تحول فرهنگ، با برج عاج نشینان تهرانی یا کنشگران شهرستانی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بحث های فرهنگی، دغدغه ها، نشست ها و کنفرانس هایی که محور آنها مقوله فرهنگ است، همه باید بتوانند تعریفی انضمامی از فرهنگ ارائه دهند تا نتایج حاصل از حجم زیاد نظر در آنها تبدیل به عمل و اجرا تبدیل شود. پاسخ دادن به سوالات کلی مبتنی بر بنیادها و تعاریف و اصول موضوعه فرهنگی اگر چه در سطح ویژه خود لازم است، اما برای ایجاد تحولات فرهنگی ماندگار اصلا کافی نیستند. شاید تحول در فرهنگ ها (که منظور اینجا فرهنگ عمومی است) بیش از آنکه نیازمند نظریه پرداز و اندیشمند و کنفرانس های عریض و طویل باشد، به کنشگرانی فعال در حوزه های عمومی و اجتماعی نیازمند باشد؛ کسانی که بدون هیچ داعیه فرهنگی، با اراده و کنش فعالشان «رویداد» ها را رقم می زنند و رقم زدن رویدادها تا جایی پیش می رود که برای اندیشمندان و نظریه پردازان حوزه فرهنگ فقط و فقط تعجب و حیرت ناشی از ناکارآمد بودن یا کافی نبودن نظریه های علمی، فلسفی و جامعه شناختی برای تحول در فرهنگ را به بار می آورد.

این معنا را هرگز نباید به منزله رد و تقبیح نظریه پردازی در حوزه فرهنگ دانست، بلکه آن را باید بیشتر به عنوان تذکری قلمداد کرد مبنی بر این واقعیت که نظریه پردازی های فرهنگی تنها با وجود کنشگرانی اجتماعی به نتیجه می رسند، کنشگرانی که شاید تصور و تعریف دقیقی از خود فرهنگ نداشته باشند، اما درست به همان اندازه نظریه پردازان در تحول فرهنگی سهیم اند و با این حال، لا اقل در کشور ما از این منظر به آن ها نگریسته نمی شود.

این کنشگران فرهنگی که عامی ترین قشر جوامع را تشکیل می دهند و در طول تاریخ این علاقه وجود داشته که «طبقه متوسط» خوانده شوند، علی رغم آنچه که معمولا تصور می شود، عطش سیری ناپذیری به فرهنگ و محصولات فرهنگی دارند. اما هنوز هم با گذشت 35 سال از وقوع انقلاب اسلامی که بارها تکرار شده یک انقلاب کاملا فرهنگی بوده، مدیران فرهنگی ما همچنان به طور ناخودآگاه تلاش می کنند خواست و کنش آن ها را صرفا به حوزه اجتماعی فرو بکاهند و مهمترین دغدغه آن ها را نه زندگی در معنای انسانی کلمه، بلکه تامین مایحتاج زنده ماندن تعریف کنند. و از آنجا که در روزگار جدید این مایحتاج حتی رسانه و حمل و نقل و آسفالت و اتومبیل و... را شامل می شود و اساسا سیری ناپذیری مصرف گرایی انسان امروز هم از معضلات عمیق همین زندگی است، همواره ناکام ماندن استراتژی ها و راهکارهای اقتصادی و اجتماعی ما را منجر شده است.

گذشته از اینکه عوامل فرهنگی و تغییر اساسی دیدگاه نسبت به انسان و زندگی او کمتر به عنوان یک راهکار برای حل معضلات اجتماعی و اقتصادی مورد توجه قرار گرفته، باید گفت که معلوم نیست این نگاه از بالا به پایین نسبت به کنشگران فعال اجتماعی که از این نظر کنشگران عرصه فرهنگ هم محسوب می شوند، از کجا و کدام نظریه پردازی بوجود آمده است. شاید چنین طرز تلقی ای بر مبنای یک عادت شکل گرفته باشد، عادت به اینکه همواره سعی کردیم فرهنگ و موضوعات فرهنگی را در دانشگاه ها و کنفرانس ها و محافل هنری پرطمطراق و بی نتیجه جستجو کنیم.

چنین عاداتی مهمترین آفت های جوامعی محسوب می شوند که طبقات فرهنگی آن بوسیله سطح سواد دانشگاهی (حتی در غیرفرهنگی ترین رشته ها) و تمتعات مصرف گرایانه اقتصادی از یکدیگر جدا نمی شوند، در این جوامع برای مثال کسانی که آثار حماسی هومر و دلاوری های اسطوره ای «آخیلس» و «اودسیوس» یونانی را خوانده اند و یا فیلمی درباره آن ها دیده اند، به نمادی از انسان فرهنگی تبدیل می شوند، اما کسانی که خود در مقابل گلوله های واقعی یک تجاوز ایستاده اند و یک حماسه واقعی را رقم زدند، در حالی که نه رنگ دانشگاه را دیده و نه چیزی از اساطیر باستانی می دانند، و هنوز هم به خاطر یادگارهای به جا مانده از یک حماسه واقعی نتوانسته اند سواد دانشگاهی کسب کنند، در «نمادسازی» فرهنگی ما جایی ندارند.

عصر دیروز جمعه 10 اسفند ماه، مجتمع ایرانیان شهر توریستی سرعین، فضایی باز با کمترین امکانات رفاهی ممکن برای برگزاری یک ویژه برنامه فرهنگی برای جمعیتی حدود 1 هزار نفر، میزبان اختتامیه دومین جشنواره زمستانی سرعین بود. این مراسم در حالی برگزار می شد که دمای هوا به زیر صفر درجه رسیده بود و گاه دانه های ریز برف و تگرگ از آسمان بر زمین می نشست. میزان جمعیت استقبال کننده از این برنامه فرهنگی به حدود 5 هزار نفر رسیده بود و عده زیادی از مردم با پتو در این مراسم حاضر شده بودند.

درخت های موجود در فضای باز مجتمع ایرانیان هم پر از آدم شده بود و روز زمین آن جایی برای سوزن انداختن نبود، این مردم (جدای از تعدادی که برای قرعه کشی آمده بودند) به خاطر چند شخصیت فرهنگی و هنری در آن سرما جمع شدند و یک بار دیگر تشنگی و دغدغه خود برای فرهنگ و هنر به کسانی نشان دادند که همواره فکر می کنند همه دغدغه این مردم صرفا مشتی آب و لقمه ای نان است.

مردم زیادی از اطراف استان اردبیل به سرعین آمده بودند، در بین جمعیت کودکان و نوجوانان بسیاری بودند که برخی از آن ها بالباس های سنتی محلی خود دست در دست پدران و مادرانشان داشتند، پیرزنی هم در بین جمعیت بود که او هم لباس سنتی به تن داشت و برای دیدن برنامه ای که بیشتر برای جوانان ممکن است جداب باشد، آمده بود. آن سرمای سخت مانع حضور جانبازی که با ویلچرش در مراسم حاضر شده بوده هم نشد. برخی از والدین از پشت جمعیت فرزندان را بر دوش نهاده بودند و یا روی دست بلند کرده بودند تا بتوانند استج را ببینند.

چنین برنامه هایی در پایتخت هم زیاد برگزار می شود، اما معمولا به سختی میزان جمعیت به500 نفر می رسد. معلوم نیست تجمع این همه برنامه به اصطلاح فرهنگی و این همه تکرار، شعارزدگی، روشنفکرمابی و پایتخت گرایی در برگزاری چنین مراسمی به چه دلیل صورت می گیرد، معلوم نیست در برج عاج نشینی فرهنگی تهران به دنبال چیستیم و از چه بابت پایتخت را دارای قابلیت های بیشتری برای رشد و تحول فرهنگ می دانیم، در حالی که آنچه در تهران به چشم می آید گاهی بیشتر به بی فرهنگی بزک شده شبیه است تا برنامه ای فرهنگی. به نظر می رسد وقت آن رسیده که چشم امید را به روزنه هایی دوخت که هنوز نور کمسویی از آنها می تابد.

به هر حال دومین جشنواره زمستانی سرعین با بیش از 5 هزار مخاطب و با حضور هنرمندانی از جمله حمید ماهی صفت، بهنوش بختیاری، امید جهان، بابک قدمایی و... به کار خود پایان داد.

حضور مسئولان استان اردبیل و شهر سرعین، « مجید خدابخش» استاندار اردبیل، «یحیی نقی‌زاده» مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری اردبیل، «رضا زنده دل» شهردار سرعین و رئیس فرهنگ و ارشاد استان اردبیل و... هم در نوع خود قابل توجه بود.

خدا بخش استاندار اردبیل در این مراسم گفت: بر اساس آمار، بهمن امسال حدود 300 هزار نفر به تعداد گردشگران شهر توریستی سرعین افزوده شده است که این افزایش به میزان زیادی به خاطر برگزاری این جشنواره زمستانی بوده است.

وی ادامه داد: حضور هنرمندان، گردشگران و چهره های شناخته شده لبخند را بر لبان شهر سرعین جاری کرد. بر اساس آمار ارائه شده در زمان برگزاری دومین جشنواره زمستانی سرعین از 10 بهمن تا 10 اسفند، روزانه 500 اسکی باز از امکانات ورزشی و تفریحی این منطقه بهره مند شدند.

استاندار اردبیل اظهار کرد: تجربه برگزاری 2 جشنواره پیاپی ما را بر آن داشت تا برای سال آینده برنامه ریزی منسجم تری داشته باشیم. ایجاد سالن سرپوشیده برای میزبانی از مهمانان جشنواره زمستانی سرعین از برنامه های آتی ما خواهد بود.

وی افزود: سرعین نگین گردشگری ایران است و باید با جدیت بیشتری برای معرفی آن تلاش کنیم. حیف است که هموطنان ما اوقات فراغت زمستانی خود را در این شهر سپری نکنند.

رضا زنده دل شهردار سرعین دیگر سخنران این مراسم بود. وی درباره جشنواره زمستانی سرعین گفت: دومین دور این جشنواره با هدف معرفی قابلیت ها و ظرفیت های این شهر به عنوان یکی از قطب های گردشگری ایران برگزار شد. همچنین به کار بردن این داشته های ارزشمند برای جذب گردشگر در فصول مختلف سال یکی دیگر از اهداف ما بوده است.

وی ادامه داد: این جشنواره با همکاری ستادی معاونت برنامه ریزی استانداری اردبیل، فرمانداری، اداره کل میراث فرهنگی استان و شورای اسلامی شهر سرعین برگزار شد. امیدواریم این جشنواره آغازی باشد برای توسعه گردشگری شهر سرعین.

توحید دنیایی، عضو شورای اسلامی شهر سرعین هم در این مراسم خاطرنشان کرد: این جشنواره از 2 سال پیش کار خود را با تشکیل ستاد دائمی آغاز کرد. این برنامه سال گذشته با همکاری فرمانداری و مدیر کل میراث فرهنگی استان شکل گرفت. اما امسال به دلیل عدم اختصاص اعتبارات مالی کافی، این جشنواره با مشارکت شورای شهر و تامین 50 درصد از هزینه جشنواره توسط این شورا برگزار شد.

دنیایی افزود: امیدواریم با تجربه ای که در 2 سال پیاپی کسب کرده ایم بتوانیم گامی بلند در جهت توسعه این شهر توریستی برداریم.
به گفته وی جشنواره زمستانی سرعین فرصت مناسبی است تا جاذبه های گردشگری این شهر را به نمایش بگذاریم و از مردم دعوت کنیم تا برای پر کردن اوقات فراغت خود به این منطقه سفر کنند.

بهنوش بختیاری بازیگر تلویزیون و سینما که یکی از مهمانان دعوت شده به این مراسم بود در سخنان کوتاهی خطاب به مردم سرعین گفت: مردم سرعین مردمی گشاده رو و گشاده دست و مهربان هستند که پاکیزه ترین هوای دنیا را تنفس می کنند. ای کاش ما هم در تهران چنین هوای پاکیزه ای داشتیم.

این بازیگر سینما و تلویزیون ادامه داد: آب گرم مانند جواهر در دل سرعین است که بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی داشتن آن را آرزو می کنند.

وی گفت: من قدردان برخورد خوش و زیبایی های گردشگری این شهر هستم و امیدوارم همه هموطنانم بتوانند سفر به این شهر توریستی را تجربه کنند. همیشه وقتی در مصاحبه ها از من می پرسند که کدام شهر ایران را از همه بیشتر دوست دارید، پاسخ می دم «سرعین». به نظر من این شهر از نظر گردشگری بسیار بی نظیر و درجه یک است.

حمید ماهی صفت یکی دیگر از مهمانان اختتامیه دومین جشنواره زمستانی سرعین بود که با اجرای برنامه طنزآمیزش حال و هوای خاصی را به این مراسم بخشید. برنامه ماهی صفت با استقبال و تشویق فوق العاده مردم آذری زبان اردبیل و سرعین مواجه شد.

اختتامیه جشنواره زمستانی سرعین همچنین با اجرای موسیقی امید جهان و بابک قدیمایی از خوانندگان شناخته شده پاپ کشور همراه بود.

انتهای پیام/