مصر و روزهای دشوار آینده

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، روزنامه اطلاعات نوشت: دادگاه جنایی قاهره به ریاست قاضی«احمد صبری یوسف»از فروردین ماه گذشته، محاکمه «محمد مرسی»رییس جمهوری برکنار شده مصر،رادرارتباط باپرونده کاخ ریاست جمهوری(اتحادیه) از سر گرفت.مرسی و 14 تن از رهبران اخوان المسلمین در این پرونده به کشتار و تحریک برای به خاک و خون کشیدن معترضان در برابرکاخ ریاست جمهوری در جریان اعتراض های دسامبر سال 2012 متهم شده اند. همچنین مرسی به اتهام‌های جاسوسی واعمال خشونت نیزدردادگاه محاکمه می شود‌.محاکمه مرسی و دیگررهبران واعضای اخوان المسلمین ومحکوم شدن بیش از600 تن از آنان به اعدام، در حالی صورت می گیرد که «عبدالفتاح السیسی» فرمانده پیشین ارتش که مرسی به دست وی برکنار شد، به پست ریاست جمهوری درانتخابات ماه آینده میلادی نزدیک ترمی‌شود. دفترمبارزات انتخاباتی عبدالفتاح السیسی اعلام کرد که وی هزاران امضا از حامیان خود دریافت کرده که طبق قانون برای ثبت نام و نامزدی او در انتخابات ریاست جمهوری ضروری بود .پیش بینی می‌شود عبدالفتاح السیسی در انتخابات ریاست جمهوری که روزهای پنجم و ششم خرداد در مصر برگزار خواهد شد، برنده شود.

* اوضاع جاری مصر

موجی از ناآرامی ها با برکناری محمد مرسی، مصر را فراگرفت و هواداران و مخالفان وی به صف آرایی در برابر یکدیگر پرداختند؛درعین اینکه رخدادهای پس از زندانی کردن مرسی و رهبران برجسته اخوان المسلمین، نشان داد که نظامیان طی مدتی که قدرت را به دست گرفته اند، در اداره امور کشور عملکرد موفقیت آمیزی نداشتند .با توجه به اینکه در هر رویداد تروریستی، اخوان المسلمین مورد اتهام قرار می گیرد، می‌توان گفت که نظامیان تلاش می کنند با سوء استفاده از ناآرامی های این کشور، به مقاصد سیاسی خود که همان به دست گرفتن قدرت است، دست یابند.در این پیوند، مرکز مطالعات «الجزیره» قطر نوشت: نظامیان حاکم بر مصر از رویدادهای خشونت بار این کشور بیشترین استفاده را می برند.آنان با سوء استفاده از این رخدادها، گروه های مخالف خود را عامل اصلی ناآرامی‌ها معرفی می کنند؛ همانگونه که نظامیان از رخداد انفجار مقر نیروهای امنیتی در«دقهلیه» استفاده کردند و اخوان المسلمین را در فهرست گروه های دهشت افکن قرار دادند.نظامیان تلاش می‌کنند از ناآرامی‌ها در مصر استفاده کنند و سیاست مورد نظر خود را پیش ببرند .به نوشته این مرکز تحقیقاتی، مصر به تدریج به سوی ناآرامی،درگیری‌های مسلحانه وهرج و مرج پیش می‌رود. اوضاع اقتصادی و مالی این کشورهم به طور کامل بحرانی است. اگرچه نظامیان اینگونه وانمود می‌کنند که دهشت افکنان را شکست خواهند داد و مانع از این خواهند شد که مصر به سوی خشونت برود،امارخدادهای دهشت افکنانه در مصر،تردیدهایی رادر این باره به همراه داشته است. روزنامه«الخلیج» بحرین نیز نوشت: نظامیان حاکم بر مصر با چالش‌های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند. اقدام‌های خشونت‌آمیز،همه شهرهای این کشور را فرا گرفته است. این روزنامه ازقول«محمد کمال»استادعلوم سیاسی یک دانشگاه آمریکایی نوشت: اوضاع مصرهمواره درحال دگرگونی است ورخدادها،هرروز با روز پیش متفاوت است. دیگردراین کشور اصل ثابتی وجود ندارد که بتوان با اتکا به آن،آینده راپیش بینی کرد. رخدادهای دهشت افکنانه آینده مصررادرهاله‌ای ازابهام فروبرده است وبیشترناظران نمی توانند،پیش بینی کنند که آینده این کشورچه خواهد شد. همچنین روزنامه«واشنگتن پست» آمریکا نوشت:رویدادهای دهشت افکنانه درآستانه انتخابات ریاست جمهوری،وضع امنیتی مصررا با تهدید روبرو کرده است.

*پیامدهای روی کار آمدن نظامیان

ریشه بیشتر ناآرامی‌ها در مصر به برکناری محمدمرسی برمی‌گردد. نظامیان این کشوربادخالت درامور سیاسی،رییس جمهوری راکه ازراه صندوق های رای انتخاب شده بود، برکنارکردند. با برکناری مرسی از ریاست جمهوری و پرونده سازی علیه وی، ناآرامی این کشور را فرا گرفت. باتوجه به اینکه «سیسی»نامزدی خود رابرای ریاست جمهوری این کشوربه طوررسمی اعلام کرده است،برخی تحلیلگران براین باورندکه به قدرت رسیدن نظامیان درمصرموجب می شودتا مهره‌های حسنی مبارک،دیکتاتورسرنگون شده مصر، بار دیگر برسرکار بیایند و آینده این کشور درعرصه‌های گوناگون باتهدیدجدی روبروشود. دراین پیوند، روزنامه«المصریون»درمطلبی به قلم دکتر«صفوت عبدالغنی»نوشت:برخی بر این باورند که فقط سیسی می تواندمصر را از بحران‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی نجات دهد.تحلیلگر این روزنامه به انتقاد از چنین موضعی پرداخت و نوشت؛ ما باید به پیامدهای پیروزی سیسی در انتخابات ریاست جمهوری مصر، توجه واقعی داشته باشیم.عبدالغنی افزود: پیروزی او در رقابت های انتخاباتی مصر، پیامدهایی را برای عرصه‌های گوناگون کشوربه همراه خواهد داشت.انتخاب سیسی به عنوان رییس جمهوری مصر باعث می شوددولت مشروعیت خودراازدست بدهد،حکومت مدنی دراین کشورپایان یابدودولت پلیسی که مصر راطی زمان درازی به فساد کشیده بود،مجددا برسرکار آید.دراین صورت،دیگرهیچگونه آرامشی دراین کشوربرقرارنخواهد بودوبین جریان‌های گوناگون درگیر،آشتی ملی حاکم نخواهد شد،چراکه سیسی عامل اصلی بحران‌های کنونی مصر است. وی بابرکناری مرسی،باعث شدناآرامی‌های مصروخیم تر شود. از نظر صفوت عبدالغنی، در عرصه اقتصادی نیز پیروزی سیسی به منزله فروپاشی اقتصاد مصر و از بین رفتن همه فرصت‌های سرمایه گذاری است.به عقیده این تحلیل گر،درزمینه امنیتی نیز پیروزی این نامزد، هرج ومرج وتنش درکشور،اختلاف بین شهروندان وموج تازه ای ازخشونت واقدام‌های تروریستی را در مصرموجب می‌شود. درعرصه بین‌الملل هم پیروزی وی درانتخابات،باعث انزوای بیشترمصرمی شود، زیرابسیاری ازکشورها،دولتی راکه از راه کودتای نظامی به قدرت رسیده باشد به رسمیت نمی شناسند.به باورنویسنده روزنامه المصریون،ازجنبه حقوقی هم پیروزی نامزدنظامیان باعث می‌شودهمه آزادی‌ها از بین برود و جریان‌های اسلام گرا به طور کلی از شرکت در امور سیاسی و اداره کشور به حاشیه رانده شوند.درعرصه نظامی نیزنظامیان به امورسیاسی خواهند پرداخت ودرپرداختن به ماموریت اصلی خود که دفاع از کشوراست، ضعف خواهند داشت‌.در بعد اجتماعی هم اختلاف ها در جامعه میان مردم بیشتر خواهد شد و مردم از یکدیگر تنفر خواهند داشت و روحیه انتقام گیری و خفقان گسترش پیدا خواهد کرد. اگرچه بسیاری از تحلیلگران پیش بینی می کنند که عبدالفتاح السیسی درانتخابات ریاست جمهوری مصر پیروزشود،امادرهمان حال،معتقدند که پیروزی وی،آینده این کشوررادرهاله ای ازابهام فروخواهدبرد؛هر چند نظامیان تلاش می‌کنند با نامزدی وی، نقشه راه خود را تکمیل کنند. رویدادهای امنیتی پی در پی مصر نشان می‌دهد که این کشوردرآستانه یک دوره سخت بی‌ثباتی است. نظربه اینکه جریان‌های رقیب دراین کشورحاضرنیستند ازموضع خود عقب نشینی ومنطق گفتگو راجایگزین منطق خشونت کنند، بارقه امیدی برای حل بحران این کشور دیده نمی‌شود.

* چالش ها و رییس جمهوری آینده

مصردرحالی به سوی انتخابات ریاست جمهوری گام بر می دارد که رییس جمهوری آینده این کشور در عرصه داخلی وخارجی بامشکلات پیچیده ای روبرو خواهد بود. انتخابات ریاست جمهوری مصرهمانگونه که گفته شد،درحالی قراراست پنجم و ششم خرداد ماه برگزار شود که فقط 2 نامزددراین انتخابات رقابت می کنند. «حمدین صباحی» سیاستمدارچپگراو«عبدالفتاح سیسی» وزیر دفاع پیشین، فعالیت های انتخاباتی خود را با گردآوری امضا که یکی از پیش شرط های شرکت در انتخابات ریاست جمهوری مصر است، آغاز کردند.مصرهم اکنون به صحنه رقابت انتخاباتی میان سیسی و صباحی تبدیل شده است.البته برخی تحلیلگران، بخت سیسی برای انتخاب به عنوان سکاندار مصر را بیش از نامزد دیگر ارزیابی می کنند.این کشور در حالی به سوی انتخابات ریاست جمهوری گام بر می دارد که رییس جمهوری آینده باید به سبب مشکلات پیچیده اقتصادی، فقر، بیکاری و بحران های سیاسی داخلی و خارجی، با چالش های زیادی دست و پنجه نرم کند.

*بحران امنیتی

با وجود اینکه دولت موقت مصر قوانین سختی برای رویارویی با تظاهرات و دهشت افکنی در نظر گرفته، اما نتوانسته است ثبات و امنیت را برای شهروندان به ارمغان آورد و از دامنه اعتراض‌ها بکاهد. راهپیمایی‌های روزانه در این کشور، ترس از آینده را در دل بسیاری از مردم نهادینه کرده است .یکی دیگر از بحران‌های پیش روی رییس جمهوری آینده مصر، مسائل امنیتی است که دو بعد دارد. یکی مربوط به راهپیمایی دانشجویان به ویژه هواداران مرسی است. این راهپیمایی ها که بیشتر در دانشگاه ها رخ می‌دهد دربسیاری از موارد درگیری‌ها و کشتارهایی را به همراه داشته است‌. یکی دیگر از جنبه های بحران امنیتی این کشور مربوط به یورش‌های مسلحانه ای است که بسیاری از تاسیسات نظامی و عناصر امنیتی را هدف قرار می دهد. عمده ترین این رویدادها درشبه جزیره سینا وشمال شرق مصر رخ داده است.تحلیلگران بر این باورند که کیفیت برخورد دولت آینده مصر با این گونه معضل ها، اهمیت فراوانی دارد و اگر دولت خشونت را کنترل کند، فرصت مناسب برای تامین امنیت فراهم می‌آید.

*بحران داخلی

بحران سیاسی داخلی نیزازچالش‌هایی است که رییس جمهوری آینده مصر با آن روبرو خواهد بود. وی باید دیدگاه ویژه خود را درباره قطب بندی‌های سیاسی که پس از سرنگونی حسنی مبارک ونیز برکناری مرسی به وجود آمده است، بیان کند.دراین پیوند،«مختارغباشی»معاون مرکزمطالعات سیاسی و راهبردی عربی مصر، به روزنامه «الشرق» قطر گفت: بحران سیاسی داخلی مصر، آزمون حقیقی برای رییس جمهوری آینده این کشور است تا توانایی خود را درکنترل اوضاع نشان دهد؛ به ویژه درشرایطی که میان جریان‌های سیاسی گوناگون، قطب بندی شدیدی وجود دارد. همچنین«احمد عبد ربه» استادعلوم سیاسی دانشگاه قاهره، درهمان تاریخ به این روزنامه گفت: بحران قطب بندی سیاسی از بزرگ ترین چالش‌هایی است که رییس جمهوری آینده مصر با آن دست و پنجه نرم خواهد کرد‌.

*بحران ساختار نهادها

رییس جمهوری مصر برای بازسازی ساختار نهادهای دولتی نیز چالش هایی را پیش رو دارد.پرداختن به اموری مانند نابسامانی و فساد اداری از مهمترین پرونده هایی است که انتظار می رود رییس جمهور آینده در آنها دخالت کند.از زمان سرنگونی مبارک، گروه های سیاسی گوناگون مصردرپی پاکسازی نهادهای کشور از فساد هستند.دراین پیوند،غباشی وعبدربه نیزبراین باورندکه بازسازی ساختارنهادهای دولتی وبرطرف کردن نابسامانی دراداره ها وکنترل فساد نهادهای دولتی ازمهمترین پرونده‌هایی است که رییس جمهوری آینده برای پاسخگویی به خواست مردم بایددرآنها دخالت سرنوشت سازی داشته باشد. به باورآنان، پاکسازی نهادهای دولتی ازفسادو پارتی بازی،این احساس را میان مردم به وجودخواهدآورد که رییس جمهوری از بازماندگان دوره مبارک نیست. در این زمینه، مرکز مطالعات «الجزیره» قطرنوشت: همانطور که سیسی در یکی از سخنرانی‌های خود اظهار داشت، شیرازه دولت مصر از هم پاشیده است. این کشورازمشکلات مزمنی مانندکم کاری درنهادهای دولتی،گسترش فساد و رشوه رنج می‌برد.همچنین دولت این کشور در ارائه خدمات بنیادین مانند بهداشت و آموزش ناتوان است.

*بحران اقتصادی

بحران اقتصادی نیز از چالش‌های فراروی رییس جمهوری آینده مصر است؛ به طوری که شهروندان این کشور از رییس جمهوری آینده انتظار دارند در این زمینه کارنامه موفقی داشته باشد. این انتظارات در شرایطی است که اقتصاد مصربا چالش های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند.اقتصاد یکی ازضعف‌هایی است که احتمال دارد دولت آینده مصر را هم سرنگون کند. 10 ماه از براندازی دولت پیشین می گذرد، اما هنوز دولت موقت نتوانسته است سیاست اقتصادی منسجمی را پایه ریزی کند.اقتصاد در فضایی که آکنده ازتنش وناآرامی است،نه فرصت جذب سرمایه گذاروجهانگرد دارد ونه می‌تواند رشد داشته باشد.اگرچه برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از دولت موقت مصر پشتیبانی کردند، اما کمک‌های مالی آنها هم نتوانست چالش های اقتصادی این کشور را از بین ببرد.مصر با مشکل های اقتصادی پایداری روبرو است. کمبود بودجه و نقدینگی، بحران‌های وخیمی مانند افزایش نرخ تورم و بیکاری، کمبود سوخت،یا ویرانی زیربناها را به دنبال داشته است‌. در این پیوند، مرکز مطالعات الجزیره نوشت: سیسی دیدگاه اقتصادی شفافی در باره آینده مصر ندارد. رویکرد اقتصادی و اجتماعی وی نامشخص است و حتی احتمال دارد وی نقش ارتش را در پیش بردن چرخه اقتصادی، پر رنگ ترکند.این مرکز افزود: یافته ها نشان می دهد سیسی به پشتیبانی از تنگدستان گرایشی ندارد. بر پایه این اطلاعات، او قصد دارد یارانه ها را بردارد و شهروندان مصری را وادار کند همه هزینه ها را خودشان بپردازند.برخی تحلیلگران نیز بر این باورند که قانون اساسی تازه مصر از سرمایه داران و ثروتمندان پشتیبانی های بیشتری می‌کند. یکی از بزرگ ترین مشکل های مصر این است که نیازمردم به بهبوداوضاع اقتصادی شدیداست و شهروندان این کشور به دلیل بالا بودن قیمت‌ها و بی ثباتی‌ها، در تنگنا هستند.با وجود اوضاع بد اقتصادی، برآوردن این بخش از خواسته‌های عمومی، نیاز به زمان دارد. با این همه به نظر می رسد اگر اوضاع اقتصادی مصر هر چه زودتر بهبود نیابد، اعتراض‌ها گسترده تر خواهد شد.

*بحران سیاست خارجی

برخی کارشناسان بر این باورند که مساله سیاست خارجی، از پیچیده ترین مسائلی است که رییس جمهوری آتی باید به آن توجه داشته باشد.از برجسته ترین پرونده‌ها در مساله سیاست خارجی، روابط مصر با آمریکا است؛ به ویژه در شرایطی که از زمان برکناری مرسی، روابط دو کشور به سوی تیرگی پیش رفته ومصرگرایش بیشتری به روسیه پیدا کرده است.این پرسش مطرح می شودکه آیارییس جمهوری آتی مصر،خواهدتوانست بدون اینکه آمریکاراازدست دهد،باروسیه هم روابط تنگاتنگی داشته باشد؟همچنین پیش اززمان مرسی وحتی دردوره کنونی،گفتگوهادرباره ساخت سد«النهضه» توسط اتیوپی برروی رود نیل باشکست همراه بوده است. بنابراین مساله رودنیل وسهم هریک ازکشورها ازآب هم ازمسائلی است که سکاندار دولت آینده مصرباید دیدگاه خود را در باره آن بیان کند.همچنین موضع گیری دولت آینده درباره مساله فلسطین وناآرامی‌های سوریه هم برمناسبات خارجی مصر با کشورهای دیگر تاثیر خواهد داشت.

* فرجام سخن

طبیعی است درفضایی که آکنده ازتنش سیاسی وناامنی است،سرمایه گذاران ازمصربگریزند.دراین صورت رییس جمهوری آینده مصردرپیاده سازی برنامه های اجرایی باچالش روبروخواهدشدواحتمال دارداهداف انقلاب مصربه کلی ازبین برود. با توجه به چالش هایی که یادآوری شد،رییس جمهوری آینده مصرروزهای سختی رادردوران ریاست جمهوری خودتجربه خواهد کرد.افزون براقتصاد ورشکسته، ناامنی وگسترش تروریسم دراین کشورتبدیل به یک مساله پیچیده شده است که ازوی انتظارمی رود دیدگاه شفافی دراین زمینه داشته باشد ودراین باره به گونه‌ای جدی وارد عمل شود.روشن است رییس جمهوری مصرهرکه باشد،بایدبه خواسته های مردم دربعدداخلی وخارجی توجه کند وعزت، کرامت انسانی وعدالت اجتماعی راتحقق بخشد؛ وگرنه سرنوشتی همانندحسنی مبارک یامحمد مرسی خواهد داشت.

انتهای پیام/

خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.