سایت‌های خبری آذربایجان غربی سرگردان میان زمین و آسمان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، بررسی ها نشان می دهد که در کشورمان هزینه برق مصرفی یک لامپ صد وات در طول یک شبانه روز معادل هزینه یک پیامک معمولی است.

همین مثال نشان می دهد که انرژی چقدر در کشورمان ارزان است، اما این موضوع نکته مهمتری نیز در بطن خود دارد و آن اینکه هنوز هزینه ارتباطات در کشورمان بسیار بالا بوده و تفاوت بنیادین با بسیاری از کشورها دارد.

اساساً در کشورهای توسعه یافته دست یابی به اطلاعات که منجر به توفیق در کسب و کار شود به سادگی در دسترس است اما در مقابل استفاده از انرژی و حتی نیروی کار با ارقام اندکی که ما در ایران می پردازیم قابل قیاس نبوده و وجود خارجی ندارد.

بسترسازی برای ارتباطات ارزان

روزگاری در همین کشور سیم کارت تلفن همراه بصورت میلیونی به خرید و فروش می رسید و چه بسیار صف هایی که برای خرید سیم کارتهای دولتی در شهرهای مختلف بسته نمی شد تا عده ای از خرید و فروش همین سیم کارت کوچک سرمایه های مسلیاردی به جیب بزنند.

در دولتهای نهم و دهم تلاش شد تا حداقل خود سیم کارت تلفن همراه بازیچه معاملات نباشد و از این رو مجموه سیاست هایی که پیاده شد سیم کارت را از یک کالای لوکس در پشت ویترین موبایل فروشی ها به زیر کشید و تا سوپرمارکتها تنزل داد تا مردم بتوانند حتی با 5 هزار تومان صاحب یک خط ارتباطی همراه شوند.

گرچه فراهم سازی بستر برای استفاده از یکی از عناصر اصلی ارتباطی در 8 سال گذشته به توفیق انجامید اما همین تک حرکت منجر بدان نشد تا شاخص های برقراری ارتباط ارزان در کشور دچار تغییرات اساسی شوند چون همچنان نوع نگاه به نحوه ارتباط شهروندان با هم و با دنیای پیرامون در همان بستر پیشین حرکت می کرد.

افزایش ضریب نفوذ اینترنت

گرچه در این سالها دولتهای مختلف تلاش کرده اند تا ضریب نفوذ اینترنت را در کشور بالا ببرند اما این خواست آنها حتی با حرکت عمومی حاکم بر دنیا برای تقاضای عناصر ارتباطی روز نه تنها هماهنگ نبوده بلکه در مقاطعی بازدارنده نیز بوده است آن چنانکه مقایسه ضریب نفوذ اینترنت و سرعت آن در ایران با دیگر کشورها هیچ وقت نتوانسته ایران را در رتبه های کمتر از 150 دنیا بنشاند.

نکته قابل ملاحظه در این میان تفاوت فاحش اراده شهروندان در استفاده از عناصر ارتباطی جدید با بسترهای دولتی ایجاد شده است آنچنانکه مردم از طرق مختلف با تقسیم حداقل های لازم برای ارتباطات بین هم، خود را با امکانات موجود هماهنگ کرده اند و با همین سرعت اینترنت و قیمت بالای ارتباطات تلاش نموده اند تا خود را در تراز پیشرفت های ارتباطی دنیا نگه دارند.

اما آنچه در همین مسیر قابل تامل و سزاوار کندوکاو است نحوه استفاده شهروندان ایرانی از فضای مجازی برای اطلاع رسانی است.

اشتهای شهروندان ایرانی برای ارتباط مجازی

گفته می شود ایرانی ها در پله های نخست ایجاد و استفاده از وبلاگ به عنوان یک رسانه شخصی هستند و حتی آمار ثبت دامین و راه اندازی پایگاه های اطلاع رسانی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی نیز در کشورمان با توجه به ضریب نفوذی که اینترنت دارد بسیار بالاست.

همین موضوع اشتهای شهروندان ایرانی برای برقراری ارتباط بر پایه بسترهای جدید ایجاد شده را به اثبات می رساند.

حضور کاربران ایرانی در شبکه های مختلف و مشهور اجتماعی حتی به رغم محدودیت های فیلترینگ همچنان که یک هشدار به شمار می آید حاوی این نکته نیز هست که ناکارامدی روش های آزموده شده به اثبات بیشتر نیاز ندارد.

اما نکته ای که در این اثر به بررسی آن می پردازیم چگونگی ظهور سایت های خبری و نحوه توجه و حمایت دولت از آنهاست.

آنچه روشن است اینکه راه اندازی یک سایت خبری برای اهالی فن نه وقت زیادی می خواهد و نه هزینه زیادی به نسبت سایر فعالیت های اطلاع رسانی مخصوصاً از نوع چاپی دارد.

دولت نیز برای راه اندازی سایت های خبری هیچ محدودیتی قائل نشده است، گرچه وزارت ارشاد سامانه ای برای این منظور راه اندازی کرده اما هیچ الزام قانونی برای ثبت سایت در این سامانه وجود ندارد همچنانکه ثبت شدن در ان نیز تسهیلات و امکانات جدیدی به سایت داران اضافه نکرده و اساساً قانونی نیز برای حمایت از سایت های ثبت شده وجود ندارد و انچه هم اینک اعمل می شود بیشتر به قوانین قبلی که مبتنی بر فضای اطلاع رسانه دهه هفتاد و حتی پیشتر از آن بوده استوار است.

بررسی وضعیت سایت های خبری

اما همین وضعیت سبب شده تا فضای فعالیت سایت های خبری نا خواسته در دو قالب عمده پایه ریزی شود، بخش اول شامل سایت هایی است که به هر طریقی به منابع اطلاعاتی و مالی دسترسی داشته و یا به سبب برخورداری از بسترهای پیش پرداخته شده می توانند در این فضا قد علم کرده و عرض اندام نمایند.

در بخش دوم می توان سایت های خودجوشی را قرار داد که گردانندگان آن عمدتاً شخصی هستند و با کلی دغدغه، امید و آرزو وارد این عرصه می شوند اما توفیقشان فقط و فقط به میزان تسلط و آشناییشان با وضع مدیریتی محل فعالتشان بر می گردد و بعضاً یک در هزار برخی ایده ه و خوش فکریها نیز اتفاقاتی را برای این گروه رقم می زند.

گرچه می توان تقسیم بندی دیگری را نیز به این فضا اضافه کرد و آن اینکه برخی نهادهای عمومی و کشوری نیز گه گاهی برای عرض اندام در این عرصه اقدام به راه اندازی انبوه سایت های به اصطلاح خبری می کنند بی آنکه نفرات اموزش دیده ای برای آن داشته باشند.

در آذربایجان غربی عمده سایت های خبری که وجود دارد یا از نوع دوم بوده و یا در تقسیم بندی جدیدی که مورد اشاره قرار گرفت ارزیابی می شوند که در هر صورت وضعیت هر دوی شان تا حدودی مشخص است.

محتوای پر بازدید اما بی ثمر

بنابراین سایت های خبری آذربایجان غربی که بصورت شخصی راه اندازی شده اند دو راه پیش رو ندارند یا باید عطای کار را به لقایش در ماه های آغاز فعالیت ببخشند و یا جیب شخصی را که از محدودیت های بسیار رنج می برد به عنوان منبع تغذیه فنی، اطلاعاتی و محتوایی قرار دهند که حتی این وضعیت نیز چنان به پیش نمی رود که بتوان آینده درخشانی را برای سایت های محلی آذربایجان غربی در مقایسه یا سایت های مرکز نشین یا استان های صنعتی، برایشان در نظر گرفت.

آنچه روشن است اینکه تولید محتوایی که مورد پسند مخاطب بومی قرار می گیرد در سایت های خبری آذرایجان غربی چنان پر فراز و نشیب است که فقط رویدادهای سیاسی می تواند به عنوان دوران درخشان فعالیت ها یاد شود و در ایام غیر از انتخابات تقریباً حالت سکون خود خواسته بی آنکه قدرت جریان سازی وجود داشته باشد در عمده ترین سایت های خبری آذربایجان غربی حکمفرما می شود.

تحرکات گاه و بیگاه برخی سایت ها در مقاطع نا منظم چندان نیست که بشود مورد ارزیابی قرار داد چون همین تحرکات یا دغدغه مردم و کاربران نیستند و یا به جریان پایدار برای رسیدن به یک نتیجه مشخص نمی انجامند بنابراین مجموع کاربران حقیقی سایت های خبری آذربایجان غربی که بتوانند در قالب تعاملی مستقیم و درگیرانه با سوژه ها و آثار منتشر شده به اظهار نظر در خود سایتها پرداخته و پیگیر سرانجام مطالب باشند اصلاً رقم درشتی نیست.

حال و روز سایت هایی که به هر دلیل شامل برخی حمایت های دستگاه های عمومی می شوند نیز به سبب نحوه طرز فکری که برای اجرا از آنها انتظار می رود در فضای حقیقی سیر نمی شود و عمدتاً روش های بازدید تصنعی برای افزایش صرفاً بازدید کننده برای ارتقاء رتبه در الکسا تنها ارزش چنین سایت هایی تلقی می شود بی آنکه مثلاً هزاران بازدید روزانه از چنین سایت هایی با کاربر بومی که بخشی از ضریب نفوذ اینترنت در آذربایجان غربی را تشکیل می دهد هماهنگی داشته باشد همچنانکه عرضه فله ای آثار غیر محتوایی و غیر تولیدی برای افزایش بازدید کننده نمی تواند هیچ مشکلی از مخاطبان محلی را حل کند.

اشتیاق مدیران برای دیده شدن در فضای مجازی

اما نکته قابل توجه ماجرا در آذربایجان غربی نحوه و دلایل ارتباط تعدادی از دستگاه های دولتی و نهادهای عمومی با سایت های کشوری است که ضمن آنکه مورد اعتراض اهالی رسانه در این استان قرار گرفته ، ماهانه میلیونها تومان از منابع مالی آذربایجان غربی را که متعلق به شهروندان همین سرزمین است را راهی جیب مرکز نشینان می کند.

اشتیاق برخی مدیران در آذربایجان غربی برای دیده شدن در سطح ملی آنگونه که باید در بستر عملکرد اجرایی حاصل نمی شود بلکه ابزار رسانه با هزینه نمودن از بیت المال بکار گرفته می شود تا یک رویداد محلی در کنار یک رویداد ملی در فلان سایت کشوری همسایه دیوار به دیوار شود.

به گواه حال و روز سایت های خبری محلی در آذربایجان غربی کارهای نکرده بسیاری برای سامان بخشی این عرصه وجود دارد، این روزها گروهی اراده کرده اند در قالب شورای راهبردی سایت های خبری و فعالان اطلاع رسانی در فضای مجازی در حد توان در این مسیر بکوشند.

گزارش از محمّد آقایی پر

انتهای پیام/