آموزش زبان انگلیسی به دوره ابتدایی وارد نمی‌شود/برای حذف نوستالوژیک‌ها دلیل داریم
خبرگزاری تسنیم: معاون آموزش ابتدایی دفتر تالیف کتاب‌های درسی گفت:حاکم کردن روح اسلامی در کتاب‌های درسی به معنای برجسته کردن موضوعات دینی درکتاب‌های درسی نیست بلکه می‌خواهیم طرز نگاه دانش‌آموز را به محیط پیرامون خود تغییر دهیم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، تغییرات کتاب‌های درسی متناسب با برنامه درسی ملی با هدف تاکید بر مواردی همچون قدرت تفکر و خلاقیت دانش‌آموزان و توجه به هویت ملی دینی از دو سال پیش در آموزش و پرورش کلید خورد.
اساس برنامه درس ملی 11 حوزه یادگیری مشخص شده است، این 11 حوزه یادگیری نیازهای امروز است که ممکن است در آینده تغییر کند؛ تفکر و حکمت یکی از حوزه‌های یادگیری است که بر این اساس تلاش میشود تا دانش‌اموزان خلاق بوده و خود مسئله را حل کنند با این رویکرد کپی برداری و تقلید در نظام آموزش و پرورش حذف میشود چرا که هم اکنون نظام آموزشی حافظه محور و کپی برداری است.
بر همین اساس گفت‌وگویی را با فاطمه رمضانی معاون آموزش ابتدایی دفتر تالیف کتاب‌های درسی انجام داده‌ایم.
** تسنیم: با تدوین سند برنامه درسی ملی و رونمایی از آن مقرر شد از این به بعد کتاب‌های درسی بر مبنای این سند تدوین شوند آیا سند برنامه درسی بر آموزش زبان انگلیسی در دوره ابتدایی تاکید دارد؟
** رمضانی: در حقیقت برنامه درسی ملی یک سند مادر است که بلافاصله پس از تدوین آن نمی‌توان به سراغ تالیف کتاب‌های درسی رفت، این انتظار که بر اساس برنامه درسی ملی بتوان کتاب‌های درسی را تالیف کرد، صحیح نیست چون این سند مادر است و برای عملیاتی شدن آن نیاز است تا اسناد دیگری تدوین شود که بر اساس این اسناد عملیات تالیف کتاب‌های درسی انجام میشود.
البته برای تدوین این اسناد زمان‌بندی وجود دارد و اهداف دوره ابتدایی و متوسطه باید طی 6 ماه بعد از ابلاغ سند برنامه درسی ملی تدوین شود که پس از آن اهداف حوزه‌های یادگیری مشخص خواهد شد در رابطه با آموزش زبان انگلیسی از دوره ابتدایی نیز باید بگویم که برنامه درسی ملی آموزش زبان خارجی را در دوره ابتدایی تجویز نمی‌کند این آموزش‌ها از دوره اول مقطع متوسطه اول آغاز میشود.
** تسنیم: درس زبان و ادبیات فارسی یکی از دروسی است که می‌توان در قالب آن هویت ملی و قهرمانان بومی را به دانش‌آموزان معرفی کرد، می‌خواهیم بدانیم که در دفتر تالیف کتب درسی تا چه اندازه برای تدوین درس زبان و ادبیات فارسی دقت میشود که بتوان به اهداف مدنظر دست یافت؟
** رمضانی: یکی از محورهای همسوسازی با برنامه درسی ملی این است که بتوان هویت ملی و ارزشهای دینی را به دانش‌آموزان منتقل کرد و برخی از دروس مانند فارسی و تعلیمات اجتماعی ظرفیت مناسب‌تری برای دستیابی به این اهداف را دارند.
امسال در درس مطالعات اجتماعی پایه سوم دبستان تلاش شده تا به این موضوعات توجه شود و رویکرد اصلی این کتاب فرهنگی و تربیتی است به گونه‌ای که زمینه تربیت دانش‌آموزان بر اساس رویکرد فطرت گرایی توحیدی فراهم شود و ما بتوانیم دانش‌آموزان مومن، متعهد و پایبند به ارزشهای اخلاقی و دینی را تربیت کنیم.
** تسنیم:هم‌اکنون برای برخی کتاب‌های تالیفی شاهد ارائه کتاب راهنمای معلم هستیم، این کتاب راهنمای معلم چیست و برای کدام دروس ارائه میشود؟
** رمضانی: کتاب راهنمای معلم برای برخی از دروس خاص ارائه میشود که در این کتاب روش‌های تدریس برای معلمان بیان شده است به عنوان مثال برای دروس تربیت بدنی و هنر دانش‌آموز کتابی ندارد اما یک کتاب راهنما در اختیار معلمان قرار می‌گیرد که در این کتاب توضیح داده شده است که معلم چه فعالیت‌هایی را با چه ویژگی‌هایی انجام دهد که بر این اساس معلم تصمیم‌گیری‌های لازم را انجام خواهد داد.
** تسنیم: طبق سند تحول بنیادین هدف اصلی نظام آموزشی دستیابی به حیات طیبه است و تغییر کتاب‌ها و نظام‌ها صرفا درگیر شدن با ساختار است، برای تربیت دانش‌آموزان مومن، متعهد و اخلاق مدار مقطع ابتدایی از اهمیت زیادی برخوردار است بنابراین سوالی که مطرح میشود این است که شما در دفتر تالیف کتب درسی مقطع ابتدایی از چه طریقی تلاش می‌کنید ارزش‌ها را به دانش‌آموزان منتقل کنید؟
** رمضانی: نخستین نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که وظیفه تربیت یک دانش‌آموز مومن و متعهد صرفا از طریق دروسی مانند دینی امکان پذیر نیست بنابراین وقتی می‌توانیم مطمئن شویم که به اهداف مدنظر همچون تربیت دانش‌آموز مومن و متعهد دست یافته‌ایم که تمام درس‌ها از یک زاویه مخصوص خود به این موضوع بپردازند به عنوان مثال شاید در درسی مانند علوم کلمه یا واژه دینی و اسلامی وجود نداشته باشد اما می‌توان در تار و پود و محتوای این دروس به این موضوعات توجه کرد.
در دوره ابتدایی نیز معلم نقش تعیین‌کننده‌ای دارد حتی سهم معلم از کتاب‌های درسی بیشتر است، محتوای کتاب از کانال معلم است که به دانش‌آموز ارائه میشود و این معلم است که می‌تواند محتوا را برای دانش‌آموز معنادار کند بر همین اساس در تربیت دینی نقش معلم بسیار مهم است.
** تسنیم: تا پیش از این عنوان می‌شد محتوای آموزش و پرورش بر اساس معیارها و ارزشهای ملی نیست، در دفتر تالیف کتب ابتدایی برای گنجاندن محتوای بومی در کتب درسی چه اقداماتی را انجام داده‌اید؟ چگونه ممکن است بتوان در دروسی مانند ریاضی و علوم روح اسلامی را حاکم کرد؟
** رمضانی: بنده معتقد به این نیستم که تا قبل از این محتوای کتاب‌های درسی بر اساس ارزشهای بومی نبوده است، هم‌اکنون تالیف کتاب‌های درسی بر اساس اسناد بالادستی انجام میشود البته تا قبل از تدوین سند تحول بنیادین آنچه که بیشتر از همه در تالیف کتاب‌های درسی ما را راهنمایی می‌کرد اهداف دوره‌های تحصیل بود که در 8 حوزه بود و تمام موضوعات علمی، فرهنگی و اعتقادی را شامل می‌شد اما اتفاقی که این روزها رخ داده و جای آن در نظام آموزش خالی بود انسجام و توجه بیشتر در رابطه با یادگیری و تربیت دانش‌آموزان است که بر این این اساس سند تحول بنیادین تهیه شد که تلاش می‌کند مبانی خودمان را بررسی و آنها را عملیاتی کند.
تربیت اسلامی به دنبال این نیست که مفاهیم دینی و اسلامی را در کتاب‌های درسی پررنگ کند بلکه تلاش میشود طرز نگاه مسلمان به دنیا مانند ارتباط با خدا، اطرافیان و محیط زندگی را رقم زند بنابراین در تلاش هستیم اسناد تولید شده را در زمان لازم خود و با دقت تبدیل کنیم به اسنادی برای تالیف کتاب‌های درسی تا ردپای آن را در آموزش‌ها بیشتر مشاهده کنیم البته این به این معنا نیست که عناوین و موضوعات برجسته معارف دینی را بیشتر در کتاب‌های درسی لحاظ کنیم.
** تسنیم: تا چه اندازه اعتقاد دارید برنامه درسی ملی نسخه شفابخش نظام آموزشی و کتاب‌های درسی است؟ شاید تمام برنامه‌ریزی‌ها بر روی کاغذ صحیح باشد اما تا چه اندازه نیروی انسانی در تحقق این اهداف موثر خواهد بود؟
** رمضانی: برنامه درسی ملی به عنوان یک سند مادر است و باید بر اساس آن اسناد لازم دیگر تدوین شود بنابراین وقتی این مراحل را طی کنیم زمینه‌های لازم برای اجرای سند تحول بنیادین فراهم میشود بنابراین ممکن است امروز بگوییم که سندی برای آموزش و پرورش تهیه شده است ولی چرا در بحث نیروی انسانی و فضای آموزشی تغییراتی ایجاد نمی‌شود؟ اما باید ابتدا اسناد لازم تهیه شده و زمینه‌های لازم فراهم شود تا بتوان این تغییرات را احساس کرد به عنوان مثال وقتی ویژگی‌های یک محیط آموزشی مناسب را در اسناد لازم طراحی کنیم بعد از آن است که در ساخت فضاهای آموزشی به آن توجه خواهیم کرد بنابراین اعتقاد دارم بسیاری از جاهای خالی که هم‌اکنون در نظام آموزش رسمی احساس میشود با تولید اسناد لازم و اجرای آن پر خواهد شد.
** تسنیم: هم‌اکنون برخی انتقادات عنوان می‌کند که تصویرگری کتاب‌های مقطع ابتدایی مناسب نیست سوالی که داریم این است که چه افرادی کار تصویرگری کتاب‌های درسی را بر عهده دارند و آیا خصوصیات سنی دانش‌آموزان را مدنظر قرار می‌دهند؟
** رمضانی: در رابطه با تصاویر کتاب‌های درسی نظرات معلمان را جویا شده و در ارزیابی‌ها بازخوردهای آنها را مدنظر قرار می‌دهیم چرا که معتقدیم تصاویر کتاب‌های درسی در مقطع ابتدایی نقش مهمی در میزان یادگیری دانش‌آموزان دارد بنابراین حساسیت خاصی بر روی آن داریم بنابراین بررسی می‌کنیم که آیا تصاویر کتاب‌های درسی با تحقق اهداف آموزشی مدنظر در آن کتاب همخوانی دارید یا خیر؟
البته موضوعی که در رابطه با تصاویر کتاب‌های درسی مطرح است این است در این زمینه سلیقه‌های مختلفی حاکم است مثلا برخی از معلمان می‌گویند این تصویر را دانش‌آموزان نمی‌پسندند و زمانی که تصویر را تغییر می‌دهیم عده دیگری از معلمان مطرح می‌کنند تصویر قبلی بهتر بود اما آنچه که برای دفتر تالیف کتب درسی ابتدایی اهمیت دارد این است که آیا این تصاویر به تحقق اهداف درسی کمک می‌کند چرا که تصویرگری کتاب درسی با کتاب داستان فرق دارد و باید در خدمت اهداف آموزشی باشد.
** تسنیم: برخی از افراد نسبت به حذف داستان‌های نوستالوژیک همچون خانواده هاشمی از کتاب‌های درسی گلایه دارند می‌خواهیم بدانیم چرا برخی از داستان‌ها همچون تصمیم کبری یا دهقان فداکار از کتب درسی حذف شد؟
** رمضانی:دروسی که از کتب درسی دانش‌آموزان ابتدایی حذف شده است به این دلیل است که به نیازهای جدید جامعه و دانش‌آموزان پاسخ نمی‌دهد و این اعتراض‌ها عمدتا از سوی بزرگترها صورت می‌گیرد چرا که دانش‌آموزان ذهنیتی نسبت به تصمیم کبری ندارند اما بزرگترها چون با این دروس خاطره دارند این تصور را دارند که فرزندانشان نیز باید همین دروس را بخوانند.
باید توجه داشت که یک مطلب را می‌توان در قالب‌های مختلف برای دانش‌آموزان بیان کرد؛ درسی مانند کوکب خانم که تهیه ماست و این قبیل موضوعات در محتوای آن گنجانده شده بود برای دانش‌آموز امروزی که به دور از این فضا زندگی می‌کند، کارایی ندارد.اگر خود را به فضای ذهن و زندگی فرزندان امروز نزدیک کنیم خیلی راحت نمی‌گوییم چرا این درس را حذف کردید؟ این سخن با این گمان است که تغییرات کتاب‌های درسی بدون بررسی و به دلخواه اتفاق می‌افتد در حالیکه تغییر کتاب‌های درسی فرآیندی است که با دقت اجرا شده و به تمام نکات لازم توجه میشود تا هیچ اتفاق بدی نیفتاده و به نیازها و علائق دانش‌آموز نیز پاسخ داده شود.
آئین نامه تشکیل شورای برنامه ریزی درسی تدوین شده است که بر این اساس در شورای برنامه ریزی درسی افرادی با تخصص‌های مختلف حضور دارند یعنی کارشناس برنامه‌ریزی درسی،روان شناس و متخصص درس مربوطه مانند ریاضی، متخصص تعلیم و تربیت اسلامی و دو معلم مجرب در این شورا حضور دارند، این افراد کار تالیف را انجام می‌دهند وقتی کتاب تولید شد نیز دو مرحله اعتبار بخشی را طی کرده و به نظر محققان دانشگاهی و معلمان می‌رسد.
انتهای پیام/
