UAEA Başkanı Grossi: BMGK’de İran Konusunda Fikir Birliği Yok
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, BM Güvenlik Konseyi üyeleri arasında İran konusunda fikir birliği bulunmadığını belirtti.
Tesnim Haber Ajansı- Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, İsviçre’de yayınlanan Neue Zürcher Zeitung gazetesine verdiği röportajda, İran’ın nükleer programını değerlendirdi.
UAEA’nın İran'ın nükleer faaliyetlerinin temel yönlerine ilişkin bakış açısını kaybettiğini ileri süren Grossi, İran'ın nükleer programının sivil niteliğini doğrulamak için doğrudan denetimin gerekli olduğunu iddia etti.
Grossi, "Bu nedenle İranlılara şunu söylüyorum: Bizim güvenimiz yok. Nükleer programınızla ilgili her şeyin yolunda olduğunu yüzlerce kez tekrarlayabilirsiniz, ancak ortada yeterli deliller olmadığı için güvenmiyoruz.” dedi.
Bu konuda bilgiye sahip uzmanlar, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı’nın İran konulu nükleer müzakerelerinin sonuçsuz kalmasında kilit rol oynadığını, iddia edilen yerlerle ilgili dosyaların kapatılmaması konusunda ısrar ederek bu yönde zor bir engel oluşturduğunu söylüyor.
Ancak UAEA Başkanı Grossi, İran'ın nükleer silah üretmek için gizli faaliyetler yürüttüğüne dair bilgilerin olmadığını da itiraf ediyor.
Grossi, “İran'ın nükleer silah üretmek için gizlice uranyum zenginleştirdiğini söylemek mümkün mü?” sorusuna "Bu pek muhtemel değil. İranlıların gizlice paralel bir nükleer program yürüttüğüne dair hiçbir bilgimiz yok. "Bildiğimiz kadarıyla geçmişte böyle bir program vardı, ancak şu anda onun varlığına dair hiçbir kanıt yok." yanıtını verdi.
Avusturya'nın başkenti Viyana'da Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan İran nükleer anlaşmasının tam anlamıyla yeniden uygulanması için yürütülen görüşmelere dair Grossi, şunları kaydetti:
“Bu anlaşmaya geri dönmek artık mümkün değil. İran'la 2015'te imzalanan nükleer anlaşmayı yeniden canlandırma çabaları başarısız oldu ve her iki taraf da birbirini suçladı. Bu anlaşmanın baştan sona yenilenmesi gerektiği açıktır. İran'ın teknolojileri o zamandan beri çok ilerleme kaydetti.”
ABD hükümeti, 2018 yılında tüm yükümlülüklerini ihlal ederek KOEP anlaşmasından çekilmişti. İran İslam Cumhuriyeti, karşı tarafın nükleer anlaşmaya gerçekten geri dönmesinin ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (Batı'nın siyasi ajanı olmak yerine) gerçek bir hukuki kuruma dönüşmesinin, nükleer anlaşmada belirlenen işbirliği mekanizmasına dönüş için temel önkoşulu olacağını defalarca ifade etti.
Ajans’ın İran nükleer programı konusunu BM Güvenlik Konseyi'ne taşıyıp taşımayacağıyla ilgili soruya Grossi, “Geçmişte, İran'ın bir ihlal yapması durumunda BM Güvenlik Konseyi'ndeki veto yetkisini kullananlar arasında bazı ortak noktalara her zaman güvenebilirdim. Artık böyle bir ortam yok." cevabını verdi.
İran Nükleer Anlaşması Nedir?
Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan İran nükleer anlaşması, 2015 yılında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi (İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya) ile Almanya ve İran arasında imzalanmıştı.
Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın 2018'de ülkesini tek taraflı olarak anlaşmadan çekmesinin ardından İran'a yönelik ekonomik yaptırımlar tekrar uygulamaya konulmuştu. Bunun üzerine Tahran yönetimi nükleer faaliyetlerine aşamalı olarak geri dönmüştü.
