل مدرس را انتخاب کنید که از تشر قدرت‌ها نترسد

امام خمینی (ره) در تاریخ 12 دی ماه 1362 و در دیدار خود با جمعی از بازاریان تهران لزوم انتخاب صحیح در انتخابات مجلس شورای اسلامی را به مردم یادآور شدند و آیت الله مدرس را به عنوان نماد یک انتخاب درست، مثال زدند.

امام خمینی (ره) فرمودند: «اگر در انتخابات مسامحه کنیم مطمئن باشید که از راه مجلس به ما لطمه می‌زنند. باید دانست مسلمان بودن تنها فایده‌ای ندارد، باید جمهوری اسلامی را قبول داشته باشد و از مسائل روز اطلاع داشته باشد. سعی کنید مثل مرحوم مدرس را انتخاب کنید البته مثل مدرس که به این زودی‌ها پیدا نمی‌شود، شاید آحادی مثل مدرس باشند کسانی را که انتخاب می‌کنید باید مسائل را تشخیص دهند، نه از افرادی باشند که اگر روس یا آمریکا یا قدرت دیگری تشری زد بترسند، باید بایستند و مقابله کنند. شما بازارها را بیدار کنید تا در تهران و سایر جاها اشخاص خوبی را به مجلس بیاورند، تا مجلس آینده ما از مجلس فعلی بهتر باشد.»

از مدرس حساب می‌بردند چون به مقام و دارایی بی‌اعتنا بود

شهید مدرس در دوره‌های دوم تا ششم مجلس شورای ملی، نمایندگی مردم تهران را برعهده داشت و در طول این دوران به تنهایی مبارزات زیادی را علیه ظلم انگلیس‌ها، روس‌ها و رضا شاه انجام داد تا جایی که چندین ترور ناموفق علیه او صورت گرفت.

حضرت امام خمینی (ره) در یکی از سخنرانی‌هایشان با اعضای هیئت دولت در تاریخ 7 شهریور 1361 ضمن اشاره به ساده‌زیستی و وارستگی‌های اخلاقی آیت الله مدرس، در ذکر خاطره‌ای از این دوران می‌گویند:

«شما ملاحظه کرده‌اید و تاریخ مرحوم مدرس را دیده‌اید که یک سید خشکیده لاغرِ با لباس کرباسی بود که یکی از فحش‌هایی که آن شاعر به او داده بود، همین بود که تنبان کرباسی پوشیده. یک همچو آدمی در مقابل آن قلدری که هر کس آن وقت را ادراک کرده می‌داند که زمان رضا شاه غیر زمان محمد رضا شاه بود. آن وقت یک قلدری بود که شاید تاریخ ما کم مطلع بود، در مقابل او همچو ایستاد، در مجلس، در خارج که یک وقت گفته بود: سید چه از جان من می‌خواهی؟ گفته بود که می‌خواهم که تو نباشی!

این آدم که من پای درس ایشان یک روز رفتم، می‌آمد در مدرسه سپهسالار که حالا مدرسه شهید مطهری است؛ درس می‌گفت من یک روز رفتم درس ایشان و او مثل اینکه هیچ کاری ندارد، فقط طلبه‌ای است دارد درس می‌دهد؛ این طور قدرت روحی داشت. در صورتی که آن وقت در کوران آن مسائل سیاسی بود که باید حالا بروند مجلس و آن بساط را درست کند. از آنجا پیش ما رفت مجلس. آن وقت هم که می‌رفت مجلس، یک نفری بود که همه از او حساب می‌بردند. من مجلس‌ آن وقت را هم دیده‌ام. کانَّهُ مجلس منتظر بود که مدرس بیاید؛ با اینکه با او بد بودند، ولی مجلس کانَّهُ احساس نقص می‌کرد وقتی مدرس نبود. وقتی مدرس می‌آمد، مثل اینکه یک چیز تازه‌ای واقع شده. این برای چه بود؟ برای اینکه یک آدمی بود که نه به مقام اعتنا می‌کرد و نه به دارایی و امثال ذلک؛ هیچ اعتنا نمی‌کرد؛ نه مقامی او را جذبش می‌کرد.»

مدرّس کسی بود که در مقابل همه [زورگویان] می‌ایستاد

حضرت امام خمینی آیت الله مدرس را همواره فردی شجاع در برابر زورگویی‌ها معرفی می‌کرد. ایشان در تاریخ 14 خرداد 1359 و در جمع دانشجویان دانشگاه تهران در حسینیه جماران فرمودند: پیش‌ترها مجلس شورای ملیِ آقایان اگر یک کلمه‌ای از طرف دولت انگلستان می‌شد که باید فلان کار را انجام بدهید، احتمال اینکه بتوانند مخالفت کنند، نداشتند. همچو عُرضه‌ای نداشتند. بله، گاهی در بین آنها، یک اشخاصی پیدا می‌شد که [عُرضه‌] داشت؛ مثل مرحوم مدرّس. مرحوم مدرّس یک کسی بود که در مقابل همه [زورگویان]می‌ایستاد و مع الاسف اینها می‌گویند: روحانیین نقشی نداشتند. یک روحانی توی یک مجلس، رضاخان‌ می‌خواست که جمهوری درست کند و مدرّس مخالفت می‌کرد، می‌دانست که این می‌خواهد حقّه بزند و مردم را بچاپد. فقط مدرّس ایستاد و جلوی او را گرفت. مع ذلک، روحانیین هیچ نقشی نداشتند؟!

‌ایستادگی مدرس در برابر التیماتوم شوروی

یکی از مثال‌هایی که از ایستادگی شهید آیت‌الله مدرس در برابر قدرت‌های خارجی آن روز می‌توان یافت، ماجرایی است که خود امام خمینی (ره) در سخنرانی معروفشان علیه کاپیتولاسیون در تاریخ 4 آبان 1341، بیان کرده‌اند که به

ماجرای اوتیماتوم یا همان ضرب الاجل روس‌ها به ایران به تاریخ 8 آذر 1290 بازمی‌گردد.

هنگامی که مجلس نوپای مشروطه برای اصلاح اداره کشور تصمیم گرفت از کارشناسان کشورهای مختلف استفاده کند، دو دولت روس و انگلیس از این اقدام سخت عصبانی شدند. مورگان شوستر آمریکایی با اختیارات ویژه مجلس، شروع به انجام اصلاحات در امور مالی و اداره گمرکات کرد. روسیه با دو اولتیماتوم، ایران را تهدید کرد و خواستار اخراج شوستر شد. اولتیماتوم روسیه تزاری به مجلس و دولت ایران پیامدهای زیادی را در پی داشت.روز هشتم آذر1290 دولت روس طی اولتیماتومی برای قبول سه شرط ذیل به دولت ایران 48 ساعت مهلت داد: 1- اخراج شوستر از ایران؛ 2-کسب موافقت قبلی از دولت‌های روس و انگلیس برای استخدام اتباع خارجی؛ 3- پرداخت هزینه و خسارت لشکرکشی روسیه به ایران.

این اولتیماتوم با مخالفت مردم، مجلس و روحانیون روبه‌رو شد. پس از پذیرفتن اولتیماتوم توسط دولت وقت، چندی بعد مجلس دوم نیز منحل شد. این عمل بارقه‌های امید را در دل مردم رو به خاموشی برد و روحیه مشروطه‌خواهان و ملیّون به شدت تضعیف شد. در این میان علمای تبریز اما دست به مقاومت زده با عمال و نیروی نظامی روس وارد نبرد شدند.

علمای تبریز مردم را علیه روس‌ها برانگیختند و خود نیز به صفوف مبارزین پیوستند. ارتش روس به سمت تبریز روانه شد. اما با وجود مقاومت دلیرانه مردم تبریز به رهبری علما و روحانیون و آزادی‌خواهان، روس‌ها موفق به اشغال تبریز شدند.

در پی مقاومت چند روزه در تبریز در برابر حمله روسیه تزاری، بیش از 1200 نفر از مردم به شهادت رسیدند و پس از شکست مقاومت تبریز چند نفر از علما و آزادی‌خواهان در ملأ عام توسط نیروهای روس اعدام شده، به شهادت رسیدند.

امام خمینی در سخنرانی علیه کاپیتولاسیون شجاعت شهید مدرس در برابر روس‌ها را در ماجرای مذکور چنین توصیف کرده‌اند: 

در یک مجلس از مجالس سابق که مرحوم آسید حسن مدرس هم در آن مجلس بود، التیماتومی از دولت روس آمد به ایران که اگر فلان قضیه را انجام ندهید ما از فلان جا که قزوین ظاهراً بوده است می‌آییم به تهران و تهران را می‌گیریم.

دولت ایران هم فشار آورد به مجلس که باید این را تصویب کنید. یکی از مورخین آمریکایی می‌نویسد که یک روحانی (آیت الله مدرس) با دست لرزان آمد پشت تریبون ایستاد و گفت: آقایان، حالا که بناست ما از بین برویم چرا به دست خودمان برویم.

روحانی این است. یک روحانی توی مجلس بود نگذاشت آن قلدر شوروی را، روسیه سابق را، یک دولت را پیشنهاد التیماتومش را یک روحانی ضعیف، یک مشت استخوان رد کرد! آنها می‌بینند نباید روحانی باشد؛ قطع ید روحانی باید بکنند تا به آمال و آرزوی خودشان برسند.

با پشتیبانی از مدرس ممکن بود شر پهلوی زودتر کنده شود

امام خمینی در تاریخ 12 آبان ماه 1357 یعنی 3 ماه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در جمع ایرانیان مقیم خارج به بازخوانی ماجرای مقابله آیت الله مدرس با رضا شاه پرداختند و فرمودند: در همان زمان یکی از اشتباهات این بود که مردم، یا آنهایی که باید مردم را آگاه کنند، پشتیبانی از مدرس نکردند. مدرس تنها مرد بزرگی بود که با او (رضا شاه) مقابله کرد و ایستاد و مخالفت کرد. در مجلس هم بعضی‌ها با مدرس موافق بودند، و بعضی‌ها هم سرسخت مخالفت می‌کردند با مدرس. و در آن وقت، باز یک جناح‌هایی می‌توانستند که پشت سر مدرس را بگیرند و پشتیبانی کنند و اگر پشتیبانی کرده بودند، مدرس مردی بود که با منطق قوی و اطلاعات خوب و شجاعت و همه اینها موصوف بود و ممکن بود که در همان وقت شرّ این خانواده [پهلوی] کنده بشود و نشد.

انتهای پیام/