«معجزه آبخیزداری»| وجوه تمایز دانش آبخیزداری با دانش رسمی مدیریت آب/ دلیل بی توجهی به آبخیزداری چیست؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ امروزه توجه به دانش بومی و محلی در مدیریت آب و خاک در کشورهای مختلف دنیا از اهمیت خاصی برخوردار است. در این باره بررسی ها نشان می دهد که بسیاری از تکنیک ها و روش های بومی و سنتی در عرصه تولید، فرهنگ و اجتماع در جامعه محلی بومی به دلیل سازگاری و تطابق با زیست بوم این جوامع همان روش هایی هستند که امروزه معرف روش های رسیدن به توسعه پایدار می باشند.

در بحث مدیریت آب، توجه به آبخیزداری که مبتنی بر نگاه های بومی و محل است، بسیار اهمیت دارد و این موضوع در دنیا ثابت شده است که تکنیک های آبخیزداری و بهره برداری سنتی از منابع محدود آب در نواحی بیابانی و نیمه بیابانی مانند قنات یا روش های بهره برداری جمعی و جمع آوری آب باران یا شیوه های تولید کشاورزی سنتی به دلیل سازگاری با شرایط اکولوژیک به شدت شکننده این نواحی، مناسب ترین روش توسعه پایدار این مناطق به شمار می رود.

در اهمیت توجه به نگاه بومی در مدیریت آب و خاک همین بس، که به اعلام سازمان های بین المللی، امروزه یکی از مهمترین دلایل شکست برنامه های توسعه پایدار، بی توجهی به دانش بومی مدیریت آب و خاک (آبخیزداری) است. یکی از دلایل اصلی بی توجهی به دانش بومی در کشورهای جهان سوم آن است که کشورهای استعمارگر دانش و اطلاعات مردم این کشورها را نادیده می گیرند و همواره از مردم کشورهای استعمار شده به عنوان افرادی خرافی و واپسگرا یاد می کنند.

مطابق تحقیقات انجام شده، دانش بومی مدیریت آب و خاک (آبخیزداری) بر دانش رسمی مدیریت آب دارای وجه تمایزهای مختلفی است که در بعضی از این وجوه تمایز عبارت است از:

دانش رسمی: کمتر متأثر از ارزش ها و اعتقادات است.

دانش بومی: با ارزش ها واعتقادات آمیخته و متأثر از آنهاست.

دانش رسمی: بیشتر بر تحقیقات پایه ای و بنیادی استوار است و به دنبال پاسخگویی به سوال ها و بسط دانش بشر می باشد.

دانش بومی: کمتر بر تحقیقات پایه ای و بنیادی استوار است و اساسا به دنبال حل مشکل است.

دانش رسمی: ضرورتا با شرایط زندگی منطقه انطباق نداشته و نیازمند انجام مطالعات تطبیقی کشاورزان است.

دانش بومی: نتایج آن با شرایط زندگی کاملا انطباق دارد.

 دانش رسمی: مقبولیت بیشتری برای متخصصان علوم جدید دارد. برای کشاورزان مقبولیت کمتری دارد..

دانش بومی: مقبولیت کمتری برای متخصصان علوم رسمی دارد و مقبولیت بیشتری برای کشاورزان دارد.

دانش رسمی: اعلام نتایج آن توسط عاملان ترویج و رسانه های خاص انجام می شود.

دانش بومی: انتقال نتایج آن بیشتر به صورت سینه به سینه و توسط خود کشاورزان انجام می شود.

دانش رسمی: همواره در دسترس کشاورزان نیست و کاربرد آن مستلزم پیمودن مراحل و صرف هزینه و زمان خاص است.

دانش بومی: همواره در دسترس کشاورزان است و به سرعت در مزرعه مورد استفاده قرار می گیرد.

دانش رسمی: دانش به تنوع زیستی کمک می کند.

دانش بومی: دانش به انتخاب اصلح کمک می کند.

دانش رسمی: به سازش و همنوایی با طبیعت کمک می کند.

دانش بومی: به کنترل طبیعت کمک می کند.

دانش رسمی: خودجوش است و متکی به نیاز.

دانش بومی: بر اساس دستور کارفرما به وجود می آید.

با توجه به آثار و دستاوردهای متعدد آبخیزداری که کاملا منطبق بر دانش بومی است توصیه می شود از این دانش در کنار دانش رسمی مدیریت آب و کشاورزی به منظور توسعه پایدار محلی، منطقه ای و ملی استفاده شود و در سیاستگذاری های اقتصادی و برنامه ریزی های آب، منابع طبیعی و کشاورزی  مورد توجه جدی واقع شود.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

انتهای پیام/