تولید کاغذ، نشر الکترونیک و تاسیس فروشگاه‌های توزیع؛ضرورت‌های ردیف بودجه فرهنگی
خبرگزاری تسنیم : مدیرعامل خانه کتاب، تقویت صنعت داخلی برای تولید کاغذ، استفاده از نشر الکترونیک و حمایت از تاسیس فروشگاه‌های توزیع کتاب را از مهمترین ضرورت‌های ردیف بودجه فرهنگی سال آتی عنوان کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم ، کاهش بودجه فرهنگی در سال جاری مشکلات و کمبودهایی را در عرصه نشر به وجود آورد که مسئولان فرهنگی در طول سال تلاش کردند با وجود کمبود بودجه فعالیت‌های خود را حفظ کنند، اما در این میان شاهد انجام برخی فعالیت‌ها به ویژه در حوزه نشر بودیم که با توجه به شرایط موجود ضروت چندانی نداشت. بررسی سهم نشر از بودجه 92 و ضرورت‌های ردیف بودجه فرهنگی از نکات قابل تاملی است که در گفت‌وگو با علی شجاعی صائین مدیرعامل خانه کتاب که برگزاری جوایز کتاب در وزارت ارشاد را عهده‌دار است، مطرح شد.
شجاعی صائین تقویت صنعت تولید کاغذ در داخل کشور، سرمایه‌گذاری در استفاده از نشر الکترونیک و حمایت از تاسیس فروشگاه‌های زنجیره‌ای توزیع کتاب را مهمترین ضرورت‌های عرصه نشر دانست که در اختصاص بودجه فرهنگی باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد.
*تسنیم:با توجه به این موضوع که بودجه فرهنگی در سال جاری با کاهش چشمگیری روبرو بود و مشکلاتی متعددی در اینز مینه در نهادهای فرهنگی به وجود آمد، به نظر شما سهم فرهنگ از بودجه کلان کشور چه اندازه باید باشد و در حوزه فرهنگ بیشترین سهم را چه حوزه‌ای خواهد داشت؟
این درست است که امسال و سال آینده در بودجه فرهنگی با کاهش رقم‌ها مواجه بوده و هستیم، اما باید گفت، به طور کلی فرهنگ در بودجه‌های عمرانی سهم چندانی ندارد، متاسفانه فرهنگ هیچ‌گاه نتوانسته از سهم خود در بودجه دفاع مناسبی داشته باشد، تصمیم‌گیرندگان بودجه سالیانه نیز آنچنان که باید و شاید به این مسئله توجه نداشته‌اند.
بنابراین سال آینده نیز باید تحت شرایط کل کشور با این وضعیت خود را تطبیق دهیم، تا از این گردنه عبور کنیم. پس لازم است، اهالی فرهنگ و مدیران فرهنگی ما تدابیر ویژه‌ای بیاندیشند. چرا که برای برطرف کردن عقب ماندگی‌های جامعه همپای توسعه نیاز به گسترش فرهنگ داریم و فرهنگ باید روز به روز در جامعه در تنظیم روابط اجتماعی، سازمان‌‌ها و نهادها ورود بیشتری داشته باشد.
امروز بدون فرهنگ اداره جوامع مشکل است، زندگی جدید و جامعه توسعه یافته هم مقتضیات خاص خود را دارد که هزینه‌بر است و باید گام‌های بلند ساختاری در این زمینه برداشته شود. امروز دیگر زمان آن رسیده است که با برداشتن گام‌های بلند در این زمینه فرهنگ را ارتقای چشمگیری دهیم و با متد‌ها و شیوه‌های جدید با حضور انجمن‌ها و نهادهای مردمی به مدیریت فرهنگ و گسترس آن بپردازیم. چون طبیعی است که سازمان‌هایی مانند وزارت ارشاد یا سازمان تبلیغات اسلامی با ساختارهای موجود به تنهایی نمی‌توانند اهداف فرهنگی را در سراسر کشور محقق کنند.
* تسنیم: به استفاده از نهادهای مردمی اشاره کردید، نهادهای مردمی چگونه می‌توانند در گسترش فرهنگ و مدیریت فرهنگی بدون حمایت نهادهای دولتی موثر باشند؟
برای نمونه اگر بخواهیم کتابخوانی را رونق دهیم، فقط با برگزاری چند جشنواره، نشریه و خبرگزاری که همه در جای خود ضروری هستند، موفق به این کار نخواهیم شد. حتی اگر کتابخانه‌ای ساخته می‌شود، توسط مردم اداره شود، نه اینکه مردم کتابخانه را ساخته و تحویل نهادهای دولتی بدهند.
در نخستین گام نگاه‌های سازمان‌های برنامه و بودجه و متصدیان باید به این سمت سوق پیدا کند که فرهنگ تنها عضو و بخشی از سایر بخش‌های کشور نیست، بلکه حیاتی‌ترین بخش کشور است، به نظر من ما در هر حوزه‌ای یارانه را قطع کردیم در حوزه فرهنگ نه تنها نباید قطع کنیم بلکه باید یارانه را افزایش دهیم.
وزارت ارشاد در دوره‌ای با اختصاص یارانه کاغذ به ناشران قیمت کتاب در بازار را پایین و ثابت نگه داشت، ، پس از آن این یارانه در قالب حمایت‌های پس از چاپ اختصاص یافت و با خرید حجیم آثار منتشره از ناشر حمایت شد، اما امروز به نظر می‌رسد که با بالارفتن قیمت کاغذ و به تبع بالا رفتن قیمت کتاب،کتاب از سبد کالای خانوار ایرانی رفته رفته بیرون می‌آید،بهتر نیست امروز نیز یارانه‌ها در قالب قبل از انتشار باشد تا قیمت کتاب پایین آمده و مصرف‌کنندگان ترغیب شوند؟
این بخش در همین حال که به فرهنگ تعلق دارد، سبقه اقتصادی هم دارد، گردش مالی دارد و طبیعتا در این گردش مالی باید همه قوانین اقتصادی رعایت شود، من مخالف هستم که ما جنسی را در حوزه اقتصاد و فرهنگ با قیمت مصنوعی عرضه کنیم، هر کالایی باید قیمت تمام شده‌اش معلوم باشد و قیمت فروش هم بر همان مبنا باشد.
* تسنیم: خوب با این شرایط قیمت کتاب در وضعیت فعلی نوعی قیمت کاذب است که با بالارفتن کاغذ در بازار به وجود آمده است.
البته ممکن است،درصدی از قیمت نیز کاذب باشد،اما ما نباید در تصمیم‌گیری‌ها تنها بر مبنای شرایط امروز عمل کنیم، در عین حال بر اساس آمارهای موجود در بانک کتاب خانه کتاب، در تمام سالیان گذشته هیچ‌گاه افزایش قیمت کتاب در طول سال از تورم رسمی کشور بالاتر نبوده و اغلب کمتر از تورم بوده است. برای نمونه اگر در کشور 20 درصد تورم داشتیم، افزایش قیمت کتاب 18 درصد بوده است.
اگر بخواهیم یارانه کاغذ اختصاص دهیم، مشکلات دیگری پیش خواهد آمد که یک نمونه‌اش این است که ناشر کاغذ انتشار 3500 نسخه را از ارشاد دریافت کند و در مقابل تنها 500 نسخه منتشر کرده و مابقی کاغذ را در بازار به فروش برساند. در مجموع من با اختصاص یارانه به نشر موافق هستم، اما نه قبل از تولید.
*تسنیم: خوب با این اوصاف در وضعیت فعلی چگونه باید عمل کنیم که نشر دچار کمترین آسیب در شرایط فعلی باشد؟
اولین قدم را باید از مردم شروع کرد، ما در سراسر کشور نهادهای فرهنگی و شبکه‌های اجتماعی بسیار عظیمی داریم، اگر همه مساجد ما به کمک مردم دارای کتابخانه شوند، با بودجه‌های مردمی این کتابخانه‌ها تجهیز شده و توسط مردم اداره شود، چه تحرکی در صنعت نشر ما ایجاد خواهد شد؟ هم‌چنین ما سنت‌های حسنه‌ای هم‌چون وقف داریم که می‌توانیم با تکیه بر این سنت‌ها گام‌های بلندی برداریم.
دومین گام نیز استفاده از تبلیغات و بهره‌بری از اصول علم تبلیغات است، در کشور ما صدها شرکت با فعالیت اقتصای پرتوان و گردش مالی خوب فعالیت می‌کنند، بسیاری از این شرکت‌ها در حوزه فرهنگ و یا زیرمجموعه‌های فرهنگ مشغول هستند، بنابراین جذب مالی و اسپانسر از بدنه صنعت می‌تواند برای بسیاری از کاستی‌های بودجه فرهنگی مثمرثمر باشد. البته در جشنواره‌های فیلم فجر و... تاحدودی از این امر استفاده می شود و نتایج نیز موفقیت آمیز بوده است، ما نیز باید تلاش کنیم این فرصت را به عرصه نشر وارد کنیم.
*تسنیم: یکی از حوزه‌های پرخرج فرهنگ برگزاری جشنواره‌های متعدد در طول سال است که بعضاً چندان هم خروجی‌های موفقیت‌آمیزی ندارند، امروز که در شرایط اقتصاد مقاومتی به سر می‌بریم، بهتر نیست که این جشنواره‌ها را تقلیل داده و در مقابل با کیفیت‌تر برگزار کنیم؟ برای نمونه برگزاری دوسالانه جایزه کتاب و برگزاری هر دو فصل یکبار کتاب‌های فصل می‌تواند بخشی از بودجه‌ها را کاهش دهد.
من به شخصه با چنین روش‌هایی مخالف هستم، چرا که اولاً برگزاری این جوایز بودجه‌های چندانی را نمی‌طلبد، ثانیاً این جشنواره‌ها از ابتدا به گونه‌ای طراحی شدند که نمی‌توان آن‌ها را دوسالانه برگزار کرد، در ثانی، اگر چنین بنایی بگذاریم، بازگرداندن آن‌ها به شرایط نخست پس از رفع مشکلات اقتصادی دشوار خواهد بود. در عین حال تعداد جشنواره‌ها در کشور ما بسیار اندک است، در کشوری مانند فرانسه سالیانه 3 هزار جشنواره در سطح کشور برگزار می‌شود، در حالیکه در ایران این رقم بسیار پایین‌تر است.
*تسنیم: به صرف اینکه تعداد جشنواره‌های ما پایین است، می‌توانیم بر کمیت جشنواره‌های بی‌کیفیت بیافزاییم؟
خیر، ما نیز نگاهمان نقادانه برای تقویت وضعیت موجود است، حتی اگر شرایط مالی خوبی هم در کشور داشته باشیم، نباید اصراف کرد، اما تعطیلی جشنواره‌ها نیز مشکل را حل نخواهد کرد، بلکه تنها حذف صورت مسئله است.
*تسنیم: در وضعیت فعلی مهمترین بخشی که در عرصه نشر در سال آتی نیازمند اختصاص بودجه است را کدام عرصه می‌دانید؟
من احساس می‌کنم سوای فعالیت‌های روتینی که داریم و همه نیز انصافاً در سال آینده نیازمند بودجه‌ای مناسب هستند، تقویت صنعت داخلی برای تولید کاغذ مهمترین اولویت برای تخصیص اعتبار است و لازم است، در این زمینه هماهنگی بین بخش صنعت و فرهنگ به وجود آید تا ناشران فارغ از بحث قیمت کاغذ به فعالیت خود بپردازند.
اولویت دیگر سرمایه‌گذاری در عرصه نشر الکترونیک است، در کنار تقویت صنعت تولید کاغذ در داخل کشور باید به سمت استفاده از فناوری‌های روز در عرصه نشر حرکت کنیم و نشر دیجیتال را در بین مخاطبان جا بیاندازیم.
پس از آن سومین اولویتی که به نظر می‌رسد، دولت در سال آینده باید سنگ بنای آن را پایه‌گذاری کند، حمایت دولت و سیستم بانکی از تأسیس فروشگاه‌های زنجیره‌ای توزیع کتاب است، ما در همه مراکز استان‌های سراسر کشور باید فروشگاه بزرگ عرضه کتاب داشته باشیم، وجود این فروشگاه‌ها در گردش مالی صنعت نشر ما بسیار موثر است.
*تسنیم: حمایت غیرمستقیم دولت از ناشران مانند معافیت مالیاتی ناشران و... در این عرصه تا چه اندازه کمک‌رسان خواهد بود؟
مشکل ناشران ما پرداخت مالیات نیست، چرا که اگر ناشری فروش خوبی داشته باشد، مالیات خود را نیز پرداخت خواهد کرد ،بلکه مشکل ناشر نداشتن یک فعالیت اقتصادی مناسب و گردش مالی است. که ما باید از طریق سیستم توزیع فراگیر در سطح کشور امکان فروش محصولات را فراهم کرده و گردش مالی را به جریان بیاندازیم، آنگاه خود به خود این مسائل نیز حل خواهد شد.
انتهای پیام
