غرب‌زدگی پیشرفت نیست

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی از جمله شخصیت‌های کم‌نظیر تاریخ است که با انقلاب اسلامی ایران تحولی شگرف و عمیق را در تاریخ بنا نهاد که ابعاد آن شاید همچنان برای برخی ناشناخته باشد.

در یک نمونه از اعترافات صاحب‌نظران شهیر و بزرگ در جهان به تاثیرات عمیق و گسترده انقلاب اسلامی ایران به رهبری روح‌الله کبیر، پیتر برگر از  بزرگترین جامعه‌شناسان و از مهم‌ترین نمایندگان پیش‌بینی‌ کننده سکولاریزم در دهه‌های شصت و هفتاد میلادی و پیش از انقلاب اسلامی که سکولاریزم را به عنوان روند قطعی و حتمی جهان می‌دانست، تاکید می‌کند با حرکت [امام]خمینی، روحانی ایرانی، دیگر تز "آخرین خاکریز" خود مبنی بر سرنوشت محتوم سکولاریزه شدن جهان را غیرقابل قبول و ناتوان از قانع‌کنندگی می‌داند.  وی همچنین تاکید می‌کند که این حرکت بزرگ انقلاب اسلامی در ایران حتی می‌تواند روند جهان را  معکوس کرده و حرکت‌های دینی را به جوامعی مانند آمریکا نیز بکشاند.

هابرماس، فیلسوف مشهور معاصر نیز بعد از انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی تاکید می‌کند: "سنت‌های مذهبی و اجتماعات دینی از اهمیت سیاسی تازه‌ای که تاکنون بی سابقه بوده برخوردار شده اند. این حقیقت دست کم برای آن دسته از ما که از منطق عرفی رایج در جریان اصلی علوم اجتماعی پیروی می کرده‌اند و بر این باور بودند که تجدد با سکولاریزه شدن، با کم شدن عقاید و روش‌های مذهبی و نفوذ آنها در عرصه سیاست و در زمینه کلی اجتماع، ملازمه تام دارد، کاملا دور از انتظار است."
با این حال تقریبا کمتر کسی است که بر این امر اذعان نداشته باشد که اندیشه و مکتب امام خمینی(ره)، اندیشه‌ای نیست که صرفاً مربوط به یک تاریخ و زمان گذشته بوده و برای امروز جامعه و کشورمان بی‌ثمر باشد؛ به همین دلیل گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم بر آن است تا برخی مسائل مبتلابه امروز در جامعه را در چارچوب اندیشه و مکتب امام(ره) ارزیابی کرده و سخنان امام را در این باره بازنشر دهد.

آنچه در ذیل می آید، گزارشی درباره نظرات و سخنان امام درباره مسئله "الگوی پیشرفت" است:

مقوله پیشرفت و الگوی رسیدن به آن در حوزه رشد و توسعه کشور یکی از تفاوت‌ها و تفاضل‌های مکاتب سیاسی و اقتصادی بوده و سالیان بسیاری بر سر مجالس و محافل، مورد تحلیل قرار گرفته است.

مکاتب فلسفی و اخلاقی که عموما از غرب برخاسته‌اند انسان را موجودی تماما مادی دیده و پیشرفت را به شکل جامع در هیبت یک جسم با معیارهای رشد و توسعه مادی نگاه می‌کنند از این رو الگوهای ارائه شده نیز مبتنی بر همان خط فکری ارائه شده است.

اما اسلام، پیشرفت انسان را برخلاف تمامی مکاتب در دو بُعد مادی و معنوی دانسته و اهمیت بُعد روحانی انسان را به دلیل قدرت عظیم روح بشری، عاجل‌تر و پراهمیت‌تر می‌داند.

طبق نظر اسلام، یک جامعه به پیشرفت نمی‌رسد مگر آنکه چارچوب اخلاقی و رفتاری و اعتلای شخصیتی بر جامعه حاکم شود و روح و جسم انسان توأمان به تعالی رسیده و سپس پیشرفت در دو بُعد اخلاقی و مادی حاصل شود.

به عنوان مثال، یک جامعه‌ سکولار با رسیدن به اهداف مادی، خود را در زمره کشورهای طراز اول می‌داند ولی اگر اخلاق، انسانیت و نوع دوستی در آن نهادینه نشده باشد، توسعه آن با قانون جنگل و وحوش، تفاوت چندانی نخواهد داشت.

امام خمینی (ره) با استفاده از تعالیم اسلامی و تبعیت از قرآن و سنت اهل بیت (ع)، پایه‌های حکومت اسلامی را بر این اصول چارچوب‌گذاری کردند و بر این اساس انقلاب اسلامی برپایه الگوی تعالی روحی و مادی افراد شکل گرفت.

حضرت امام(ره) در ابتدای روزهای پیروزی انقلاب اسلامی در خصوص الگوی پیشرفت با یادآوری دوران سیاه طاغوت، خط قرمزهای نظام را مشخص می‌کنند و یادآور می‌شوند که ما نباید به سمتی برویم که حکومت فاسد پهلوی بدان سمت حرکت می‌کرد. ایشان اسلام را محور حرکت و نقشه راه می‌دانند  و هر راهی غیر از اسلام از نظر حضرت امام(ره)، باطل و محکوم به گمراهی است.

"ما آنکه مقصدمان است، اسلام است. به غیر اسلام نباید فکر کنیم. به غیر قوانین اسلام نباید فکر کنیم. مقصود ما این است که هر جای این مملکت برویم، اسلام را ببینیم. اینطور نباشد که رأی بدهیم به جمهوری اسلامی، لکن هر جا برویم از اسلام خبری نباشد. جمهوری اسلامی معنایش این است که یک جمهوری باشد که قوانینش همان قوانین اسلام باشد. تمام قوانینی که غیر از قانون اسلام است قانون نیست؛ مورد رضای ما و ملت ما نیست. ملت ما که به خیابان‌ها ریختند، به پشت‏‌بام‌ها رفتند، شب و روز زحمت کشیدند، جوان‌هایشان را دادند، خونشان را دادند، این برای اسلام بود. اگر اسلام نبود، همچو کاری نمی‏‌کردند. صحیفه امام خمینی(س) جلد 8 - 28/03/1358"

حضرت امام(ره) ستون اصلی پیشرفت را استقلال اقتصادی می‌دانند و تاکید دارند که با اقتصاد اسلامی قادر خواهیم بود تمامی مشکلات را از سر راه برداشته و در مسیر خود موفق شویم.

"یکی از مسائل مهم ما مسئلۀ اقتصاد است. ما باید سعی کنیم که از حیث اقتصاد، قوی و بدون وابستگی باشیم و باید مسئلۀ کشاورزی، که در رژیم سابق برای به هم زدن آن نقشه داشتند تا ما را وابسته کنند، بیشتر مورد نظر ما باشد. البته به طرف صنعت هم باید رفت، ولی اگر از کشاورزی منحرف شویم، اسباب آن می‏‌شود که آنچه خودمان نیز داریم از بین برود و مقصود رژیم سابق از آن‏ همه تبلیغات برای «تمدن بزرگ» همین بود که کشاورزی را از بین ببرد و مملکتی که هم آب داشت و هم زمین، آب‌ها را به هدر می‌‏دادند و زمین‌ها هم بدون استفاده مانده بود."

"باید مردم سعی کنند که آبها به هدر نرود و از زمین‌ها استفاده کنند و در بخش کشاورزی و صنایع کوچک، فعال باشند و توجه دولت به صنایع بزرگ باعث نشود که صنایع کوچک هم از بین برود و دولت هم بایستی تمام قدرت خود را برای کشاورزی به کار گیرد و اینکه روحانیون در شورای اقتصاد و برنامه‌‏ها نظارت می‏‌کنند، از باب این است که آنها به امور شرعی توجه دارند و نظارت آنها باعث می‏‌شود که طرحی که شما می‏‌دهید و برای تصویب به مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان می‏‌رود، رد نشود و در نتیجه، کارها آسان شود و شما در برنامه‏‌هایتان معطل نمانید. من به همۀ شما و کسانی که به انقلاب و اسلام کمک می‏‌کنند، دعا می‏‌کنم. امیدوارم موفق باشید. صحیفه امام خمینی(س)، جلد 17"

معمار کبیر انقلاب اسلامی، آفت الگوی پیشرفت را نزدیک شدن به دره سرمایه داری و الگوی غربی می‌دانستند و اعتقاد داشتند یکی از دلایل شکست حکومت طاغوت عدم توجه به داخل و عدم ابتکار در ارائه الگوی بومی پیشرفت است.

امام امت(ره) در این باره می‌فرمایند: در این مدارس، هر جا می‏‌رفتند هی صحبت غرب بوده، هر جا رفتند صحبت آزادی در غرب بوده است، هر جا رفتند صحبت «حقوق بشر» و جمعیت حقوق بشر و طرفدار حقوق بشر در غرب بوده، اینها آنهایی‏‌شان که خیانتکار نیستند، اشخاص بدی نیستند، لکن باورشان آمده. از بس به آنها گفته‏‌اند باورشان آمده و حال آنکه غرب پیشرفت‌هایی که دارد پیشرفت‌های مادی است.

ایشان می‌گویند: درندگی و وحشی‌گری غرب دارد دنیا را به صورت یک جنگنده، به صورت یک وحشی بار می‌‏آورد. تربیت غرب، انسان را از انسانیت خودش خلع کرده؛ به جای او یک حیوان آدمکش گذاشته است! الآن شما در هر جای دنیا که ملاحظه می‏‌کنید، الآن هم که یک آرامشی فرض کنید در دنیا هست و جنگ‌های عمومی نیست، در هر مملکتی که می‏‌بینید، با دخالت همین آمریکا و با دخالت همین شوروی، آدمکشی هست.

"حکومت‌ها و پرورش‌هایی که در حکومت‌ها هست حکومت‌های انسانی نیست. غرب پیشرفت کرده، پیشرفت کرده در اینکه حیوان تربیت کرده! آلات قتاله درست کرده. کار غرب این است! یک چیزی درست کند برای آدمکشی و این افتخاری است که پنج مرتبه بالاتر از آن است که دویست هزار نفر را در یک شهری، یک بمب کشت! این «پیشرفت». ما باورمان آمده است که همه چیزها در غرب است. خیر، آن چیزی که در غرب است تربیت حیوان درنده است، حیوان درنده دارند درست می‏‌کنند. آلاتی هم که درست می‏‌کنند همان چنگ و دندان حیوان درنده است؛ منتها به صدها هزار مرتبه بالاتر.صحیفه امام خمینی(س) جلد 8 - 21/03/ 1358"

حضرت روح الله (ره) در بررسی و نقد پیشرفت غرب اعتقاد داشتند که آنها فقط در حوزه مادی پیشرفت کرده‌اند و در حوزه معنوی وا مانده‌اند و همین امر سبب می‌شود که قطعا دچار مشکل خواهند شد. ایشان معتقد بودند که اسلام به دنبال تربیت انسان است و نه کسب سود مادی و این نقطه ضعف غرب است زیرا غرب مواد طبیعت را کشف کرده است و قوای طبیعت را کشف کرده و آن هم بر ضد انسان این قوا را به کار می‏‌برد یعنی برای هدم انسانیت و برای هدم شهرها و ممالک.

چنانکه می‏‌بینید، هر یک از این کشورها که به اصطلاح پیشرفته‏‌تر هستند بیشتر انسان‌ها را در فشار قرار می‏‌دهند و این یعنی کسب یک شبه علم که بر خلاف رفاه انسان جان او را می‌گیرد و دنیا را به خاک و خون می‌کشاند.

"شما گمان نکنید که غربی‌ها پیشرفت کرده‏‌اند. غربی‌ها در جهات مادی پیشرفت کرده‏‌اند؛ لکن معنویات ندارند. اسلام و همین طور مکتب‌های توحیدی، اینها انسان می‏‌خواهند درست کنند و غرب از این معنی بکلی بر کنار است. غرب مواد طبیعت را کشف کرده است و قوای طبیعت را کشف کرده و آن هم بر ضد انسان این قوا را به کار می‏‌برد، برای هدم انسانیت، برای هدم شهرها و ممالک. چنانکه می‏‌بینید که هر یک از این کشورها که به اصطلاح پیشرفته‏‌تر هستند، بیشتر انسانها را در فشار قرار می‏‌دهند! ما [به] یک مملکت «پیشرفته» به اصطلاح خودشان، که عبارت از آمریکاست، گرفتار بودیم و الآن هم ممالک بسیار گرفتار همین مملکت «پیشرفته» هستند. آن چیزهایی که آنها پیشبرد کردند، بر ضد مقصد انسانیت به کار می‏‌برند و آدمخواری را در عالَم ترویج می‏‌کنند!

"جنگ و جدال را در عالَم ترویج می‌‏کنند، پیشرفت‌ها برای پیشرفت جنگ است و پیشرفت آدمکشی است لکن مملکتی که اگر پیدا بشود، مملکتی است اسلامی چه پیشرفت بکند، در خدمت معنویات است؛ در خدمت انسان است؛ برای انسان سازی است. اگر ما موفق بشویم به اینکه فرهنگمان یک فرهنگ اسلامی بشود، مدارسمان یک مدارس اسلامی بشود، آن وقت افرادی که از آن تحقق پیدا می‏‌کند و افرادی که تربیت می‏‌شود در آن فرهنگ و در آن مدارس، انسان هستند."

"انسان امین است، انسان رحیم است، انسان رفتارش با برادرها و خواهرهای خودش رفتار رحیمانه است؛ با عطوفت است. ما امیدواریم که شما به فعالیت خودتان همان طوری که قبلاً ادامه دادید، حالا هم ادامه بدهید و در هر جا که هستید، آن فعالیتی که باید داشته باشید و آن خدمتی که باید به کشور خودتان بکنید و به اسلام بکنید، ان‏شاءاللّه‏ موفق باشید. خداوند همۀ شما را سعادتمند کند و همۀ شما را عزت و سعادت عنایت کند. صحیفه امام خمینی(س) جلد 8 - 21/03/1358"

حضرت امام خمینی(ره) در مصاحبه‌ای با شبکه های غربی به خوبی الگوی پیشرفت اسلامی را نشان می‌دهند و تاکید می‌کنند که ملت مسلمان ایران می‌تواند خود با تکیه بر توانایی و توکل بر خدا، در کمترین زمان خرابی‌های پهلوی را جبران کرده در زمره کشورهای طراز اول قرار گیرد.

"خبرنگار: [منتقدین خارجی چنین تصور کرده و بیان می‏‌کنند که اگر حضرتعالی در مسائل سیاسی ایران نفوذ پیدا کنید، پیشرفت‌هایی که در زمینۀ مدرنیزه کردن جامعه به وجود آمده از بین خواهد رفت. اگر این درست نیست، لطفاً نظرتان را بفرمایید.]

امام راحل: تاکنون که پیشرفت‌هایی در ایران نشده است. آنچه انجام گرفته به شکل پیشرفت است و در واقع جز تخریب بیش نیست. اگر حکومت به دست ملت بیفتد، آنها در مصالح خودشان کوشا خواهند بود و آنگاه ان شاءاللّه‏ سریعاً پیشرفت حاصل می‏‌گردد.

خبرنگار: [در صورت تغییرات شدید در ایران، چه نتایجی برای کشورهای اروپای غربی بویژه آلمان غربی به وجود خواهد آمد، بخصوص در زمینۀ نفت؟]

امام راحل: نتایج بدی به بار نخواهد آورد. با همۀ دوَلی که به احترام با ما رفتار کنند، ما نیز با آنها به احترام متقابل رفتار خواهیم کرد و نفت را پس از آنکه در اختیار ما باشد و کسی در آن دخالت نکند به مشتریان خود خواهیم فروخت و پول آن را خرج خود ملت می‏‌کنیم.صحیفه امام خمینی(س)، جلد 4 - 17/08/1357

حضرت روح الله حتی در زمان دلهره مردم و متخصصین در خصوص عدم آگاهی از بعضی فنون به مردم  تاکید می‌کنند که حالا امروز ما استقلال فکری به دست آورده‌ایم، می‌توانیم با همت همه چیز را به دست بیاوریم و این رمز پیروزی امروز ما برای کسب جایگاه ممتاز در میان کشورهای دیگر جهان است.

"قضیّۀ وابستگی هواپیما به خارج، یک مسئلۀ اختصاصی به هواپیما نبوده است. می‌‏دانید که تمام گرفتاری ما و عدم پیشرفت کشورهای اسلامی ‏برای همین وابستگی‌‏های به خارج بوده است. هر جا و در هر ارگانی که ملاحظه می‌‏کنید، آنها دست داشتند و به واسطۀ مأمورین بد، مجلس بد، سران بد ـ همۀ اینها به واسطۀ این که آنها مخالف بودند با ملت‏‌های ما و موافق بودند با وابستگی ـ همۀ اینها وابسته به خارج شدند. در حقیقت ایران یکی از مستعمره‌ه‏ایی بود که به حسب ظاهر مستقل، ولی به حسب واقع همه چیزش وابسته به غیر بود و امروز که بحمدالله با همّت همۀ قشرهای کشور، این کشور به روی پای خود ایستاده است و فعالیت در همۀ قشرها شروع شده است، شما می‏‌بینید که در هر جا، چه تفاوت‌ها حاصل شده است؛ تمام اینها برای این است که کشور به دست خود شما افتاده است، استقلال فکری دارید، استقلال عمل دارید، یا خودتان برای خودتان و برای کشور خودتان خدمت می‏‌کنید."

"مهم همین است که شماها وابسته نیستید الآن. این که این قدر پیشرفت کردید و آن طور که گفتند در زمان سابق برای چهل هزار حاجی، نمی‏‌توانستند همه را حمل کنند و محتاج بودند به این که لااقل نصف او را یا بیشتر او را دیگران ببرند، برای همین بود که خود فکرهای ملت به کار نیفتاده بود. دیگران می‌‏خواستند برای ما راهنمایی کنند و آنها هم بنایشان بر این بود که ما عقب باشیم، بنایشان این بود که نگذارند ما ترقی بکنیم. مستشارهایی که از آمریکا یا از جاهای دیگر این جا می‌‏آمد، برای این بود که راهنمایی کنند و هدایت کنند، در واقع برای این بود که نگذارند خود شما کار کنید، نگذارند فکر شما به کار بیفتد."

"رکورد را که شکستید در دنیا راجع به این معنا، برای این است که خودتان کار می‏‌کنید، احساس می‌‏کنید که کشور مال شماست. وقتی که انسان ببیند که یک آقابالاسر دارد، یک کس دیگری دارد که می‏‌خواهد به او آقایی بفروشد، به اسم این که آمدم خدمت کنم می‏‌خواهد به خدمت بکشد ملت را، دلسرد می‏‌شود ملت. آنها از یک طرف نمی‏‌گذارند که شما به یک مسائل اساسی برسید، خود شما هم از آن طرف می‏‌بینید که خدمت برای تقریباً بیگانه است. خدمت و تلاش در رهایی از وابستگی ما باید شکر خدا را بکنیم که خداوند به ما عنایت کرد، مرحمت فرمود که یک کشوری که به تمام معنا وابسته بود به خارج و نمی‌‏گذاشتند افکار اینها به کار بیفتد، نمی‌‏گذاشتند صنعت‌گرهای اینها به کار خودشان ادامه بدهند، امروز خدای تبارک و تعالی کشور را به دست خود شما سپرده است و خود شما بحمدالله مشغول خدمت هستید و این خدمت را امیدوارم که صدچندان کنید. باید همین معنا را در نظر داشته باشید. صحیفه امام خمینی(ره)، جلد 7 - 02/03/1358"

امام روح الله آرزوی  ملت ایران را ایرانی آباد می‌دانستند که باید برای رسیدن به آن تلاش شود و این تلاش تنها در گرو ایمان، توکل بر خدا و همت است که باید مسلمانان با روحیه جهادی، گره‌های کور را باز کرده و گردنه‌های سخت را از پیش راه خود بردارند.

"ما تاکنون به آن آرزوهایی که داریم نرسیدیم. به بعضی از آنها رسیدیم. آرزوهایی که رسیدیم بسیار بزرگ بود و ارجمند و ارزشدار. سقوط سلطنت جائرانه و قطع ایادی کفار، اجانب؛ بزرگترین چیزی که در تاریخ نظیر نداشت. بالاتر چیزی که تصور آن را نمی‏‌کردند، ما به این مرز رسیدیم و اگر در بین شما خائنانی آمدند و گفتند «چه شد»، جواب این است که چه می‏‌خواهید بشود. بالاتر از این چه که ما دست ارباب‌های شما را کوتاه کردیم و ما خائن‌ها را بیرون کردیم. لکن این مقدار کافی نیست. ما باید جلو برویم، ما باید یک ایران، یک ایران آباد، یک ایران آزاد، یک ایران مستقل یک ایرانی که همۀ قشرهای آن در رفاه باشند [بسازیم]، ما می‏‌خواهیم همچو ایرانی باشد و این ریشه‌‏های گندیده مانع هستند. صحیفه امام خمینی(ره)، جلد 7 - 02/03/1358"

امام در این باره به ملت تذکر می‌دهند که اگر بر خلاف الگوی پیشرفت اسلامی به سمت غرب یا شرق، سوق پیدا کنیم و یا نتوانیم بر هوای نفس خود غلبه یابیم، آرزوهای ما تنها به عنوان  یک رویای دوردست باقی خواهند ماند و این مسئله سبب ناامیدی ملت و بسته‌شدن روزنه‌های نور برای ملت ما خواهد شد و تلاش و کوشش نسبت به چیزی که باید باشد کم خواهد شد.

انتهای پیام/