گزارش|روایت تسنیم از روستایی که همه دوستدار کتاب شده‌اند
در دل طبیعت سبز و بکر مازندران، جایی که صدای پرندگان با نغمه‌های رودخانه در هم می‌آمیزد، روستای اسبوکلا به چیزی فراتر از زیبایی طبیعی شناخته می‌شود؛ جایی که فانوس کتابخوانی در آنجا روشن است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، روستا اسبوکلا امسال به‌عنوان یکی از 10 روستای دوستدار کتاب کشور برگزیده شد و کتابخانه عمومی امام حسین(ع) آن، در این حرکت فرهنگی می‌درخشد؛ این کتابخانه، نه‌فقط مکانی برای امانت کتاب، بلکه مرکز شور و شوقی برای گسترش فرهنگ مطالعه و آموختن است.
در دل روستای اسبوکلا، جایی میان شالیزارهای سبز و آسمانی که از لطافت شمال لبریز است، کتابخانه‌ای قرار دارد که همچون فانوسی روشن در قلب این جامعه روستایی می‌درخشد و سبب رونق علم و آگاهی در روستا شده است؛ این کتابخانه، تنها چهار دیوار و قفسه‌ای پر از کتاب نیست؛ بلکه مکانی است که قصه‌ها و رؤیاها در آن جان می‌گیرند و صفحات زندگی اهالی روستا را رنگی تازه می‌بخشند.
وقتی وارد روستا می‌شوی، شاید در نگاه اول چیزی جز خانه‌های ساده و طبیعت بی‌نظیر مازندران به چشمت نیاید، اما اگر کمی دقت کنی، ردپای یک تحول فرهنگی را در چهره مردم خواهی دید؛ کودکانی که با ذوق کتاب‌هایی در دست دارند، زنان خانه‌داری که زیر سایه درختان کتاب می‌خوانند و مردان کشاورزی که حالا بیشتر از گذشته درباره نوآوری در کارشان حرف می‌زنند.
اینجا، کتابخانه امام حسین(ع)، یک معجزه کوچک اما پرقدرت است؛ این مرکز که در مهرماه 1400 افتتاح شد، خیلی زود از یک کتابخانه معمولی فراتر رفت و به قلب تپنده فرهنگی روستا تبدیل شد.
طرح‌های ابتکاری مثل «دورهمی کتاب» و «سرویس خودرویی کتاب» باعث شده است مطالعه به بخشی از زندگی روزمره مردم تبدیل شود؛ اما جذابیت داستان اینجاست که این تغییرات تنها به چند قفسه کتاب محدود نمی‌شود، اینجا، هر کتاب یک چراغ است و هر عضو، سفیری برای گسترش دانایی.
در این گزارش، سراغ مردم روستا و مسئولان کتابخانه رفتیم تا قصه‌هایشان را بشنویم؛ قصه‌هایی که نشان می‌دهد چگونه یک کتابخانه کوچک می‌تواند زندگی یک جامعه را متحول کند.
صدای مردم اسبوکلا در ستایش کتاب و کتابخانه
وقتی پای صحبت مردم روستای اسبوکلا می‌نشینی، اشتیاق و عشق آن‌ها به کتاب و فرهنگ مطالعه را در لابه‌لای کلماتشان حس می‌کنی. از کودکان پرشور تا بزرگسالان باتجربه، همه به نوعی با کتابخانه امام حسین(ع) پیوندی خاص پیدا کرده‌اند. حضور کتابخانه در این روستا، مثل شعله‌ای گرمابخش است که زندگی مردم را روشن‌تر کرده است.
زهرا، دخترک 10ساله‌ای که دانش‌آموز کلاس چهارم است، با شوق از تجربه‌هایش در کتابخانه می‌گوید: "من قبلاً فقط کتاب‌های درسی می‌خواندم، اما حالا عاشق قصه‌های مازندرانی شده‌ام. آقای رضایی هر هفته برایمان قصه‌گویی می‌کند و بعد از آن، با دوستانم درباره داستان صحبت می‌کنیم. حتی یک بار به مادربزرگم قصه‌ای که یاد گرفته بودم، تعریف کردم و او هم یک قصه قدیمی از خودش برایم گفت. این خیلی جالب بود!"
مهدی، پسرک پرجنب‌وجوش کلاس ششم، درباره کتابخانه نظر متفاوتی دارد: "من بیشتر به کتاب‌های علمی علاقه دارم. یک بار کتابی درباره فضا و کهکشان‌ها از کتابخانه گرفتم که خیلی چیزها یاد گرفتم؛ حالا وقتی با دوستانم فوتبال بازی می‌کنیم، بعد از بازی درباره چیزهایی که از کتاب خوانده‌ایم، حرف می‌زنیم. خیلی جالب است که همه ما حالا کتابخوان شده‌ایم."
خانم احمدی، زن خانه‌داری که به همراه دخترش به کتابخانه آمده بود، با لبخند گفت: "من از بچگی علاقه به کتاب داشتم، اما بعد از ازدواج و مشغله‌های زندگی، دیگر فرصت نمی‌کردم. وقتی دیدم دخترم به کتابخانه می‌رود، تصمیم گرفتم دوباره شروع کنم. حالا هر هفته یک کتاب از کتابخانه می‌گیرم و شب‌ها قبل از خواب مطالعه می‌کنم. زندگی‌ام آرام‌تر و شادتر شده است. کتاب به ما یاد می‌دهد که به دنیا جور دیگری نگاه کنیم."
آقای کمالی، کشاورز 55ساله‌ای که یکی از اعضای فعال کتابخانه است، درباره نقش کتابخانه در زندگی‌اش چنین گفت: "وقتی شنیدم کتابخانه افتتاح شده، گفتم شاید برای بچه‌ها خوب باشد، اما وقتی اولین بار رفتم و کتابی درباره کشاورزی مدرن گرفتم، تازه فهمیدم چقدر می‌تواند به زندگی من کمک کند. حالا از روش‌های جدید برای کاشت برنج و مراقبت از محصولاتم استفاده می‌کنم. هر وقت هم کتاب جالبی پیدا می‌کنم، به دوستانم معرفی می‌کنم. اینجا فقط برای خواندن کتاب نیست، اینجا جایی است که آدم‌ها به هم یاد می‌دهند و یاد می‌گیرند."
سارا، دانشجوی ادبیات فارسی که برای تعطیلات به روستا بازگشته است، درباره تأثیر کتابخانه بر نسل جوان روستا می‌گوید: "در روستاها معمولاً فعالیت‌های فرهنگی محدود است، اما این کتابخانه برای جوان‌ها مثل یک پاتوق فرهنگی شده است. دورهمی‌های کتاب که برگزار می‌شود، نه تنها درباره کتاب صحبت می‌کنیم، بلکه ایده‌هایمان را هم با هم به اشتراک می‌گذاریم. چند بار مسابقه داستان‌نویسی برگزار شد که خیلی جذاب بود. من خودم در یکی از مسابقه‌ها برنده شدم و داستانم مردم اسبوکلا، از کوچک و بزرگ، همه با زبان خاص خود از کتابخانه امام حسین(ع) به‌عنوان دریچه‌ای به سوی دنیای تازه یاد می‌کنند. کتابخانه این روستا، فقط یک مکان نیست؛ بلکه روحی است که در جان این جامعه جاری شده و هر روز بر شعله‌های عشق به دانش و کتاب می‌افزاید.
ایده‌های خلاقانه برای جذب مخاطبان
در فضای آرام کتابخانه امام حسین(ع) اسبوکلا، با آقای رضایی، کتابدار پرتلاش و خلاق این روستا، به گفت‌وگو نشستیم. او که از اولین روزهای افتتاح این کتابخانه در مهرماه 1400 مسئولیت آن را به‌عهده داشته است، با اشتیاق از مسیر پرچالشی که طی کرده‌اند، صحبت کرد.
آقای رضایی در ابتدای صحبت‌هایش گفت: "وقتی این کتابخانه افتتاح شد، احساس کردم که یک فرصت طلایی برای روستا ایجاد شده است. ما در اسبوکلا مردمی داریم که علاقه‌مند به یادگیری هستند، اما دسترسی آسان به منابع مطالعه نداشتند. هدفم این بود که کتابخانه را به مکانی پویا و زنده تبدیل کنم؛ جایی که نه فقط برای امانت گرفتن کتاب، بلکه برای تبادل ایده‌ها، یادگیری و تعامل اجتماعی به آن مراجعه کنند."
وی با اشاره به طرح‌های ابتکاری اجراشده در کتابخانه ادامه داد: "طرح «سرویس خودرویی کتاب» یکی از اولین ایده‌هایی بود که اجرا کردیم. خیلی از مردم، به‌خصوص سالمندان یا بانوان خانه‌دار، فرصت یا امکان مراجعه به کتابخانه را نداشتند. ما تصمیم گرفتیم کتاب‌ها را به خانه‌هایشان ببریم. این طرح نه تنها مورد استقبال قرار گرفت، بلکه باعث شد عده‌ای که قبلاً اهل مطالعه نبودند، به جمع کتابخوانان بپیوندند."
وی با لبخند افزود: "طرح «دورهمی کتاب» هم یکی از برنامه‌هایی بود که خیلی موفق بود. ما گروه‌های کوچکی تشکیل دادیم که در خانه‌ها، فضای باز یا حتی کنار رودخانه جمع می‌شوند و درباره کتاب‌هایی که خوانده‌اند صحبت می‌کنند. این جلسات هم‌زمان فضایی برای گفت‌وگو، آموزش و حتی شناخت بهتر یکدیگر فراهم کرده است."
آقای رضایی با تأکید بر اهمیت کودکان و نوجوانان در گسترش فرهنگ کتابخوانی گفت: "یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ما کار با دانش‌آموزان است. برنامه‌های قصه‌گویی به دو زبان فارسی و مازندرانی، مسابقه‌های نقاشی با موضوعات کتاب و فرهنگ، و زنگ مطالعه در مدارس از جمله فعالیت‌هایی هستند که برای بچه‌ها طراحی کردیم. مثلاً وقتی قصه‌ها به گویش مازندرانی روایت می‌شوند، کودکان علاوه بر لذت بردن از داستان، با فرهنگ بومی خود هم آشنا می‌شوند. حتی دیده‌ام که بعضی از بچه‌ها این قصه‌ها را برای مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌هایشان تعریف می‌کنند و یک ارتباط بین نسلی شکل می‌گیرد."
او از همکاری اهالی روستا هم گفت: "این کتابخانه هرگز بدون کمک و مشارکت مردم به این نقطه نمی‌رسید. اهالی اسبوکلا، از اصناف گرفته تا دانش‌آموزان و خانواده‌ها، همه با دل و جان کمک کردند. مثلاً جشنواره غذای بومی با رایحه کتاب که در روز مازندران برگزار شد، نمونه‌ای از این همکاری‌ها بود. مردم غذاهای محلی را آماده کردند، داستان‌های مرتبط با فرهنگ مازندران تعریف کردند، و یک روز پرنشاط رقم زدند. این رویدادها نشان می‌دهد که کتابخانه فقط مکانی برای کتاب نیست، بلکه یک مرکز اجتماعی است."
کتابخوانی سرگرمی لوکس نیست
وقتی از چالش‌ها پرسیدیم، آقای رضایی با جدیت گفت: "چالش اصلی، تغییر نگرش مردم بود. عده‌ای فکر می‌کردند کتابخوانی فقط یک سرگرمی لوکس است. اما وقتی به مرور تأثیر مطالعه را در زندگی‌شان دیدند، نظرشان عوض شد. هنوز هم باید برای گسترش این فرهنگ تلاش کنیم، ولی وقتی می‌بینم کودکان، بزرگسالان و حتی سالمندان در کنار هم کتاب می‌خوانند، خستگی از تنم بیرون می‌رود."
در پایان، رضایی با نگاهی امیدوارانه گفت: "کتابخانه امام حسین(ع) امروز به الگویی برای روستاهای دیگر تبدیل شده است. ما برنامه‌های زیادی در دست اجرا داریم، از جمله ایجاد بخش دیجیتال و توسعه خدمات مجازی. امید دارم که این مسیر ادامه پیدا کند و روزی برسد که کتابخوانی به عادت روزانه همه مردم اسبوکلا تبدیل شود."
این صحبت‌ها، تصویری روشن از عزم و تلاش یک کتابدار متعهد را ترسیم می‌کند؛ کسی که با عشق به کتاب و مردم، تحول فرهنگی را در گوشه‌ای از مازندران رقم زده است.
الهام‌بخشِ کتاب و دانایی در مازندران
در مازندران، استانی که طبیعتش با شعر و داستان آمیخته است، فرهنگ کتابخوانی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. در این دیار، کتابخانه‌ها همچون چراغ‌هایی هستند که مسیر دانش و آگاهی را برای مردم روشن می‌کنند. اما در این میان، روستای اسبوکلا با کتابخانه عمومی امام حسین(ع) به الگویی موفق برای گسترش این فرهنگ تبدیل شده است.
سکینه‌خاتون مهدیان‌پور، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی مازندران، یکی از کسانی است که با باور به قدرت کتاب و مطالعه، در راه ایجاد تحول فرهنگی تلاش می‌کند. با نگاهی دقیق و دلسوزانه به مسائل فرهنگی استان، تلاش کرده است کتابخانه‌ها را به مراکزی برای رشد اجتماعی و یادگیری تبدیل کند. در این گفت‌وگو، از نظرات او درباره کتابخانه اسبوکلا، موفقیت‌ها، چالش‌ها و برنامه‌های آینده شنیدیم.
خانم مهدیان‌پور گفت: "روستای اسبوکلا نشان داده است که حتی در دورافتاده‌ترین نقاط، اگر عشق به کتاب و مطالعه وجود داشته باشد، می‌توان معجزه کرد. این کتابخانه نه‌تنها برای روستای اسبوکلا، بلکه برای کل استان مازندران به یک الگوی موفق تبدیل شده است. برنامه‌های خلاقانه‌ای که توسط آقای رضایی و اهالی اجرا می‌شود، ثابت می‌کند که کتابخانه‌ها فقط مراکز قرض دادن کتاب نیستند، بلکه می‌توانند مراکزی برای رشد، یادگیری و پیوند اجتماعی باشند."
او به مشارکت فعال مردم روستا در این موفقیت اشاره کرد و ادامه داد: "کتابخانه امام حسین(ع) فقط با کمک و تلاش کتابدار آن به این نقطه نرسیده است. مردم اسبوکلا خودشان را بخشی از این کتابخانه می‌دانند. از دانش‌آموزانی که مشتاقانه در مسابقات قصه‌گویی و نقاشی شرکت می‌کنند، تا زنان و مردانی که در دورهمی‌های کتاب یا جشنواره‌های فرهنگی حضور دارند، همه برای موفقیت این مجموعه تلاش کرده‌اند. این احساس تعلق جمعی، رمز موفقیت این کتابخانه است."
مهدیان‌پور درباره تأثیر طرح‌های اجراشده در کتابخانه گفت: "طرح‌هایی مثل «سرویس خودرویی کتاب» و «دورهمی کتاب» ایده‌هایی ساده اما مؤثر هستند که نشان می‌دهند می‌توان با کمترین امکانات هم فرهنگ کتابخوانی را گسترش داد. وقتی کتاب به در خانه‌ها برده می‌شود، مردم به‌خصوص سالمندان و زنان خانه‌دار، به مطالعه علاقه‌مند می‌شوند. همچنین، برنامه‌های مرتبط با مناسبت‌های ملی و مذهبی، مثل ختم قرآن و زیارت عاشورا، باعث شده تا کتابخانه به‌عنوان یک مرکز فرهنگی در قلب مردم جا باز کند."
او با تأکید بر اهمیت گسترش این تجربه در مناطق دیگر گفت:"ما در اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در تلاشیم که این تجربه موفق را به دیگر روستاها و مناطق دورافتاده نیز منتقل کنیم. امسال قصد داریم با حمایت بیشتر از طرح‌های نوآورانه، کتابخانه‌های دیگری را هم به روستاهای دوستدار کتاب تبدیل کنیم. کتابخانه‌های کوچک می‌توانند تأثیری بزرگ در ایجاد امید و رشد فرهنگی داشته باشند."
در پاسخ به پرسشی درباره چالش‌های گسترش فرهنگ کتابخوانی، خانم مهدیان‌پور توضیح داد: "یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، کمبود امکانات و منابع مالی است. البته این مسئله تنها به اسبوکلا محدود نمی‌شود و در بسیاری از مناطق دیگر استان هم با آن روبه‌رو هستیم. اما چیزی که در اسبوکلا یاد گرفتیم این است که مشارکت مردمی می‌تواند بسیاری از این کمبودها را جبران کند. از طرفی، باید روی فرهنگ‌سازی بیشتر کار کنیم تا کتابخوانی به بخشی از زندگی روزمره مردم تبدیل شود."
در پایان، مهدیان‌پور با امیدواری گفت: "مازندران استانی با پیشینه فرهنگی غنی است و پتانسیل بالایی برای رشد کتابخوانی دارد. امیدوارم که با حمایت‌های بیشتر و همکاری مردم، بتوانیم این حرکت را در تمام استان گسترش دهیم. اسبوکلا فقط یک نقطه شروع است و ما می‌خواهیم این موج مثبت را به سراسر مازندران و حتی کشور گسترش یابد.
به گزارش تسنیم، کتابخانه‌ها می‌توانند دروازه‌هایی به سوی دنیای بهتر برای همه مردم باز کنند؛ روستای اسبوکلا با کتابخانه عمومی امام حسین(ع)، ثابت کرده است که حتی در دورافتاده‌ترین نقاط، جرقه‌های کوچک فرهنگی می‌توانند شعله‌های بزرگی از امید و آگاهی بیافروزند. این کتابخانه، با حمایت مردم، کتابدار خلاق و مدیران متعهد، به نمادی از پیوند میان سنت و مدرنیته تبدیل شده است. از کودکان پرشور و کنجکاو تا سالمندانی که بار دیگر طعم لذت مطالعه را چشیده‌اند، همه این تغییر را در زندگی خود حس کرده‌اند.
موفقیت اسبوکلا به‌عنوان یکی از روستاهای دوستدار کتاب کشور، تنها یک عنوان یا افتخار نیست؛ بلکه نشان‌دهنده قدرت همکاری جمعی و تأثیر عمیق فرهنگ کتابخوانی در بهبود کیفیت زندگی است. این روستا به ما یادآوری می‌کند که کتاب‌ها فقط کلمات روی کاغذ نیستند؛ بلکه پلی به سوی دانش، رشد فردی و اجتماعی‌اند.
اما داستان این کتابخانه به همین‌جا ختم نمی‌شود. این تنها یک آغاز است؛ آغازی برای الهام‌بخشی به دیگر روستاها و مناطق دورافتاده، جایی که کتاب می‌تواند جادوی خود را بر زندگی مردم بی‌افکند. تلاش‌هایی که در اسبوکلا صورت گرفته، الگویی است برای سایر کتابخانه‌ها و مناطق، تا با نوآوری و همراهی جامعه، نقش خود را در ساختن آینده‌ای روشن‌تر ایفا کنند.
پیام این گزارش دعوتی است برای همه ما تا به قدرت کلمات ایمان بیاوریم و با حمایت از کتابخانه‌ها و گسترش فرهنگ مطالعه، سهمی در ساختن جامعه‌ای آگاه‌تر و همدل‌تر داشته باشیم، چرا که هر کتاب، پنجره‌ای به‌سوی جهانی بهتر است و هر خواننده، چراغی در مسیر این راه طولانی.
انتهای پیام/
