از تأثیرات افزایش بارش باران در احیای دریاچه ارومیه تا کاشت گیاهان دارویی در حوضه آبریز+فیلم

خلیل ساعی با حضور در دفتر خبرگزاری تسنیم آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با خبرنگاران تسنیم در تبریز، با اشاره به اینکه اکنون فصل تبخیر و کاهش سطح آب دریاچه ارومیه به پایان رسیده و در حال تثبیت سطح آب است، اظهار داشت: یکی از تهدیدات دریاچه، تبخیر آب آن بود که به‌طور متوسط سالیانه بیش از یک میلیارد مترمکعب تبخیر داشتیم ولی برای احیا، حداقل کردن تبخیر باید در اولویت قرار گیرد.

وی با یادآوری اینکه سال گذشته ارتفاع آب دریاچه 1270.36 از سطح آب‌های آزاد بود، افزود: امسال اولاً با بارش‌ها و عنایات الهی و ثانیاً با تمهیدات ستاد احیای دریاچه ارومیه، سطح آب دریاچه 1271.41 از سطح آب‌های آزاد است که در مقایسه با همین زمان در سال گذشته، 1.05 متر بالاتر است.

مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی وسعت امروز دریاچه را 2903 کیلومترمربع عنوان کرد و گفت: سال گذشته در همین مواقع، وسعت دریاچه 1831 کیلومتر مربع بود که تقریباً امسال دو برابر سال گذشته است.

وی با ابراز اینکه حجم آب دریاچه اکنون 3 میلیارد و 750 میلیون مترمکعب است، خاطرنشان کرد: سال گذشته در همین ایام، دریاچه 1 میلیارد و 210 میلیون مترمکعب آب داشت که حجم آب 2 میلیارد و 540 میلیون مترمکعب افزایش یافته است.

فقط بارش‌ها باعث افزایش سطح آب دریاچه نشده است

خلیل ساعی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه "منطق دولت از اینکه احیای دریاچه را از افتخارات خود می‌داند، چیست؟" گفت: برخی معتقدند فقط بارش‌ها باعث افزایش سطح آب دریاچه شده است. امسال 488 میلی‌متر متوسط بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بود و باعث افزایش بیش از یک‌متری ارتفاع سطح آب دریاچه شده است اما در ترسال سال آبی 86ــ85 بیش از 414 میلی‌متر بارش داشتیم اما تراز دریاچه 15 سانتی‌متر کاهش داشت.

وی ادامه داد: در سال آبی 89ــ88 بیش از 409 میلی‌متر بارش ثبت شده ولی تراز دریاچه 12 سانتی‌متر کاهش داشت، همچنین اما بارش 488میلی‌متری سال آبی 98ــ97 بیش از 105 سانتی‌متر افزایش ارتفاع سطح آب را شاهد بودیم. اختلاف چندانی در میزان بارش نداریم ولی افزایش و کاهش تراز آبی دریاچه نشان از اقدامات اثربخش در این حوضه آبی برای احیای دریاچه ارومیه است.

لایروبی 142کیلومتر بستر رودخانه‌ها برای رسیدن بارش‌ها به پیکره دریاچه ارومیه

مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی با اعلام اینکه این ستاد، سالهاست نسبت به لایروبی رودخانه‌های منتهی به دریاچه اقدام کرده و تاکنون 142 کیلومتر لایروبی در آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی صورت گرفته است، تأکید کرد: یکی از دلایلی که باعث شد تا بارش‌های بیش از 400میلی‌متری در افزایش تراز آبی دریاچه مؤثر نباشد، عدم لایروبی رودخانه‌هاست چراکه آب باران به‌دلیل نبود لایروبی به پیکره دریاچه نمی‌رسید و حتی شاهد کاهش سطح آب بودیم.

وی با بیان اینکه حق‌آبه دریاچه ارومیه امسال از سدها دریافت شد که 2 میلیارد و 240 میلیون مترمکعب بود که اغلب از حوضه آبی آذربایجان غربی بوده است، گفت: از سد علویان و سد قلعه‌چای در آذربایجان شرقی هم بیش از 93 میلیون مترمکعب آب به پیکره دریاچه رهاسازی شد.

روند سریع نزولی دریاچه ادامه می‌یافت، دریاچه تا سال 95 کاملاً خشک می‌شد

خلیل ساعی با تأکید بر اینکه اگر فعالیت‌های ستاد احیای دریاچه نبود، با این روند دریاچه تا سال 95 خشک شده بود، اضافه کرد: تا سال 95 تلاش کردیم تا تثبیت شود ولی روند صعودی آغاز شد و در 98 کنار اقدامات ستاد احیا، عنایات الهی و بارش مناسب هم کمک کرد که به تراز مناسب برسیم.

وی با اظهار اینکه دولت نتوانست تمام اعتبارات ستاد احیا را تأمین و تخصیص دهد، ابراز داشت: تاکنون 42 درصد تخصیص یافته است که اگر 100 درصد تخصیص می‌یافت، لایروبی و در نتیجه انتقال آب به پیکره دریاچه افزایش می‌یافت، ضمن اینکه آموزش و تغییر الگوی کشت که نیازمند اعتبار نبود، با جدیت پیگیری می‌شود.

ورود این حجم از آب شیرین، اکوسیستم آب شور دریاچه را تغییر می‌دهد؟

مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی، در پاسخ به این سؤال که ورود این حجم از آب شیرین ممکن است اکوسیستم آب شور دریاچه را تحت تأثیر قرار داده و اکوسیستم دریاچه را تغییر دهد، گفت: مطالعات علمی مرکز فضایی ایران نشان می‌دهد به‌دلیل ورود آب شیرین به دریاچه و انحلال نمک در آب، کف دریاچه عمق می‌یابد چراکه دریاچه به حد کافی نمک دارد و اکوسیستم آن تغییر نمی‌یابد.

وی ادامه داد: 10 الی 13 میلیون تن نمک در بستر دریاچه ارومیه داریم که هرچقدر نمک محلول در آب کمتر شود و به 250 میلی‌گرم در لیتر برسد، قابلیت پرورش آرتمیا در دریاچه افزایش می‌یابد.

90درصد تولید آرتمیا در کرمان است که باید سهم دریاچه ارومیه افزایش یابد

خلیل ساعی پرورش آرتمیا در دریاچه را موضوع مهمی برای منطقه دانست و گفت: اکنون 90 درصد آرتمیای کشور در کرمان تولید می‌شود در حالی که دریاچه ارومیه می‌تواند محل مناسبی برای تولید و پرورش آن باشد که بندر رحمانلو و استخرهای حاشیه دریاچه، در صورت کاهش نمک محلول در آب تا 250 میلی‌گرم در لیتر، بهترین مکان برای این منظور است.

وی با تأکید بر اینکه برای تغییر الگوی کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، باید معیشت و اشتغال جایگزین کشاورزی تعریف شود، خاطرنشان کرد: ستاد مرکزی احیای دریاچه ارومیه 4 محصول «انگور، گل محمدی، بوم‌گردی و گیاهان دارویی» را به‌عنوان اشتغال و کشت جایگزین تعریف کرده، و زنجیره ارزش تعریف می‌کند که صفر تا صد تولید و بازار در این حوزه را راه‌اندازی کند.

مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی، با یادآوری اینکه بعضی از گیاهان دارویی نیاز به آب ندارند و دیم هستند، ادامه داد: تمرکز و اولویت ستاد احیا، اکنون بر تولید، فرآوری و بازاریابی گیاهان دارویی است چراکه معتقدیم بهترین گزینه برای کشت جایگزین و ظرفیت عظیم اقتصاد مقاومتی است.

به‌دلیل عدم تخصیص اعتبارات ستاد احیا، دریاچه تا سال 1406 کاملاً احیا می‌شود

وی گیاهان دارویی را صنعت نوظهور ایران دانست و گفت: منطقه حوضه آبریز دریاچه ارومیه قطب مستعد تولید 7 گیاه دارویی «زعفران، شیرین‌بیان، گل محمدی، زیره، آویشن، موسیر، سالیکورنیا و تخم شربت» است که تاکنون 63 مزرعه نمونه در این منطقه تعیین شده تا به‌صورت پایلوت کشت این گیاهان دارویی تجربه و آسیب‌شناسی شود.

خلیل ساعی وضعیت کنونی دریاچه را «خوب» عنوان کرد و ابراز داشت: خوب بودن حال کنونی دریاچه ما را فریب نمی‌دهد. ما تا سال 1402 قول احیا داده بودیم که به‌دلیل عدم تخصیص اعتبارات ستاد احیای دریاچه، تا سال 1406 باید تراز آبی دریاچه ارومیه را به 1274.1 برسانیم.

نتایج بررسی علمی انتقال آب خزر و وان به دریاچه ارومیه چه شد؟

وی افزود: برای رسیدن به این تراز 2.8 متر باید سطح آب دریاچه بالاتر برود که برای این موضوع 10 میلیارد مترمکعب آب نیاز دارد. در مجموع برای اینکه احیای کامل صورت گیرد و کشور از طوفان نمکی و ریزگردهای نمکی مصونیت یابد، باید 14.5 میلیارد مترمکعب آب در دریاچه وجود داشته باشد.

مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی در مورد مطالب مطرح‌شده در مورد انتقال آب خزر یا وان به دریاچه ارومیه نیز پاسخ داد و گفت: مطالعه سنخیت آب وان به دریاچه در دانشگاه ارومیه در حال انجام است که این انتقال هم نیازمند پروتکل بین‌دولتی است و امر بعیدی بوده و ضرورتی هم احساس نمی‌شود، ولی بر اساس مطالعه سنخیت آب خزر به دریاچه ارومیه نشان داد که اگر دریاچه عمر 500ساله می‌داشت، با انتقال آب خزر به 50 سال کاهش می‌یابد.

انتهای پیام/ت+