روزى که آتش بر ابراهیم(ع) گلستان شد + اعمال روز غدیر

به گزارش خبرگزاری تسنیم، غدیر خم نام ناحیه‌ای میان مکه و مدینه است که پیامبر اسلام در حجة الوداع، علی بن ابی طالب را «ولی» پس از خود اعلام کرد. 18 ذی الحجه، سال‌ روز این واقعه میان شیعیان به عید غدیر خم شهرت دارد. حضرت محمد (ص)، پیامبر اسلام در بازگشت از آخرین حج خود همه مسلمانانی که در حج شرکت داشتند را در غدیر خم جمع کرد و شیعیان معتقدند که او در آنجا علی بن ابی طالب را به‌عنوان وصی و برادر و جانشین خود از جانب خدا معرفی کرد. عبارت معروف مَن کُنتُ مولاه فَهذا علیّ مولاه أللهم والِ من والاه و عادِ من عاداه «هر آن‌ کس که من مولای او هستم، پس علی مولای اوست» قسمتی از خطابه بلند غدیر می‌باشد.

غدیر خم در قرآن

در قرآن مجید، چهار وصف عظیم برای غدیر، نشان از شکوه بی کران آن است: «امروز کافران، از دست اندازی به دین شما نومید گردیده اند؛ امروز دین شما را کامل کردم؛ [امروز] نعمتم را بر شما تمام گردانیدم؛ و خرسند شدم که اسلام کیش شما باشد.

غدیر خم در برخی روایات و احادیث

در مورد غدیر خم روایات و احادیث بسیار زیادی وجود دارد و در همه آن ها به نوعی بر این واقعه تاکید شده است. در ادامه به برخی از احادیث و داستان ها می پردازیم که در کتب مختلف از آن ها یاد شده است:

سالم ابی محمد گوید : به امام باقر (ع) گفتم : مرا از ولایت [ امیرالمؤمنین (ع) ] که جبرئیل از جانب پروردگار جهانیان در روز غدیر فرود آورده است آگاه ساز. [امام باقر (ع) این آیات را تلاوت] ‌فرمود : « روح الامین آن را فرود آورد، بر قلب تو، تا از بیم‌دهندگان باشی، به زبان عربی آشکار، و به تحقیق توصیف آن در کتابهای پیشینیان نیز آمده است سوره شعراء آیه 193 - 196.» [آن گاه] فرمود : آن ، ولایت امیرالمؤمنین (ع) است. بحارالانوار جلد 36 صفحه 95.

قال رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم): روز غدیر خم برترین عیدهاى امت من است و آن روزى است که خداوند بزرگ دستور داد; آن روز برادرم على بن ابى طالب را به عنوان پرچمدار (و فرمانده) امتم منصوب کنم، تا بعد از من مردم توسط او هدایت‏شوند، و آن روزى است که خداوند در آن روز دین را تکمیل و نعمت را بر امت من تمام کرد و اسلام را به عنوان دین براى آنان پسندید. امالى صدوق: 125، ح 8.

عن الصادق(علیه السلام) قال: روز غدیر خم عید بزرگ خداست، خدا پیامبرى مبعوث نکرده، مگر اینکه این روز را عید گرفته و عظمت آن را شناخته و نام این روز در آسمان، روز عهد و پیمان و در زمین، روز پیمان محکم و حضور همگانى است.  وسائل الشیعه، 5: 224، ح 1.

امام باقر (ع) فرمود : اسلام بر پنج [پایه] استوار شده است : نماز، زکات، روزه، حج، ولایت؛ و به چیزی همانند ولایت در روز غدیر ندا داده نشده است. الکافی جلد 2 صفحه 21

عمار بن حریز گوید: روز هجدهم ماه ذیحجه خدمت امام صادق(علیه السلام) رسیدم و آن حضرت را روزه یافتم. امام به من فرمودند: امروز، روز بزرگى است، خداوند به آن عظمت داده و آن روز دین مؤمنان را کامل ساخت و نعمت را بر آنان تمام نمود و عهد و پیمان قبلى را تجدید کرد.مصباح المتهجد: 737.

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: به خدا قسم اگر مردم فضیلت واقعى «روز غدیر» را مى‏شناختند، فرشتگان روزى ده‏بار با آنان مصافحه مى‏کردند و بخششهاى خدابه‏کسى‏که‏آن روز را شناخته، قابل‏شمارش نیست.مصباح المتهجد: 738.

یعلی بن مره گوید : از پیامبر (ص) شنیدم که به علی بن ابیطالب (ع) فرمود : ای علی ، تو ولی [و سرپرست] مردم بعد از من هستی . کسی که تو را پیروی کند براستی که مرا پیروی کرده است و کسی که تو را نافرمانی کند براستی که مرا نافرمانی و معصیت کرده است. اثبات الهداة جلد 2 صفحه 147.

مفضل بن عمر گوید : امام صادق (ع) فرمود : خداوند برای مؤمن ضمانتی کرده است . گفتم : آن کدام است ؟ فرمود : ضمانت کرده است که اگر اقرار کند به پروردگاری خداوند و پیامبری محمد (ص) و امامت علی (ع) ، و نیز آنچه بر او واجب ساخته است ادا کند ، او را در جوار خود جای دهد. [مفضل] گوید : گفتم : به خدا سوگند این بزرگداشتی است که هیچ یک از بزرگداشتهای آدمیان به آن همانند نیست . سپس امام صادق (ع) فرمود : اندکی در عمل [توأم با ولایت] بکوشید تا از نعمت فراوان بهره‌ مند شوید . امالی شیخ طوسی صفحه 158.

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) (در روز غدیر) فرمودند: اى مسلمانان! حاضران به غایبان برسانند: کسى را که به من ایمان آورده و مرا تصدیق کرده است، به ولایت على سفارش مى‏کنم، آگاه باشید ولایت على، ولایت من است و ولایت من، ولایت‏خداى من است. این عهد و پیمانى بود از طرف پروردگارم که فرمانم داد تا به شما برسانم. بحارالانوار 37: 141، ح 35.

رسول خدا (ص) به فاطمه (س) فرمود : من تو را به همسری کسی درآوردم که دانشش از همه افزون است و پیش از دیگران اسلام آورده است. خداوند به زمین توجهی کرد و از مردم آن ، پدرت را برگزید و او را پیامبر قرار داد و در مرتبة دوم به آن توجهی کرد و از مردمِ آن ، شوهرت را برگزید و او را جانشین [پیامبر] قرار داد - تا آنجا که فرمود: - و او نخستین کسی است که به من ایمان آورده است و آخرین کسی است که به پیمان با من پابرجاست، و او وصی من است و وارث اوصیاء [پیامبران]. اثبات الهداة جلد 2 صفحه 123.

على(علیه السلام) فرمودند: بعد از پایان گردهم آیى خود (در روز غدیر) به خانه برگردید، خدا بر شما رحمت فرستد. به خانواده خود گشایش و توسعه دهید، به برادران خود نیکى کنید، خداوند را بر این نعمت که شما را بخشیده است، سپاس گزارید، متحد شوید تا خدا به شما وحدت بخشد، نیکویى کنید تا خدا دوستیتان را پایدار کند، به همدیگر نعمت‏خدا را تبریک بگوئید، همانطور که خداوند در این روز با چندین برابر عیدهاى دیگر پاداش دادن به شما تبریک گفته، این گونه پاداشها جز در روز عید غدیر نخواهد بود. بحارالانوار 97: 117.

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: در روز عید غدیر، خدا را با روزه و عبادت و یاد پیامبر و خاندان او یادآورى کنید، زیرا رسول خدا به امیرالمؤمنین سفارش کرد که آن روز را عید بگیرد، همینطور پیامبران هم به جانشینان خود سفارش مى‏کردند که آن روز را عید بگیرند، آنان هم چنین مى‏کردند.وسائل الشیعه 7: 327، ح 1.

عید غدیر و اعمال این روز

در روایتی آمده که از امام صادق (علیه‌السلام) پرسیدند که آیا مسلمانان غیر از جمعه، عید قربان و عید فطر، عید دیگری دارند. امام فرمود بله عیدى هست که از همه اینها احترامش بیشتر است. آن روزى است که رسول خدا (صَلَّى اللهِ عَلِیهِ وَ آله) امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) را به جانشینی خود معرفی کرد و فرمود که هر کس من مولا و آقاى اویم پس على مولا و آقا و پیشواى اوست و آن روز هیجدهم ذى الحجّه است. راوى از امام پرسید: در آن روز چه اعمالی باید انجام داد؟ امام فرمود: که باید روزه بدارید و عبادت کنید و محمد و آل محمد (عَلیهم‌السلام) را یاد کنید و بر ایشان صَلَوات بفرستید.

امام رضا (علیه‌السلام) به پسر ابى نصر فرمود: هر کجا که باشى سعى کن که روز غدیر نزد قبر مطهّر حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) حاضر شوى چرا که خدا در این روز گناه شصت ساله مومنین را می‌آمرزد. و در این روز دو برابر آنچه که در ماه رمضان و شب قدر و شب فطر از جهنم آزاد کرده، آزاد می‌کند. و بخشش یک درهم به مؤمن محتاج بدهى برابر است با هزار درهم که در اوقات دیگر احسان شود.

برخی اعمال روز عید

1- روزه که کفاره شصت سال گناه است و در روایتی دیگر آمده که برابر است با روزه تمام عمر و معادل است با صد حج و صد عمره.

2- انجام غسل.

3- زیارت حضرت علی (ع) و سزاوار است که انسان هرکجا باشد سعى کند خود را به قبر مطهر آن حضرت برساند. براى امام در این روز، سه زیارت مخصوصه نقل شده که یکى از آنها زیارت معروف به "اَمینُ الله" است که از نزدیک و دور خوانده مى‌شود و آن از زیارات جامعه مطلقه است.

4- پس از غسل، نیم ساعت به ظهر مانده دو رکعت نماز اقامه شود. در هر رکعت حمد یک مرتبه و سوره توحید ده مرتبه و آیة الکرسى ده مرتبه و سوره قدر ده مرتبه خوانده شود. امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «کسی که این نماز را بخواند ثواب صد هزار حج و صد هزار عمره را می برد و هر حاجتی از خدا در خواست کند، خداوند آن را برآورده می نماید». [3]

5- خواندن دعای ندبه.

6- درهنگام ملاقات مؤمنین بعنوان تهنیت جمله ذیل را بگوییم:

اَلْحَمْدُ لِلّهِ الّذى جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّکینَ بِوِلایَةِ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ وَالاْئِمَّةِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ

ستایش خاص خدایى است که قرار داد ما را از تمسک جویان به ولایت امیرمؤ منان و سایر امامان علیهم السلام

و نیز بخواند: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى اَکْرَمَنا بِهذَا الْیَوْمِ وَ جَعَلَنا مِنَ الْمُوفینَ بِعَهْدِهِ اِلَیْنا وَ میثاقِهِ الَّذى واثَقَنا بِهِ مِنْ وِلایَةِ وُلاةِ اَمْرِهِ وَالْقُوّامِ بِقِسْطِهِ وَ لَمْ یَجْعَلْنا مِنَ الْجاحِدینَ وَالْمُکَذِّبینَ بِیَوْمِ الدّینِ.

ستایش خاص خدایى است که گرامى داشت ما را به این روز و قرارمان داد از وفاکنندگان به عهدى که با ما کرده بود و پیمانى که با ما بسته بود از ولایت سرپرستان امر دین او و برپادارندگان عدلش و قرارمان نداد از منکران و تکذیب کنندگان روز جزا

7- صد بار این ذکر گفته شود: اَلْحَمْدُلِلّهِ الّذى جَعَلَ کَمالَ دینِهِ وَ تَمامَ نِعْمَتِهِ بِوِلایَةِ اَمیرِ الْمُؤمِنینَ عَلىِّ بْنِ اَبى طالِبٍ عَلَیْهِ السَّلامُ؛ ستایش خاص خدایى است که قرار داد کمال دین و تمام شدن نعمتش را به ولایت امیرمؤمنان على بن ابیطالب علیه السلام.

روز عید غدیر روز برطرف شدن غم‌هاى مؤمنین است. این روز، روزى است که حضرت موسى (ع) بر ساحران غلبه کرد و خداوند آتش را بر ابراهیم خلیل (ع) سرد و گلستان کرد.

8- در این روز خواندن عقد اخوت با برادران مؤمن سفارش شده و کیفیت آن به نحوى که شیخِ در مستدرک وسایل از کتاب زاد الفردوس نقل فرموده چنین است که دست راست خود را بر دست راست برادر مؤمن خود گذاشته و بگوید: و اخَیْتُکَ فِى اللهِ وَ صافَیْتُکَ فِى اللّهِ وَ صافَحْتُکَ فِى اللّهِ وَ عاهَدْتُ اللّهَ؛ برادر شدم با تو در راه خدا و دوست با صفایت شدم در راه خدا و مصافحه کردم با تو در راه خدا و عهد کردم با خدا.

وَ مَلاَّئِکَتَهُ وَ کُتُبَهُ وَ رُسُلَهُ وَ اَنْبِی آئَهُ وَالاْئِمَّةَ الْمَعْصُومینَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ

و فرشتگانش و کتاب‌هایش و رسولانش و پیمبرانش و امامان معصومین علیهم السلام

عَلى اَنّى اِنْ کُنْتُ مِنْ اَهْلِ الْجَنَّةِ وَالشَّفاعَةِ وَ اُذِنَ لى بِاَنْ

بر این که اگر من از اهل بهشت و اهل شفاعت بودم و اجازه‌ام دادند که

اَدْخُلَ الْجَنَّةَ لا اَدْخُلُها اِلاّ وَ اَنْتَ مَعى

داخل بهشت گردم داخل نشوم جز با تو.

آنگاه برادر مؤمن بگوید: قَبِلْتُ ؛ قبول کردم

پس بگوید: اَسْقَطْتُ عَنْکَ جَمیعَ حُقُوقِ الاْخُوَّةِ ما خَلاَ الشَّفاعَةَ وَالدُّعاَّءَ وَالزِّیارَةَ

و ساقط کردم از تو تمامى حقوق برادرى را جز شفاعت و دعا و زیارت.

در این روز شریف پوشیدن لباس نیکو و زینت کردن و استفاده کردن از عطر و شادى کردن شیعیان امیرالمؤمنین (ع) و عفو و بخشش از تقصیرات ایشان و برآوردن حاجات ایشان و صله ارحام فضیلت بسیار دارد.

توسعه بر عیال و اطعام مؤمنان و افطار دادن روزه‌داران و مصافحه با مؤمنین و رفتن به زیارت ایشان و تبسم کردن بر رویشان و هدیه فرستادن و شکر الهى به جا آوردن به جهت نعمت بزرگ ولایت و بسیار فرستادن صَلَوات و عبادت کردن نیز در این روز اجر و ثواب دارد.

انتهای پیام/