توصیه‌های تغذیه‌ای شب یلدا/ چگونه سلامت خود را حفظ کنیم؟
شب یلدا، شب سنت‌ها و جشن‌های ایرانی، معمولاً با خوراکی‌های خوشمزه و متنوع همراه است، اما میان لذت‌بردن از این مهمانی‌ها حفظ تعادل تغذیه‌ای اهمیت ویژه‌ای دارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، شب یلدا، یکی از قدیمی‌ترین و پرشکوه‌ترین سنت‌های ایرانی است که با برگزاری دورهمی‌های خانوادگی و شب‌نشینی‌های طولانی به‌همراه خوراکی‌ها و میوه‌های متنوع، یادآور مهر و محبت میان افراد خانواده و عزیزان است.
این شب به‌عنوان بلندترین شب سال، فرصتی برای تجدید دیدارها و ایجاد خاطرات خوش با عزیزان به‌شمار می‌آید، اما این شب پر از شادمانی، چنان‌که در هر جشن و مراسمی نیازمند رعایت اصولی است، برای حفظ سلامت بدن و جلوگیری از مشکلات گوارشی و دیگر عوارض ناشی از پرخوری و تغذیه نادرست، به دقت و توجه ویژه نیاز دارد.
در گفت‌وگو با دکتر آتنا رمضانی، متخصص تغذیه، نکات کلیدی برای داشتن یک شب یلدای سالم و خوشمزه را بررسی کرده‌ایم تا از خطرات احتمالی پرخوری و اختلالات گوارشی جلوگیری کنیم و این شب زیبا را با سلامت کامل سپری کنیم.
در این راستا، دکتر رمضانی، متخصص تغذیه و یکی از مشاوران برجسته حوزه سلامت، به‌منظور آگاهی‌بخشی در مورد اهمیت تغذیه صحیح در شب یلدا و ارائه راهکارهای علمی و کاربردی برای حفظ سلامت نکات مهمی را مطرح کرد. او با اشاره به اصول تغذیه‌ای صحیح، توصیه‌هایی برای انتخاب میوه‌ها، آجیل‌ها، غذاها و نوشیدنی‌های مناسب این شب ارائه داد و بر ضرورت رعایت اعتدال در مصرف مواد غذایی تأکید کرد تا هم از لحظات این شب لذت ببریم و هم سلامت خود را حفظ کنیم.
گفت‌وگوی پیشِ‌رو، فرصتی است برای بهره‌مندی از تجربیات دکتر رمضانی در زمینه تغذیه سالم و مناسب در شب یلدا و آگاهی از راهکارهای مفید برای افرادی که مشکلات خاص سلامتی دارند.
تسنیم: خانم دکتر، ابتدا درباره اهمیت تغذیه مناسب در شب یلدا توضیح دهید، چرا رعایت اصول تغذیه‌ای در این شب اهمیت دارد؟
دکتر رمضانی: شب یلدا یکی از قدیمی‌ترین سنت‌های ایرانی است که اغلب با دورهمی‌های خانوادگی و مصرف خوراکی‌های متنوع برگزار می‌شود. این شب بلند و خاطره‌انگیز، فرصتی عالی برای تقویت پیوندهای خانوادگی است، اما در عین حال، مصرف بی‌رویه غذاها و تنقلات می‌تواند مشکلات گوارشی و حتی عوارض جدی برای سلامتی به‌همراه داشته باشد. تغذیه صحیح در این شب به ما کمک می‌کند تا هم از لحظات لذت ببریم و هم سلامت خود را حفظ کنیم.
تسنیم: چه‌نکاتی را درباره شام شب یلدا توصیه می‌کنید؟
دکتر رمضانی: توصیه می‌کنم که شام شب یلدا سبک و زودهضم باشد و در ساعات اولیه شب صرف شود. غذاهایی مانند سوپ سبزیجات یا خوراک‌های ساده گزینه‌های مناسبی هستند، همچنین از مصرف غذاهای سنگین، پرچرب و دیرهضم پرهیز کنید، چرا که این غذاها می‌توانند باعث احساس سنگینی و ناراحتی گوارشی شوند.
تسنیم: در مورد مصرف میوه‌ها، چه‌میوه‌هایی را برای شب یلدا مناسب می‌دانید؟
دکتر رمضانی: میوه‌های شب یلدا باید با دقت انتخاب شوند. انار شیرین، خرمالو، لبو و کدوحلوایی از جمله میوه‌هایی هستند که طبع گرمی دارند و برای شب یلدا بسیار مناسبند، این میوه‌ها علاوه بر تأمین انرژی، حاوی ویتامینC هستند که به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند، اما مصرف میوه‌های سرد مانند هندوانه و انار ترش بهتر است محدود شود، چرا که ممکن است باعث سردی بدن شوند.
تسنیم: آیا مصرف آجیل هم توصیه می‌شود؟
دکتر رمضانی: بله، اما باید در انتخاب نوع آجیل‌ها دقت کرد. آجیل‌های گرم و خام مانند گندم بو داده، پسته، بادام و مویز انتخاب‌های بهتری هستند. این مواد علاوه بر تأمین انرژی، سرشار از مواد مغذی مفید برای بدن هستند، اما از مصرف آجیل‌های شور و تفت‌داده‌شده به‌مقدار زیاد پرهیز کنید، چرا که می‌توانند باعث افزایش فشار خون شوند.
تسنیم: خانم دکتر، شب یلدا اغلب با مصرف خوراکی‌های شیرین و پرکالری همراه است، آیا این خوراکی‌ها می‌توانند تأثیر منفی به‌روی سلامت دندان‌ها داشته باشند؟ برای محافظت از دندان‌ها چه‌نکاتی را توصیه می‌کنید؟
دکتر رمضانی: بله، مصرف خوراکی‌های شیرین و چسبناک در شب یلدا می‌تواند تأثیر منفی زیادی بر دندان‌ها داشته باشد. قند موجود در این خوراکی‌ها باکتری‌های دهان را تغذیه می‌کند و باعث تولید اسیدهایی می‌شود که به مینای دندان آسیب می‌زند و موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود، همچنین، خوراکی‌های چسبناک مانند برخی شیرینی‌ها و میوه‌های خشک به‌راحتی در دندان‌ها گیر می‌کنند و در صورت عدم شست‌وشوی صحیح، باعث ایجاد پلاک و جرم دندانی می‌شوند.
برای محافظت از دندان‌ها، توصیه می‌کنم بعد از مصرف خوراکی‌های شیرین، دهان را با آب شست‌وشو دهید و از مسواک زدن فوری خودداری کنید، زیرا مسواک زدن بلافاصله بعد از خوردن شیرینی می‌تواند به مینای دندان آسیب برساند. استفاده از خلال دندان یا نخ دندان نیز به از بین بردن باقی‌مانده‌های غذا کمک می‌کند،
همچنین، مصرف آب به‌مقدار زیاد در این شب می‌تواند به شست‌وشوی طبیعی دهان و کاهش اثرات قندهای اضافی کمک کند.
تسنیم: آیا مصرف غذاهای سرخ‌شده یا پرچرب مانند فست‌فودها در شب یلدا توصیه می‌شود یا بهتر است از این نوع غذاها در این شب اجتناب شود؟
دکتر رمضانی: مصرف غذاهای سرخ‌شده و پرچرب مانند فست‌فودها در شب یلدا توصیه نمی‌شود، زیرا این غذاها نه‌تنها به سیستم گوارش فشار می‌آورند بلکه می‌توانند باعث احساس سنگینی و ناراحتی‌های گوارشی شوند. این نوع غذاها همچنین حاوی چربی‌های اشباع و ترانس هستند که می‌توانند منجر به افزایش کلسترول خون و بروز مشکلات قلبی شوند. پیشنهاد می‌کنم به‌جای این غذاها، از غذاهای سبک‌تر و سالم‌تری مانند خوراک‌های سبزیجات یا کباب‌های کم‌چرب استفاده کنید.
تسنیم: برای نوشیدنی‌ها چه‌پیشنهادی دارید؟
دکتر رمضانی: نوشیدنی‌های گرم زمستانی مانند چای با هل، دارچین، زعفران یا دمنوش‌های گیاهی بهترین انتخاب برای شب یلدا هستند. این نوشیدنی‌ها علاوه بر گرم کردن بدن، خاصیت آرام‌بخش دارند و هضم غذا را آسان‌تر می‌کنند، در مقابل، نوشیدنی‌های سرد یا گازدار را به‌طور کامل حذف کنید، زیرا می‌توانند باعث اختلال در تعادل گرمای بدن شوند.
تسنیم: افرادی که مشکلات خاصی مانند بیماری‌های کلیوی دارند، باید به چه‌نکاتی توجه کنند؟
دکتر رمضانی: بیماران کلیوی و افرادی که مشکلات مجاری ادراری دارند باید از مصرف موادی مانند لبو پرهیز کنند، زیرا ممکن است وضعیت آن‌ها را تشدید کند، همچنین این افراد باید میزان مصرف مایعات خود را تحت کنترل داشته باشند و از نوشیدنی‌ها یا غذاهای شور دوری کنند.
تسنیم: خانم دکتر، پرخوری در این شب یکی از معضلات رایج است. برای جلوگیری از آن چه راهکاری دارید؟
دکتر رمضانی: بهترین راهکار، کنترل مقدار و تنوع غذاها و تنقلاتی است که مصرف می‌کنید. پرخوری، درهم‌خوری و روهم‌خوری از عواملی هستند که باعث اختلالات گوارشی می‌شوند. توصیه می‌کنم وعده شام را سبک میل کنید و بین مصرف غذا، میوه و آجیل فاصله زمانی بگذارید.
تسنیم: شب یلدا ممکن است برای افرادی که رژیم غذایی خاصی دارند، کمی چالش‌برانگیز باشد، برای افرادی که رژیم گیاهی دارند، چه غذاها و خوراکی‌هایی را پیشنهاد می‌کنید که در این شب از آن‌ها استفاده کنند؟
دکتر رمضانی: افرادی که رژیم گیاهی دارند، می‌توانند شب یلدا را با مصرف غذاهای طبیعی، سالم و بدون محصولات حیوانی لذت ببرند. برای شام شب یلدا، پیشنهاد می‌کنم از خوراک‌های سبزیجات و حبوبات استفاده کنند، مانند خوراک عدس، سوپ سبزیجات یا کباب‌های گیاهی که از ترکیب حبوبات و سبزیجات ساخته شده‌اند، همچنین، سالادهای متنوع با میوه‌ها و سبزیجات تازه، علاوه بر طعم دلپذیر، سرشار از ویتامین‌ها و فیبر هستند.
در مورد تنقلات، آجیل‌های خام مانند بادام، پسته و فندق می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند. برای دسر، می‌توانند از میوه‌های تازه و دسرهای گیاهی مانند پودینگ چیا با میوه‌های خشک یا اسموتی‌های طبیعی استفاده کنند که هم خوشمزه هستند و هم از نظر تغذیه‌ای مفید.
تسنیم: شب یلدا، نوشیدنی‌های گرم معمولاً محبوب هستند، آیا مصرف نوشیدنی‌هایی مانند چای یا قهوه می‌تواند تأثیر منفی بر سیستم گوارش در این شب طولانی داشته باشد؟
دکتر رمضانی: نوشیدنی‌های گرم مانند چای و قهوه در شب یلدا می‌توانند مزایای زیادی داشته باشند، اما مصرف زیاد این نوشیدنی‌ها به‌ویژه قهوه، ممکن است برای برخی افراد مشکلات گوارشی ایجاد کند. قهوه به‌دلیل داشتن کافئین می‌تواند باعث تحریک معده، افزایش اسید معده و ایجاد ناراحتی‌های گوارشی مانند سوزش سر دل یا رفلاکس شود.
چای معمولی نیز در صورتی که به‌مقدار زیاد مصرف شود، ممکن است باعث نفخ یا ناراحتی‌های گوارشی شود. توصیه می‌کنم برای شب یلدا از چای‌های گیاهی مانند چای بابونه، نعناع یا دمنوش‌های آرام‌بخش استفاده کنید. این نوشیدنی‌ها نه‌تنها سیستم گوارش را تحریک نمی‌کنند، بلکه می‌توانند به هضم غذا کمک کنند و احساس راحتی بیشتری ایجاد کنند.
تسنیم: برای کسانی که قصد دارند شب یلدا را با فعالیت‌های مختلف مانند بازی‌های خانوادگی یا گفت‌وگوهای طولانی سپری کنند، چه‌نوع تغذیه‌ای می‌تواند انرژی لازم را تأمین کند و از خستگی جلوگیری کند؟
دکتر رمضانی: برای حفظ انرژی در طول شب یلدا، توصیه می‌کنم که کنار غذاهای اصلی و تنقلات، از خوراکی‌هایی استفاده شود که انرژی پایدار و طولانی‌مدت تأمین کنند. آجیل‌های خام مانند بادام، پسته و فندق، که حاوی چربی‌های سالم و پروتئین هستند، می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند، همچنین، میوه‌هایی مانند سیب و خرمالو که سرشار از فیبر و ویتامین‌ها هستند، می‌توانند به حفظ انرژی کمک کنند.
برای جلوگیری از خستگی، بهتر است از مصرف غذاهای سنگین و چرب پرهیز کنید، زیرا این غذاها ممکن است باعث خواب‌آلودگی و کاهش انرژی شوند. غذاهایی مانند سوپ سبزیجات یا سالادهای غنی از ویتامین می‌توانند به افزایش انرژی بدون ایجاد احساس سنگینی کمک کنند.
تسنیم: آیا توصیه‌ای برای سالمندان یا کودکان در شب یلدا دارید؟
دکتر رمضانی: سالمندان باید از مصرف مواد غذایی سنگین و پرچرب خودداری کنند و بیشتر سراغ غذاها و میوه‌های زودهضم بروند، کودکان هم باید در مصرف تنقلات، آجیل و شیرینی‌ها محدودیت داشته باشند، بهتر است تنوع غذایی برای آن‌ها ایجاد شود تا از هر گروه غذایی به‌مقدار مناسب مصرف کنند.
تسنیم: چه‌توصیه کلی برای مردم در این شب دارید؟
دکتر رمضانی: شب یلدا فرصتی برای لذت بردن از کنار هم بودن و حفظ سنت‌های زیبای ایرانی است. توصیه می‌کنم با رعایت اعتدال در تغذیه و انتخاب غذاهای سالم، این شب را به شبی خاطره‌انگیز و سرشار از سلامتی تبدیل کنید. مراقبت از سلامت بدن کنار شادی‌های خانوادگی اهمیت ویژه‌ای دارد. امیدوارم همه مردم ایران شبی خوش و پر از مهر و محبت را تجربه کنند.
انتهای پیام/+
