پیشنهاد برگزاری «کرسی آزاداندیشی اقتصادی» در دانشگاه‌ها برای تبیین اقتصاد مقاومتی

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، طی یکی دو سال گذشته، هرچند که تلاش‌های ارزشمندی در اقتصاد مقاومتی صورت گرفته است، لکن ابعاد و حدود اقتصاد مقاومتی به درستی شناخته نشده ‌است؛ به گونه‌ای که ارائه‌ی تعریفی جامع و مانع از آن بسیار کار دشواری است به طوری که هر روز شاهد ابعاد متفاوتی از اقتصاد مقاومتی هستیم.
مرتبط بودن اقتصاد مقاومتی و ادبیات آن با مسائل اقتصادی روز کشور باعث شده است تا همواره سوال هایی در رابطه با تناسب آن با مسائل  اقتصادی روز ایجاد شود که آیا ما در مسیر اقتصاد مقاومتی گام بر می داریم یا خیر؟
متاسفانه باید گفت اقتصاد مقاومتی از زمان طرح آن تا کنون کمتر مورد توجه دولت یازدهم قرار گرفته است و تماما تیم اقتصادی دولت چشم امید خود را به سوی برداشتن تحریم ها دوخته است و گویا نمی خواهد به سمت اقتصاد مقاومتی گام بردارد.
در کنار این موارد اخیراً رهبر معظم انقلاب بحث نرمش قهرمانانه را در حوزه‌ی مواجهه با تحریم‌های اقتصادی مطرح نموده‌اند؛ تحریم‌هایی که به نوعی پدیدآورنده‌ی بحث‌های مربوط به اقتصاد مقاومتی محسوب می‌‌شوند، بنابراین باید این مسئله را مطرح کرد که آیا نرمش قهرمانانه در بُعد اقتصادی نیز می تواند مورد توجه قرار گیرد؟و آیا این تعبیر نگاهی دیگر به اقتصاد مقاومتی است؟ آیا جزئی از آن است یا نقیض اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود؟

برای پاسخ به این سوالات با حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدرضا سرابی عضو پژوهشکده اقتصاد اسلامی گفت و گو کردیم که در زیر متن این مصاحبه را ملاحظه می کنید:

تسنیم: آقای دکتر لطفا بفرمایید اقتصاد مقاومتی چیست؟ و چه تشابهی با اقتصاد ریاضتی دارد واصلا می توان این نوع اقتصاد را که برگرفته از شرایط دینی و مذهبی ما است را با اقتصاد ریاضتی تطبیق داد؟

علی‌رغم تعاریف ارائه‌شده از اقتصاد مقاومتی، باید گفت به دلیل شمولیت، اقتصاد مقاومتی و مبتنی بودن آن بر مبانی اقتصاد اسلامی متاسفانه به خوبی شناخته نشده است و حدود مشخصی برای آن نمی‌توان در نظر گرفت، بنابراین برخی از مفاهیم را می‌توان در نهایت از آن استنباط کرد. برداشت‌ها از اقتصاد مقاومتی به حدی گسترده بوده است که از تعبیر اقتصاد تهاجمی تا اقتصاد منقطع با خارج را می تواند شامل شود.

از مهم‌ترین مفاهیمی که از اقتصاد مقاومتی استخراج می‌شود بحث استقلال اقتصادی و مقاوم نمودن اقتصاد ملی در مقابل تهاجم دشمن است، ولی این به معنی همه‌ی اقتصاد مقاومتی نیست. اقتصاد مقاومتی را باید با توجه به نظریات دیگر جمهوری اسلامی، به ویژه در حوزه‌ِ سیاست و روابط خارجی، تعریف کرد.
ولی نکته ای که در اقتصاد ریاضتی موجود است این است که سیاستمداران بر نحوه مدیریت اقتصاد قبلی تاکید می کنند وتنها می خواهند برای گذر موقت خود چند صباحی را مانند مرتاضان زندگی کنند و به خود ریاضت دهند اما اقتصاد مقاومتی می گوید شما راحت زندگی کن ولی این راحتی را خودت بدست بیار نه آنکه به تو ببخشند.

تسنیم: امسال شاهد تعبیر جدید مقام معظم رهبری یا همان  نرمش قهرمانانه هستیم آیا این نرمش می تواند در اقتصاد نیز شکل بگیرد؟

باید گفت که اقتصاد مقاومتی، در صورت تعریف دقیق، می‌تواند شامل رویه‌های متعددی گردد که هر کدام به شکوفایی و بالندگی قسمتی از آن می‌انجامد و از جمله‌ی آن، نرمش قهرمانانه است. با این تفسیر که نرمش قهرمانانه معطوف به تغییر رویکرد جهت نیل به حداکثر کارایی است. مثل آنکه شما در یک اتوبان، که مبدأ و مقصد آن مشخص است، رانندگی کنید؛ بنابراین در شرایطی لازم است در مسیر سبقت به راه خود ادامه دهید و در شرایط دیگر احتیاج است به مسیر کناری اتوبان بیایید و در آن مسیر و با سرعت کمتر به راه خود ادامه دهید.
شرط اساسی و لازم نرمش قهرمانانه، بالاخص در بُعد اقتصادی که امکان ظهور دارد، آن است که تاکتیک مذکور موجب تسلط بیگانگان بر اقتصاد ملی نشود زیرا که این موضوع از اهداف اصلی اقتصاد مقاومتی است. اگر این امر رخ دهد، نرمش قهرمانانه فرض خود را نقض کرده است و عملاً می‌توان گفت که دیگر نرمشی اتفاق نیفتاده است که قهرمانانه باشد، بلکه شکستی بوده است که دستاوردهای چند سال اخیر را بر باد داده است.

تسنیم: نکته مهم درخصوص اینکه اقتصاد مقاومتی باید در کنار نرمش قهرمانانه صورت بگیرد توجه دانشگاهایان و علمای علم اقتصاد اسلامی است زیرا اگر به طور کل اقتصاد مقاومتی فراموش شود به هدف خود نخواهیم رسید لطفا در این خصوص نیز توضیح دهید...

رعایت شرط مذکور می‌تواند ضامن پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی در اقتصاد ایران باشد.بنابراین  جدای از شرایط و الزامات سیاسی، برای عدم باج‌دهی در مقابل کشورهای بیگانه، تغییر تاکتیک عاقلانه در جهت نیل به اهداف والای اقتصادی، که مصداق بارز آن تبیین و اجرای اقتصاد مقاومتی است، منطقی به نظر می‌رسد.
نکته‌ی دیگر آنکه سرعت در تبیین و تفهیم ابعاد اقتصاد مقاومتی، با توجه به مبانی اقتصادی اسلامی، از ضروریات جامعه‌ی دانشگاهی و فرهیختگان اقتصادی معتقد به نظام است تا در افقی نه چندان دور، علاوه بر استفاده از دستاوردهای اقتصاد مقاومی، آن را آماده‌ی عرضه به ملت‌های خواهان استقلال و شکوفایی حقیقی اقتصادی کند. امر مذکور اولاً مستلزم کنکاش و اصطکاک جامعه‌ی دانشگاهی، به ویژه در حوزه‌ی نظر، مبتنی بر اصول اقتصاد اسلامی است و ثانیاً محتاج اعتماد و ایمان مسئولین اقتصادی به آن در حوزه‌ی اجراست تا با به‌کارگیری آن، علاوه بر شناسایی و ترمیم نقاط ضعف آن، الگویی مناسب به جهانیان عرضه شود که به مراتب تأثیر بسزاتری در گسترش اندیشه‌‌ی ناب انقلاب اسلامی خواهد داشت.

تسنیم: در نهایت این سوال هنوز مطرح است که آیا نرمش قهرمانانه  جزئی از اقتصاد مقاومتی است؟

مبتنی بودن اقتصاد مقاومتی بر ستون‌های اقتصاد اسلامی و تجویز به‌کارگیری حداکثری درایت و هوش اقتصادی در آن، موجب می شود تا بتوان نرمش قهرمانانه را جزئی از اقتصاد مقاومتی دانست؛ به طوری که نه تنها نقیض اقتصاد مقاومتی نباشد، بلکه تبیین‌کننده‌ی آن و شکوفاساز یکی دیگر از ابعاد اقتصاد مقاومتی باشد.
ضرورت توجه به ابعاد اقتصاد مقاومتی در بازتعریف و شناسایی دقیق آن به بهانه‌ی نرمش قهرمانانه یا مسائلی از این دست، به خوبی احساس می‌شود؛ چرا که بدون قبض و بست مفاهیم اقتصاد مقاومتی، نمی‌توان آن را تئوریزه کرد و در نهایت پیشنهاداتی برای اجرا در اختیار مسئولین اقتصادی ذی‌ربط نهاد.

تسنیم: راه کاری که شما ارائه می دهید در خصوص رسیدن به اقتصاد مقاومتی چیست؟

مسئولین علمی کشور باید اجازه‌ی راه‌اندازی «کرسی‌های آزاد‌اندیشی اقتصادی» در فضای دانشگاهی کشور را با محوریت اقتصاد مقاومتی و در وهله‌ی بعدی اقتصاد اسلامی بدهند تا جامعه‌ی دانشگاهی با به چالش کشیدن بحث‌های پیرامون اقتصاد مقاومتی، ابعاد آن، از جمله نرمش قهرمانانه در این حوزه را مشخص کنند. ضمن آنکه از دستاوردهای ضمنی برپایی چنین کرسی‌هایی، اولاً شناخت عمومی نسبت به اقتصاد اسلامی، ثانیاً ایجاد باور عمومی نسبت به آن و در نهایت کمک به تدوین و تئوریزه شدن اقتصاد اسلامی در بُعد نظر و در نهایت عملی شدن ان است.
امر مذکور باعث می‌گردد تا مسئولین اجرایی کشور نیز با اعتماد و ایمان بیشتری به پیاده‌سازی اقتصاد اسلامی در بدنه‌ی اجرایی کشور روی آورند.
انتهای پیام/