نقد نئولیبرالیسم؛ اولویت فرهنگی/ «طریقت اسلامی» الگوی جایگزین
خبرگزاری تسنیم: شهریار زرشناس گفت: یکی از اولویت‌های کار در حوزه فرهنگ و علوم انسانی نقد جدی مداوم از نئولیبرالیسم غربی است. مکتبی که امروزه به حوزه‌های اقتصاد، اجتماع، فرهنگ و سیاست ما رخنه کرده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، شهریار زرشناس (متولد 1344) در تاریخ فلسفه و روانشناسی در خارج از کشور تحصیل کرده و تاکنون بیش از بیست اثر مکتوب از او به چاپ رسیده‌است. «اشاراتی درباره لیبرالیسم در ایران»، «توسعه»، «جامعه مدنی»، «سرمایه‌سالاری»، «نیمه پنهان آمریکا»، «مبانی نظری غرب مدرن»، «واژه‌نامه فرهنگی، سیاسی»، «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران (دو مجلد)» و «نیهیلیسم» تعدادی از آثار زرشناس است.
وی عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است و از سال 71 در دانشگاه‌های مختلف مشغول به تدریس است. وی تاکنون بیش از 100 عنوان مقاله در موضوعات مختلف فلسفی، تاریخی، سیاسی، ادبیات و روانشناسی تالیف کرده است. او با تحلیل و انتقادش به فرهنگ غرب بر مبنای آموزه‌های فلسفی و غرب‌شناختی خاص خودش مشهور است.
زرشناس در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم به تبیین مهم‌ترین نیازها و اولویت‌های کشور در حوزه فرهنگ پرداخته. او معتقد است بازنگری و تحول در علوم انسانی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های فرهنگی حال حاضر کشور باید باشد. به اعتقاد زرشناس لزومی ندارد از همین نخست داعیه علوم انسانی اسلامی را برافرازیم، بلکه کافی است به طور مستمر به نقد علوم انسانی موجود پرداخته و به تدریج عناصر اثباتی اندیشه و فرهنگ ایرانی-اسلامی را در آن بگنجانیم.
دومین اولویت کار در حوزه فرهنگ و علوم انسانی از نظر زرشناس نقد مداوم و بنیادین نئولیبرالیسم غربی است، او می‌گوید: متاسفانه نئولیبرالیسم امروز به عموم حوزه‌های ما از جمله اقتصاد، اجتماع، فرهنگ و سیاست رخنه کرده است. وی معتقد است باید از لحاظ نظری نئولیبرالیسم را به چالش کشید.
زرشناس در خصوص اهمیت چنین نقدی به خبرنگار تسنیم گفت: جریان نئولیبرالیسم به طور تمامیت‌خواهانه از اواسط دهه شصت در همه حوزه‌های فکری و اقتصادی ایجاد شد و تا کنون هم وجود داشته. این جریان فکری هم فرهنگ و هنر را تحت تاثیر قرار داده و هم سیاست و اقتصاد را تابعی از نظریه‌های غربی ساخته است، بنابراین برای اصلاح شرایط امروز و ارائه طرح و الگوی اسلامی در همه حوزه‌ها نیازمند نقد جریان نئولیبرالسیم حاکم بر حوزه‌های فکری فرهنگی و اقتصادی هستیم.
این پژوهشگر علوم انسانی و ادبیات ادامه داد: در مقابل این نئولیبرالیسم باید چیزی با عنوان طریقت اقتصادی، سیاسی، اسلامی را به صورت منسجم و ایجابی ارائه دهیم. چنین الگویی را داریم و اگر به آثار امام راحل و رهبر انقلاب نگاه شود و همچنین به محتوای آرمان‌گرایانه متون اسلامی که در این سال‌ها و حتی در پیش از وقوع انقلاب نوشته شده نگریسته شود، ظرفیت‌های غنی انقلابی دریافته می‌شود.
وی ادامه داد:اگر به قرآن عظیم و نهج‌البلاغه توجه خاص نشان بدهیم و حتی به برخی از ادعیه و سیره ائمه و امامان معصوم(ع) رجوع کنیم، چنین الگو و ظرفیت الگوسازی‌ای را تشخیص می‌دهیم که بسیار هم صریح، روشن و غنی است.
زرشناس تصریح کرد: «ایدئولوژی» یک مفهوم مدرنیستی است و من نمی‌خواهم از این مفهوم استفاده کنم و به جای آن «طریقت» را به کار می‌برم. اعتقاد دارم که اگر به منابع و اندیشه اسلامی و بومی خودمان بازگردیم، می‌توانیم طریقت سیاسی و اقتصادی اسلامی دقیقی ارائه دهیم و اساسا باید چنین کاری هم انجام دهیم. ما احتیاج داریم که یک الگوی ایجابی ارائه و آن را تفصیلاً شرح و بسط دهیم تا جایگزین نئولیبرالیسم غرب شود.
به گفته استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ضرورت ارائه چنین طرحی این است که شاید به ما بگویند «شما نئولیبرالیسم را به چالش می‌کشید و می‌کوبید، چه جایگزینی برای آن دارید؟» ما باید نشان دهیم که چنین طرح و الگویی را داریم که اتفاقاً در نسبت با الگوی رایج غنی‌تر و ارزشمندتر است.
انتهای پیام/
