ماجرای شهید مطهری و حفاظت از نسخ خطی کتابخانه مجلس در روز ۲۲ بهمن
خبرگزاری تسنیم: رئیس کتابخانه مجلس در همایش نکوداشت عبدالحسین حائری از تلاش برای تأسیس کتابخانه پارلمانی میان کشورهای غیرمتعهد خبر داد و گفت: قرار است رئیس جمهور در نیویورک این موضوع را با مسئولان این کشورها مطرح کند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم نکوداشت عبدالحسین حائری نسخه شناس و محقق نسخ خطی صبح امروز سه‌شنبه 26 شهریور در تالار شهید مدرس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
تاسیس کتابخانه پارلمانی میان کشورهای غیرمتعهد
محمد رجبی رئیس کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در این مراسم طی سخنانی با بیان این مطلب که کتابخانه مجلس شورای اسلامی به سوی بین‌المللی شدن گام برمی‌دارد، گفت: در این زمینه راه رؤسای پیشین را ادامه می‌دهیم.
وی افزود: ما در سازمان ایفلا عضو شدیم و نشریه بین‌المللی و پیش‌نویس تفاهم‌نامه‌ها را ارائه کردیم و به موافقت اصولی رسیدیم، هم‌اکنون نیز در حال برگزاری اجلاسی هستیم تا یک کتابخانه پارلمانی بین کشورهای غیرمتعهد تشکیل داده و در دل این کتابخانه، کتابخانه کشورهای مسلمان را تشکیل دهیم. البته این پیشنهاد تنها در زمینه کتابخانه نیست، بلکه پیشنهاد ما برای دانشجویان، صنعت توریسم و ... است. ما نیازمند همکاری‌ها هستیم. ما به رئیس جمهور پیشنهاد داده‌ایم تا در سفر نیویورک این را با مسئولان این کشورها مطرح کنند.
وی افزود: بعضی از کشورها مانند کشورهای آمریکای لاتین شباهت و نزدیکی خاصی با ما دارند. میان کشورهای اسپانیایی زبان اشتراکات فرهنگی وجود دارد و از زمان مسلمانان در زمان آندلس تا کنون در عرصه‌های گوناگونی مانند موسیقی و ... اشتراکات بوده است. اگر شخصی مثل حائری برای حفظ و اشاعه این میراث همت نمی‌کرد شاید قدر و اعتبار مراکز ما شناخته نمی‌شد.
رجبی گفت: در اجلاس روسای کتابخانه مجالس در ایران، رئیس اجلاس اعلام کرد کتابخانه پارلمانی ایران به لحاظ گنجینه‌های ارزشمندی که دارد و فعالیت‌ها و فصل‌نامه‌ها بهترین کتابخانه پارلمانی در جهان بعد از آمریکا و ژاپن است. البته کتابخانههای پارلمانی آمریکا و ژاپن همان کتابخانههای ملی این کشورها هستند.
رجبی ادامه داد: ما نیز مثل کتابخانه ملی آمادگی دریافت کتابهای خطی به صورت امانت را داریم و حتی آمادگی مرمت آنها را نیز داریم، بنده 26 سال افتخار معاونت استاد عبدالحسین حائری را در همین کتابخانه مجلس داشتم.
حائری اگر در قم می‌ماند بی‌تردید امروز یکی از مراجع تقلید بود
در ادامه این مراسم آیت‌الله سیدمحمود مرعشی‌نجفی رئیس کتابخانه آیت‌الله مرعشی‌نجفی به سخنرانی پرداخت و گفت: در آغاز باید یادآوری شوم که کتاب‌شناسان ایثار فرهنگی می‌کنند و به جای اینکه خود تولید علم کنند و افکار خود را گسترش دهند به انتشار افکار گذشتگان می‌پردازند، جناب آقای حائری از آن دسته است. این استاد تحصیلات خود را در حوزه علمیه قم گذراند و اگر در همانجا می‌ماند و به تحصیل علم فقه می‌پرداخت بی‌تردید وی اکنون یکی از مراجع تقلید بزرگ بود.وی پس از رسیدن به مدارج عالی به تهران عزیمت کرده و به رشته کتابشناسی و نسخه‌شناسی روی آورد، حرفه‌ای که بسیار پرمشقت بود.
وی افزود: حائری با بزرگانی مانند آیت‌الله صافی و آیت‌الله خوانساری مباحثه کرده است و با اینکه درجه اجتهاد داشته اما هیچگاه از این نام و سمت استفاده نکرده است. تلاش‌های بی‌وقفه او نظم خاصی به کتابشناسی و فهرست‌نگاری ایران بخشید و همتش به کاهش دخالت سلیقه در تصحیح کتابها و نسخ خطی منجر شد.
مرعشی نجفی با بیان این مطلب که توجه به تاریخ علم در ایران و جهان اسلام موجب جلوگیری از انحطاط تمدن ایرانی اسلامی شده است، گفت: البته باید برای نوشتن تاریخ علم، آثار گذشتگان احیا شود، این استاد از مفاخر فرهنگی و الگوی دانش‌دوستی و فرزانگی متون اسلامی استفاده‌های بسیاری کرده‌اند.
قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی قانون ابن‌سینا و کلیات سعدی در خارج از کشور‌اند
اسحاق صلاحی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی نیز از دیگر سخنرانان این مراسم بود، که در سخنانی گفت: شخصیت‌هایی مثل استاد حائری در گوشه کوچکی از این کشور کارهای بزرگی انجام دادند که نسل‌های بعدی ارزش آن را درک می‌کنند، بر ملت بزرگ ایران ظلم و جفای بسیاری رفته است. بسیاری از افراد آگاهانه یا ناآگاهانه بسیاری از آثار ملت ما را به نام خود ثبت کرده‌اند. بسیاری از نسخ خطی قدیمی ما از جمله قدیمی‌ترین نسخه خطی کتاب قانون ابن‌سینا و کلیات سعدی اکنون خارج از کشور است.
وی گفت: یکی از دغدغه‌های استاد تاریخ علم است که یکی از راه‌حل‌های آن کتابشناسی است. استاد فرمودند من تا تمام یک کتاب را تورق نکرده و به نتیجه نرسیده باشم دست به قلم نمی‌برم.
صلاحی تصریح کرد: فهرست‌نگاری بر دو اصل استوار است، کتاب نگاری، نسخه‌نگاری، یکی از وظایف ما به عنوان مسئولان فرهنگی تجدید نظر در دروس رشته کتابداری است، دانشجویی کتابداری باید بداند که کتابدار میراث‌دار سرمایه ملی است.
وی در پایان سخنان خود به سخنی از استاد حائری اشاره کرد و گفت: کتابدار باید با تأمل، بردباری و شکیبایی انجام وظیفه کند، چرا که این استاد تا زمانی که یک کتاب را تورق نمی‌کرد دست به قلم نبرده و هیچگاه درباره نویسنده‌ای قضاوت نمی‌کرد. تامل، تدبر، بردباری و شکیبایی باید در میان کتاب‌داران و فهرست شناسان باشد.
کاظم جلالی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس و از رؤسای قدیمی کتابخانه مجلس شورای اسلامی نیز گفت: من به نمایندگی از سوی علی لاریجانی ریاست مجلس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از استاد حائری تقدیر و تشکر می‌کنم. باید از زندگی و تلاش خالصانه این استاد بزرگوار برای صیانت از فرهنگ ایرانی اسلامی سرمشق بگیریم. این استاد علیرغم اینکه مجتهد بود اما در بخش دیگری احساس وظیفه کرد و به کتابخانه مجلس آمد.
وی افزود: حضور ما در چنین همایشی به منظور قدرشناسی و تشکر است و اینکه نسل‌های پس از استاد حائری بتوانند از تلاش‌های بی‌شائبه وی استفاده کنند و جوانان الگو برداری کرده و ره توشه از این راه رفته کسب کنند.
ماجرای تأکید شهید مطهری برای حفاظت از نسخ خطی در روز 22 بهمن
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی مدیر مسئول موسسه اطلاعات نیز در این مراسم در سخنانی گفت: خاطرم است، روز 22 بهمن ماه روز پیروزی انقلاب اسلامی جمعیتی زیادی به سمت خیابان ایران محل استقرار حضرت امام خمینی(ره) حرکت کردند، شهید مطهری با چهره‌ای نگران دوان دوان به سمت من آمد و گفت: آقای دعایی شما یک بلندگوی دستی تهیه کنید و به سمت کتابخانه مجلس حرکت کنید، در آنجا افرادی بودند از مردم که قصد داشتند از طریق کتابخانه مجلس به داخل مجلس ورود پیداکرده و عده‌ای را که در مجلس پناه گرفته بودند، دستگیر کنند.شهید مطهری به من گفت شما به سمت مجلس حرکت کنید، مردم را از این کار برحذر دارید. زیرا این کار باعث خراب شدن چهره انقلاب در عرصه بین‌المللی می‌شود و گفته می‌شود که انقلاب ایران به آثار فرهنگی توجه ندارد، چون ممکن است به نسخ خطی در کتابخانه مجلس آسیب برسد.
دعایی در ادامه گفت: خاطره‌ای دیگری برای شما نقل می‌کنم، فرزند آقای امینی نخست وزیر رژیم پهلوی در خارج از کشور زندگی می‌کرد، برای پاره ای از تحقیقات قصد ورود به کشور را داشت، او به یکی از دوستان خود در ایرلند گفته بود که اگر بعد از دو هفته من از سفر ایران بازنگشتم، شما بدانید برای من اتفاقی افتاده است. خلاصه ایشان با هماهنگی بنده به ایران آمدند و بعد از دو هفته برگشتند و به پاس این همکاری بنده یک نسخه از مناجات حضرت امیر را که به صورت خانوادگی در دست آنها بود به من دادند و بنده هم این مناجات را به دست آقای حائری رساندم .که در آن زمان ایشان رئیس کتابخانه مجلس بودند. ایشان هم به پاس تشکر یک لوح تقدیر به بنده دادند که بنده هم این لوح تقدیر را به آقای امینی رساندم و او هم در کمال تعجب از من بسیار تشکر کرد.
غلامرضا اعوانی از دیگر سخنرانان این همایش نیز در سخنانی درباره ارزش فرهنگ ایران و اسلام در عرصه جهان گفت: 3 ماه پیش در چین حضور داشتم، به عینه مشاهده کردم که آنها عنوان می‌کردند، ایرانیان پیش از اسلام کتابهای بودا را به زبان چینی ترجمه کرده و باعث گسترش مذهب بودا در چین شدند.
او در ادامه افزود: حدود 35 الی 40 درصد آثار ابن سینا که هنوز به صورت خطی است، چاپ نشده است. در حالیکه بزرگترین دانشمندان ما کتابدار بودند و برای امرار معاش کتابها را می‌نوشتند.
حجت الاسلام والمسلمین محمد ابهری رئیس سابق کتابخانه مجلس نیز گفت: همایش نکوداشتی در سال 1380 برای استاد حائری برگزار کردیم، یکی از نگرانی‌های بنده در دوران مسئولیتم این بود که ما اجازه نمی‌دهیم دانشمندان و پژوهشگران از نسخ خطی استفاده کنند و این را با یکی از دوستان مطرح کردم و ایشان هم گفته من را تایید کردند. ما باید به پژوهشگران خود اجازه دهیم که از نسخ خطی استفاده کنند و بتوانند از آن بهره برداری‌های لازم را داشته باشند.
در پایان این مراسم از کتابی با عنوان «نامه» عبدالحسین حائری رونمایی شد، این مجموعه شامل مقالاتی از شاگردان و دوستان استاد حائری درباره 60 سال تلاش وی در عرصه نسخ خطی است.
انتهای پیام/
