راز افزایش تجارت ارمنستان و امارات؛ دور زدن تحریم‌های روسیه
تجارت ارمنستان با امارات متحده عربی در ۹ ماه اول سال ۲۰۲۴ به طور چشمگیری افزایش یافته و به ۵ میلیارد دلار رسیده است. کارشناسان معتقدند این افزایش ناشی از صادرات مجدد طلای روسیه از طریق ارمنستان به امارات است که به دلیل تحریم‌های روسیه صورت می‌گیرد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، در 9 ماه اول سال گذشته میلادی، تجارت ارمنستان با امارات متحده عربی بیش از 6 برابر افزایش یافت و از 888 میلیون دلار به تقریباً 5 میلیارد دلار رسید. نکته قابل‌توجه این است که ارمنستان عمدتاً به امارات صادرات داشته و نه واردات.
ارمنستان چه چیزی به این کشور عربی صادر کرده است؟
پاسخ این سؤال را می‌توان در آمار تجارت سه‌ماهه اول سال گذشته پیدا کرد: در سال 2024، صادرات سنگ‌های گران‌بها و فلزات از ارمنستان بیش از 5 برابر نسبت به سال 2023 افزایش یافته است.
همچنین، در سال 2023، حجم تجارت بین ارمنستان و امارات 999.5 میلیون دلار بود. در 9 ماه اول سال 2024، این رقم بیش از 6 برابر نسبت به مدت مشابه سال 2023 افزایش یافت و به تقریباً 5 میلیارد دلار رسید. در این مدت، ارمنستان عمدتاً نقش صادرکننده را داشته است. در 5 ماه اول سال 2024، صادرات ارمنستان به امارات 20.2 درصد افزایش یافت و به حدود 40 میلیون دلار رسید، در حالی که واردات از امارات 12.9 درصد افزایش یافت و به 35 میلیون دلار رسید.
در سال 2024، عمده کالاهای صادراتی ارمنستان به امارات شامل سنگ‌های گران‌بها و فلزات بود که صادرات آن‌ها بیش از 5 برابر نسبت به سال 2023 افزایش یافت. لازم به ذکر است که در سال‌های قبل، سیگار عمده کالای صادراتی ارمنستان به امارات بود.
عمده کالاهای صادراتی ارمنستان به امارات عبارتند از:
- فلزات و سنگ‌های گران‌بها: طلا، الماس
- کالاهای صنعتی: سیگار، جواهرات، خودروهای سواری
- مواد خام و اولیه: مواد خام و کنسانتره، ساعت و قطعات ساعت، مصالح ساختمانی، محصولات پلاستیکی و شیشه‌ای
- مواد غذایی و محصولات کشاورزی: تنباکو، شیرینی‌جات، حیوانات
- منسوجات
عمده کالاهای وارداتی ارمنستان از امارات عبارتند از:
- الماس (مواد خام برای پردازش بیشتر)
- طلا (به شکل پودر، از جمله با روکش پلاتین)
سورن پارسیان، اقتصاددان ارمنی، معتقد است: «از نوامبر 2023، ارمنستان به کشوری برای صادرات مجدد طلای روسیه تبدیل شده است. طلای روسیه به ارمنستان وارد می‌شود، به عنوان محصولات جواهرات ثبت و سپس به امارات متحده عربی، هند، چین و برخی از کشورهای اروپایی صادر می‌شود.»
افزایش گردش تجارت خارجی ارمنستان و نقش تحریم‌های روسیه
در سه‌ماهه اول سال 2024، گردش تجارت خارجی ارمنستان نیز به طور قابل‌توجهی افزایش یافته و از 15 میلیارد دلار در مدت مشابه سال 2023 به 26 میلیارد دلار رسیده است. به گفته کارشناسان اقتصادی، این افزایش ناشی از تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه و استفاده شرکت‌های مختلف از ارمنستان به عنوان کشوری میانجی برای تجارت است.
سورن پارسیان، اقتصاددان، می‌گوید: «شرکت‌های روسی و همچنین شرکت‌های غربی، عربی، چینی و هندی از این وضعیت سود می‌برند. البته، ارمنستان نیز سهم کوچکی از این موضوع دارد.»
برخلاف کشورهای اروپایی که به ویژه پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، قوانین سختی را برای کسب‌وکارهای خود وضع و روابط تجاری با روسیه را ممنوع کرده‌اند، امارات متحده عربی هیچ‌گونه تحریمی علیه روسیه اعمال نکرده؛ اما حتی بخشی از تجارت بین روسیه و امارات نیز از طریق ارمنستان و عمدتاً به دلیل مشکلات در سیستم بانکی انجام می‌شود.
صادرات مجدد فلزات و تجهیزات از طریق ارمنستان و پیامدهای آن
علاوه بر صادرات مجدد فلزات گران‌بها از روسیه به کشورهای ثالث از طریق ارمنستان، حجم زیادی از تجهیزات نیز از طریق این کشور به روسیه صادر می‌شود. طبق آمار، ارمنستان بیش از 1 میلیارد دلار «ماشین‌آلات و تجهیزات» صادر کرده است. همچنین، ارمنستان پس از روسیه، بیشترین واردات را از اتحادیه اروپا و سپس از چین داشته است.
سورن پارسیان، اقتصاددان، می‌گوید: «در نتیجه این امر، به عنوان مثال، شرکت‌های فروشنده تجهیزات الکتریکی در فهرست بزرگترین مالیات‌دهندگان ارمنستان قرار گرفته‌اند که امری غیرمنطقی است.»
به گفته پارسیان، علاوه بر ارمنستان، ترکیه، گرجستان و جمهوری آذربایجان نیز از این مکانیسم‌های اقتصادی در منطقه استفاده می‌کنند.
اگرچه اقتصاد ارمنستان از فرصت‌های ایجاد شده توسط تحریم‌های روسیه سود می‌برد، اما به گفته کارشناسان اقتصادی، ضرر آن بیشتر است. ورود میلیون‌ها دلار به ارمنستان باعث افزایش ارزش درام شده که این امر شرایط را برای تولیدکنندگان ارمنی که قصد فروش محصولات خود را در بازارهای خارجی دارند، دشوار می‌کند.
در سه‌ماهه اول سال 2024، در مجموع 11.5 میلیارد دلار کالا از ارمنستان صادر شده که بیش از 60 درصد آن را سنگ‌های گران‌بها و نیمه گران‌بها و فلزات تشکیل می‌دهند.
پیشینه تاریخی روابط ارمنستان و امارات
روابط دیپلماتیک بین ارمنستان و امارات متحده عربی در سال 1998 برقرار شد. در ابتدا، به دلیل مشارکت ارمنستان در جنگ قره‌باغ، چالش‌هایی در روابط دو کشور وجود داشت. در آن زمان، امارات به حمایت از جمهوری آذربایجان تمایل داشت که قره‌باغ کوهستانی را بخشی از خاک خود می‌داند. با این حال، ارمنستان و امارات توانستند روابط دیپلماتیک رسمی را برقرار کنند که در سال‌های اخیر، به ویژه به دلیل مخالفت مشترک با سیاست‌های ترکیه در منطقه، تقویت شده است.
چشم‌انداز آینده تجارت ارمنستان با امارات
پیش‌بینی می‌شود که گردش تجاری بین ارمنستان و امارات در سال 2025 نیز افزایش یابد. عوامل مؤثر بر این رشد عبارتند از:
تسهیل صدور روادید: لغو روادید برای شهروندان ارمنستان که به امارات سفر می‌کنند، به توسعه گردشگری و روابط تجاری کمک می‌کند. انتظار می‌رود که این امر منجر به افزایش تبادلات بین افراد و فعالیت‌های اقتصادی شود.
پروژه‌های مشترک: قرار است پروژه‌های مشترکی در زمینه‌های مختلف، از جمله فناوری اطلاعات، پزشکی هسته‌ای، گردشگری، تولید مصالح ساختمانی و فرآوری محصولات کشاورزی اجرا شود. به ویژه، دولت ارمنستان علاقه‌مند به یادگیری از تجربیات امارات در ایجاد مناطق آزاد تجاری و استفاده از روش‌های لجستیکی برای فرآوری و صادرات محصولات کشاورزی است. امارات نیز بر توسعه اقتصاد مبتنی بر دانش تمرکز کرده و پتانسیل همکاری با ارمنستان را در زمینه انرژی هسته‌ای می‌بیند.
گسترش همکاری: انتظار می‌رود که همکاری بین دو کشور در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی و همچنین به طور دوجانبه گسترش یابد.
در نتیجه، تجارت ارمنستان با امارات روندی مثبت را نشان می‌دهد. رشد گردش تجاری، تنوع‌بخشی در صادرات و اجرای پروژه‌های مشترک نشان‌دهنده چشم‌انداز روشن برای توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور است. تسهیل صدور روادید، توسعه فعال روابط دوجانبه و علاقه متقابل به اجرای پروژه‌های مشترک، شرایط مساعدی را برای تقویت بیشتر مشارکت ارمنستان و امارات فراهم می‌کند.
انتهای پیام/
