باید علوم انسانی بومی در چارچوب پارادایم انقلاب داشته باشیم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی امروز در نشستی که با حضور محققان، پژوهشگران و اساتید حوزه و دانشگاه در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، اظهار کرد: اگر بخواهیم نگاه عمیقی به وضعیّت تاریخی اجتماعی معاصری که در سطح جهانی در آن به‌سر می‌بریم داشته باشیم، وضعیّت چنین است که حرکت در سطح میکرو و خُرد و در سطح فردی به سمت تقویت تمایز گرایی است.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم بیان کرد: آنچه در سطح خُرد و میکرو و حوزه فردی در جهان می‌گذرد، شدّت‌بخشیدن به فردگرایی، هویت‌گرایی فردی و تقویت تمایز گرایی فردی، میدان‌دادن و گشوده‌بودن به اینکه افراد آزادانه انتخاب گری فردی داشته باشند، هم هویت فردی خودشان را تعریف کنند و هم هویت فردی خودشان را آن‌گونه که می‌خواهند، متمایز از دیگران به‌منصهٔ ظهور برسانند.

وی افزود: به سبب این رویکرد است که سیاست گذاری کلان فرهنگی در جوامع غربی به سمت لیبرالیسم فرهنگی و کاهش دخالت‌ها در حریم فردی و رهاسازی زیست بوم فضای مجازی جهت کنشگری لذت گرایان فردی است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ابراز کرد: آنچه در سطح کلان و ماکرو شاهد آن هستیم، حرکت به‌سمت تمایز زدایی و همگرایی، هضم و نفی و از بین بردن هویت‌های جمعی و تمایزهای ملّی و قومی و ایدئولوژیک است و به این رو حرکت‌دادن کلان جامعهٔ بشری به‌سمت نظمی جهانی و اعتنا و التزام به هنجارهای مشترک و عامّ اقتصادی، حقوقی است.

واعظی گفت: در واقع مدنیّت غربی به پشتوانه‌های نظری مدنیّت غربی به‌سمت جهانی‌سازی و تثبیت نظم مشترک جهانی در حوزهٔ اقتصاد، سیاست، حقوق و روابط بین‌الملل حرکت می‌کند.

وی ادامه داد: در این حرکت تثبیتی به سمت یکنواخت‌سازی فرهنگ‌ها و هویت‌های جمعی یا نفی تمایز گرایی در جوامع غیر همسو با غرب و اقبال به تمایز زدایی در آن، هرچه به‌طرف جلو می‌رویم و در این سو نقش‌آفرینی دولت‌ها کمتر می‌شود و نقش‌آفرینی بنگاه‌های عظیم اقتصادی بیشتر می‌شود.

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تصریح کرد: حرکت به تمایز زدایی و تثبیت یک نظم جهانی فقط به‌سمت رنگ باختن اموری نظیرهویت‌های ملّی و قومی و ایدئولوژیک نیست، حتّی نقش دولت در حال ضعیف‌شدن است.

وی اضافه کرد: این فرآیند جهانی‌سازی و نقش‌آفرینی دولت‌ها در چهارچوب مرزهای شناخته‌شده هم به تدریج کمرنگ می‌شود و کانون‌های عظیم اقتصادی با کمک فنّاوری‌های جدید، تأثیرگذاری‌شان را در مناسبات اجتماعی و اقتصادی و جهانی مدام پررنگ‌تر می‌کنند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد: در جهت گیری کلان نسبت به تحکیم و تثبیت هژمونی معنایی غرب و شالوده گفتمانی، این حرکت یکسان سازی و تمایز زدایی میان دولت‌های غربی و این نقش آفرین‌های نو پدید کمال همسویی وجود دارد و اختلاف جدّی وجود ندارد.

واعظی ادامه داد: انقلاب اسلامی در ماهیّت و گفتمان معنایی خودش، یک حرکت و جریان تمایز گرا است و می‌خواهد هویت متمایزی را به‌منصهٔ ظهور برساند.

وی گفت: گفتمان انقلاب اسلامی نسبت به جریان تمایز زدایی و تثبیت نظم جهانی واحد، ناساز و ناکوک و واگراست ضمن اینکه تأکید بر اموری مثل استقلال، نفی سلطه کفار بر مسلمانان، مسئله عدالت‌خواهی، مسئله تعهّد به مرجعیّت دین در شئون فردی و اجتماعی و التزام به درونمایه دینی در حیات فردی و اجتماعی اساس آن است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اذعان کرد: انقلاب اسلامی می‌خواهد یک هویّت جمعی و اجتماعی متمایزی نسبت به آنچه در مدنیّت معاصر غربی می‌گذرد، به‌منصهٔ ظهور برساند و منظور از مدنیّت معاصر غربی، غرب جغرافیایی نیست، بلکه مقصود آن غرب تمدنی و معنایی است.

واعظی اظهار کرد: هویت و گفتمان معنایی انقلاب اسلامی را نباید فقط به وجه سلبی آن فروکاست و چنین تعریف کرد که یک جریان، هویّت و گفتمان معنایی آمده است که فقط ستیزه‌گر باشد با آن جریان مسلّط و غالب؛ نیامده است که صرفاً تقابل و جانب سلبی خودش را برجسته کند.

وی افزود: در حقیقت پدیده انقلاب اسلامی و گفتمان معنایی آن وجه ایجابی پررنگی دارد و می‌خواهد نظم و هویت اجتماعی خاصی را بنا کند ضمن اینکه فقط نمی‌خواهد یک تمایز، ستیزه‌گری و واگرایی را نسبت به این جریان غالب و برآمده از مدرنیته را بروز دهد، بلکه می‌خواهد طرحی نو درافکند و یک هویت جمعی و اجتماعی جدیدی را به‌منصه ظهور برساند.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم افزود: یکی از ضرورت‌ها امروز تنقیح، تثبیت و صیانت از مؤلّفه‌های گفتمان معنایی انقلاب اسلامی است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: منشأ بسیاری از اتّفاق‌های بزرگی که در دنیا افتاد، رؤیا پردازی، آرمان‌خواهی و تصویرگری مثبتی از آینده بود و در واقع اگر مدرنیته اتّفاق افتاد و اگر تحوّلاتی در غرب، چه در حوزهٔ فنّاوری و تکنولوژی و علم، چه در حوزهٔ تغییرات بنیادی در نظامات مدنی و… اتّفاق افتاد، همه به‌خاطر رؤیاپردازی‌هایی بود که در قرن شانزدهم و هفدهم شکل گرفت.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم بیان کرد: در واقع این رؤیا پردازی و تصویرگری از آینده است که پویش‌ها، تلاش‌ها، مجاهدت‌ها، تحمّل رنج‌ها و کوشش‌های عظیمی را بسترسازی می‌کند.

وی افزود: در انقلاب اسلامی نیز پیش‌قراولان آن یعنی امام خمینی (ره) و یاران صدیق امام توانستند برای جامعهٔ ایران رؤیا پردازی، تصویرگری و آرمان‌پروری کنند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ابراز کرد: مسئله آرمان‌سازی، تصویرگری و رؤیا پردازی مثبت برای پویایی یک جامعه، کاری نیست که فقط و فقط لبهٔ پژوهشی داشته باشد، بلکه لبهٔ رسانه‌ای، تبلیغی و اقناعی هم دارد.

واعظی ادامه داد: یکی از ارکانِ رَکین مدنیت معاصر غربی و سامانه‌ای که می‌خواهد نظم جهانی خودش را حاکم و مستقر کند، علوم انسانی است و در آنجا متناسب با این جهت‌گیری‌ها و هدف‌گذاری‌ها دارد تولید می‌شود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم تا تمایزگرایی خودمان را بروز و ظهور دهیم و به وجه ایجابی مستقر کنیم و نظام و جامعه‌ای اسلامی داشته باشیم، ناچار هستیم علوم انسانی بومی، متناسب با رفع نیازها و حل مشکلات خودمان در چهارچوب پارادایم انقلاب اسلامی داشته باشیم.

انتهای پیام/