تیم هسته‌ای از کجا دستور می‌گیرد؟ کمیته هسته‌ای چیست؟ اعضای آن چه کسانی هستند؟
خبرگزاری تسنیم: همواره در مورد چگونگی تصمیم‌گیری‌های هسته‌ای مباحث مختلف وجود داشته است مبنی بر اینکه تصمیم گیری‌ها کجا و چگونه گرفته می‌شود؟ آیا مقام معظم رهبری شخصا ورود می‌کند؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم، پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران از بدو شکل‌گیری انقلاب اسلامی شکل تازه‌ای به خود گرفت و همواره یکی از موضوعات مورد مناقشه کشورمان باکشورهای غربی از جمله ایالت متحده آمریکا بوده است.
این پرونده از مهرماه سال 1382 تا مرداد سال 1384 یعنی به مدت 22 ماه توسط حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی پیگیری می‌شد و پس از آن و همزمان با روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد به مدت 26 ماه یعنی از 25 مرداد 1384 تا 28 مهر 1386 به علی لاریجانی دبیر وقت این شورا سپرده شد اما 2 سال بعد یعنی 29 مهرماه 1386 پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به سعید جلیلی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان سپرده شد و تا روی کار آمدن دولت تدبیر و امید توسط وی پیگری شد.
هرچند طرف مذاکره پرونده هسته‌ای کشور در زمان حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی، وزرای خارجه بریتانیا، فرانسه، آلمان و در زمان علی لاریجانی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا یعنی خاویر سولانا به همراه سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا بود اما در زمان تصدی پست دبیری شورای عالی امنیت ملی کشورمان توسط سعید جلیلی این پرونده نیز بُعد جدیدی به خود گرفت چرا که این بار طرف مورد مذاکره، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا یعنی کاترین اشتون به همراه معاونان 6 کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان شد.
پرونده هسته‌ای ایران با فراز و فرودهایی مسیر خود را طی می‌کرد که به حماسه سیاسی 24 خرداد 92 رسید و با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، مسیر پرونده هسته‌ای کشور نیز دچار تغییر و تحول شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی که زمانی دبیر شورای عالی امینت ملی بود در راس این شورا قرار گرفت و در اولین روزهای ریاست جمهوری خود مراحل اجرایی پرونده کهن هسته‌ای کشورمان را از شورای عالی امنیت ملی به وزات امور خارجه منتقل کرد تا شاید از بار امنیتی بودن این پرونده بکاهد و با انتخاب سیاستمدار کهنه‌کار، تکلیف این پروندهِ قطور را تعیین کند.
عصر روز پنجشنبه 14 شهریور ماه 92 پایگاه اطلاع‌رسانی رئیس جمهور خبری کوتاه منتشر کرد که آمده بود: «حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی مسئولیت مذاکرات هسته‌ای با طرف‌های خارجی را به وزارت امور خارجه محول کرد».
هر چند در این متن دیپلماتیک مشخص نشده بود منظور از طرف‌های خارجی چه کسانی هستند؟ اما بلافاصله بعد از انتشار این خبر، علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در این زمینه به باشگاه خبرنگاران گفت: احاله مسئولیت مذاکرات هسته‌ای به وزارت امور خارجه به عنوان یک کار تخصصی، از مسئولیت شورای عالی امنیت ملی در «تصمیم‌سازی» درباره این موضوع نخواهد کاست.
وی افزود: در هر صورت مذاکرات هسته‌ای موضوعی کاملا تخصصی و حرفه‌ای بوده و وزارت امور خارجه می‌تواند در اجرای آن موفق عمل کند ولی تصمیم‌گیری در مورد مسیر و سرنوشت حرکت جمهوری اسلامی ایران در عرصه حفظ منافع ملی در بُعد هسته‌ای مسئولیتی فرا‌تر از توان تصمیم‌گیری وزارت امور خارجه است.
بروجردی خاطرنشان کرد: مجلس شورای اسلامی همانند گذشته نقش خود را در دفاع و حمایت از منافع ملی کشور در تمام زمینه‌ها خصوصا موضوع فعالیت‌های هسته‌ای ایفا خواهد کرد.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: طبیعی است که شورای عالی امنیت ملی که رئیس جمهور در راس آن قرار دارد از بالا‌ترین حساسیت در این زمینه برخوردار باشد و همانند گذشته فصل‌الخطاب تصمیم‌گیری‌ها نظر مقام معظم رهبری است.
در حالی محمدجواد ظریف سکانداری وزارت امور خارجه و مسئولیت اجرایی پرونده هسته‌ای کشور را عهده‌دار شده است که در طرف غربی نیز شاهد تغییر و تحولاتی هستیم به طوری که خانم "کاترین اشتون" مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا آبان ماه امسال جای خود را به خانم "فدریکا موگرینی" خواهد داد و علاوه بر آن وزرای خارجه 6 کشور مدعی جهان نیز شخصا وارد مذاکرات هسته‌ای با ایران شده‌اند.
اما همواره در مورد چگونگی تصمیم‌گیری‌های هسته‌ای مباحث مختلف وجود داشته است مبنی بر اینکه تصمیم گیری‌ها کجا و چگونه گرفته می‌شود؟ آیا مقام معظم رهبری شخصا ورود می‌کند؟یا اینکه تیم هسته‌ای با استناد به اعتمادی که به آنها شده در اتخاذ تصمیمات مستقل هستند؟
اما طبق آنچه علاءالدین بروجردی در جریان چهارمین مصاحبه تفصیلی خود با باشگاه خبرنگاران گفته بود: تصمیم‌گیری‌های هسته‌ای در چند حلقه در جمهوری اسلامی انجام می‌شود از حلقه‌های کارشناسی گرفته تا مدیریت‌های ارشد نظام که همیشه در ادوار گذشته و فعلی انجام می‌شده است و در حال حاضر نیز وجود دارد.
وی گفته بود: در دوره قبل کمیته هسته‌ای در دبیرخانه شورای امنیت وجود داشت که دبیر شورا هم این جلسات را مدیریت می‌کرد و وزرای ذیربط نیز حضور داشتند و از مجلس نیز بنده حضور داشتم.
نماینده بروجرد در ادامه این گفتگو و در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار باشگاه خبرنگاران مبنی بر اینکه آیا این کمیته در دولت یازدهم نیز تشکیل شده است؟ تصریح کرده بود: در دولت جدید تاکنون( تا 23 دی 92) چنین جلسه‌ای برگزار نشده و معتقدم که این یک نقصی است که در روند تصمیم‌گیری‌های هسته‌ای وجود دارد.
اما در پی سومین نشست مشترک دولت و مجلس که شامگاه چهارشنبه 9 بهمن‌ماه 92 به میزبانی بهارستان در صحن مجلس شورای اسلامی برگزار شد اخباری از این نشست توسط برخی نمایندگان غیر مرتبط - که ظاهرا اطلاعاتی از این موضوع نداشته و صرفا به دنبال مصاحبه به هر قیمت هستند - به بیرون درز کرد که سریعا یک منبع آگاه در گفتگو با باشگاه خبرنگاران آن را تکذیب و سپس اصلاح کرد.
بر این اساس نماینده مذکور در مصاحبه خود گفته بود "با پیشنهاد رئیس مجلس و پذیرش رئیس جمهور، رئیس کمیسیون امنیت ملی به ترکیب تیم مذاکرات هسته‌ای اضافه شد"! جدا از اینکه آیا چنین اقدامی شدنی است یا خیر این منبع آگاه در گفتگو با باشگاه خبرنگاران گفت: یک کمیته هسته‌ای از قبل در شورای امنیت ملی وجود داشت که آقای بروجردی از طرف مجلس عضو آن بود.
وی افزود: متاسفانه در دولت یازدهم از آقای بروجردی برای شرکت در این کمیته دعوت نشده بود، بنابراین آقای بروجردی در جریان سخنرانی روسای کمیسیون‌های تخصصی در نشست مشترک دولت و مجلس از این موضوع گلایه کرد و آقای لاریجانی گفتند من با آقای رئیس جمهور صحبت کردم و موافقت کردند که آقای بروجردی در این کمیته حضور داشته باشد.
بنابراین گفته می‌شود؛ بین "تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای" و "کمیته هسته‌ای شورای عالی امنیت ملی" زمین تا آسمان تفاوت است، اینکه این نماینده چرا و چگونه چنین مسئله‌ای را مطرح کرده است جای تامل دارد!
پس از آن بود که علاءالدین بروجردی" رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تایید خبر باشگاه خبرنگاران مبنی بر بازگشت مجددش به کمیته هسته‌ای شورای امنیت ملی گفت: به این کمیته مجددا باز خواهم گشت.
از این جهت در گرماگرم مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران با 6 کشور مدعی جهان یعنی آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان با علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به گفتگو نشستیم تا پس از 4 گفتگوی( 1 - 2 - 3 - 4 ) تفصیلی با وی، سومین گفتگوی مشروح‌مان( 1 - 2 ) را نیز ورق بزنیم.
*کمیته هسته‌ای شورای عالی امنیت ملی و کمیته عالی تصمیم‌گیری
باشگاه خبرنگاران: عضو کمیته هسته‌ای شورای عالی امنیت ملی هستید، آیا در جلسات این کمیته حضور پیدا می‌کنید؟
بروجردی: بله، حضور دارم.
باشگاه خبرنگاران: جلسات این کمیته هرچند وقت یکبار برگزار می‌شود؟
بروجردی: بستگی به داغ بودن مذاکرات هسته‌ای دارد.
باشگاه خبرنگاران: آخرین جلسه‌ای که برگزار کردید چه زمانی بود؟
بروجردی: حدود 10 روز پیش.
باشگاه خبرنگاران: برنامه‌ای برای جلسه بعدی وجود دارد؟
بروجردی: اگر برنامه‌ای باشد اطلاع می‌دهند، قبل از سفر‌ها براساس ضرورت برگزاری جلسات را اطلاع می‌دهند.
باشگاه خبرنگاران: چه مباحثی در این جلسه مطرح شد؟
بروجردی: بحث‌های کارشناسی صورت گرفت.
باشگاه خبرنگاران: فقط بحث‌های کارشناسی؟
بروجردی: نتایج مباحثی که در مذاکرات مطرح می‌شود در این کمیته اعلام می‌شود و گام‌های بعدی که باید برداشته شود، مورد بحث قرار می‌گیرد.
باشگاه خبرنگاران: مهم‌ترین محور این جلسات چیست؟
بروجردی: محور اصلی این جلسات ضرورت حفظ حقوق هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران است، مثلا در مورد پروژه اراک حفظ آب سنگین، در مورد فردو فعال بودن سایت و سطح متناسب با نیازهای غنی‌سازی است، تصمیم تیم مذاکره کننده دفاع جدی از مسئله هسته‌ای است.
باشگاه خبرنگاران:اعضای این کمیته چه کسانی هستند؟
بروجردی: بعضی وزارتخانه‌ها و ارگان‌های ذیربط هستند که حضور پیدا می‌کنند.
باشگاه خبرنگاران: آیا در جلسات این کمیته روسای قوای مقننه ومجریه هم حضور دارند؟
بروجردی: خیر، یک جلسه دیگری خود رئیس جمهور برگزار می‌کند که جدا از این جلسه کمیته است.
باشگاه خبرنگاران: پس یک کمیته‌ای دیگری در سطح عالی وجود دارد، یعنی 2 کمیته وجود دارد یک کمیته کارشناسی که اشاره شد و دیگری کمیته عالی؟
بروجردی: بله، جلسات دیگری هم در سطوح بالا‌تر وجود دارد، جلسه‌ای که با حضور رئیس جمهور و بعضا مقام معظم رهبری است.
باشگاه خبرنگاران: پس تصمیم نهایی آنا صورت می‌گیرد؟
بروجردی: بله تصمیمات نهایی آنجا صورت می‌گیرد و بحث این کمیته که خدمتتتون عرض کردم{کمیته سطح 2} کارشناسی است.
باشگاه خبرنگاران: شما هم در این جلسات این کمیته عالی حضور دارید؟
بروجردی:خیر، آقای لاریجانی هستند.
باشگاه خبرنگاران: پس جلسات در 2 سطح برگزار می‌شود، یکی سطح عالی با حضور رئیس جمهور و احیانا مقام معظم رهبری و سطح دوم هم کمیته‌ای که شما عضو آن هستید.
بله، این جلسه صرفا بحث کارشناسی است.
باشگاه خبرنگاران: تیم هسته‌ای تصمیمات کمیته عالی را اجرا می‌کند؟
بروجردی: بله، تصمیمات در این حلقه نهایی می‌شود.
باشگاه خبرنگاران: پس شما در مورد موضوعاتی مثل بازطراحی نیروگاه اتمی اراک، میزان و سطح غنی‌سازی کار کارشناسی انجام می‌دهید ولی تصمیم نهایی در سطح عالی گرفته می‌شود؟
بروجردی: بله، این کمیته تصمیم نهایی نمی‌گیرد.
* هیئت نظارت بر تیم هسته‌ای موضوعیت ندارد
باشگاه خبرنگاران: چندی پیش بحث تشکیل هیئتی مبنی بر هیئت ناظر بر تیم مذاکره کننده هسته‌ای در مجلس مطرح شد، آیا با حضور شما و رئیس مجلس در 2 کمیته هسته‌ای که اشاره شد، تشکیل چنین هیئتی ضروری است؟
بروجردی: بحث که زیاد می‌شود، ولی موضوعیت ندارد.
* طرح جامه هسته‌ای شتابزدگی برنمی‌تابد
باشگاه خبرنگاران: طرح جامع هسته‌ای در چه وضعیتی قرار دارد؟ آیا با تهیه آن موافقید؟
بروجردی: این از آن موضوعاتی است که باید بگوییم اگر بشود چه می‌شود، چرا که یک کار بسیار دقیق، فنی و در عین حال پیچیده است، ما معتقدیم نباید در فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای محدودیت پیدا کنیم، محدودیت ما صرفا در کاربرد نظامی هسته‌ای است که به جد با آن مخالف هستیم و به جهان بدون بمب هسته‌ای معتقد هستیم، ولی در مادون این خط قرمز باید دست یدی برای تحقیق و توسعه و پیشرفت داشته باشیم و هر قانونی که می‌آید نباید محدودیت ایجاد کند، از این منظر کار حساس و دقیق است که به هیچ وجه شتابزدگی را بر نمی‌تابد.
* کلام آخر پروتکل، با مجلس است
باشگاه خبرنگاران: اخیرا مباحثی در مورد پروتکل الحاقی مطرح شده است، تصمیم‌گیر نهایی این موضوع چه نهای خواهد بود؟
بروجردی: می‌دانید دولت به صورت داوطلبانه در مقطعی پروتکل الحاقی را اجرا می‌کرد، مجلس هفتم مصوبه‌ای را گذراند و از اجرای آن ممانعت کردیم و این مصوبه قانونی به قوت خود باقی است و تا زمانی که مجلس تصمیم نگیرد، پروتکل الحاقی قابل اجرا نخواهد بود و هرگونه تغییری در این مصوبه نیازمند تصمیم مجلس است.
باشگاه خبرنگاران: فکر می‌کنید واکنش مجلس نهم نسبت به پروتکل الحاقی چه خواهد بود؟
بروجردی: بستگی به اتفاقاتی دارد که می‌افتد، در هر صورت در اختیار مجلس است و مجلس نیز خرد جمعی نظام به شمار می‌رود.
* فدریکا و آینده روابط با ایران
باشگاه خبرنگاران: مطلع هستید اخیرا خانم "فدریکا موگرینو" به عنوان جانشین خانم "کاترین اشتون" انتخاب شد، از آنجایی که تخصص خانم فدریکا خاورمیانه است و‌شناختی با اسلام به دلیل پایان نامه‌اش دارد آیا این موضوعات دلیلی برای بهبود روند روابط ایران و غرب خواهد بود؟
بروجردی: باید ببینیم در عمل چه خواهد کرد، ولی فضای کلی بین جمهوری اسلامی ایران و غرب نسبت به گذشته بسیار بیشتر تلطیف شده است. وزرای خارجه کشورهای مختلف به ایران می‌آیند و گفتگو می‌کنند. حساسیت‌ها پایین‌تر است و جهان غرب پذیرفته که جمهوری اسلامی ایران اهل منطق است و قواعد بازی را خوب می‌داند و رعایت می‌کند و ساخت بمب هسته‌ای جزو خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود.
* روند مذاکرات
باشگاه خبرنگاران: بااین اوضاع فکر می‌کنید روند مذاکرات به چه سمت و سویی خواهد رفت؟
بروجردی: با توجه به اینکه خطوط قرمز ما کاملا مشخص است و غرب می‌داند ما به هیچ وجه دنبال زیاده‌خواهی نیستیم و اجازه نمی‌دهیم حقوق ما را تضییع کنند، طبیعی است که طرف مقابل باید نسبت به این نظرات منطقی تمکین کند و اگر تمکین نکند، قطعا توافقی که متضمن نقض حقوق هسته‌ای ملت ایران باشد به هیچ وجه حاصل نخواهد شد.
* الزام برای انجام تکالیف هسته‌ای برنامه پنجم
باشگاه خبرنگاران: بررسی برنامه ششم توسعه به زودی در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت، این در حالیست که در برنامه پنجم تکالیف هسته‌ای برای دولت در نظر گرفته شد، آیا در برنامه ششم نیز تکالیف هسته‌ای جدید مطرح خواهد شد؟
بروجردی: معتقدم باید برای مصوبات قبلی الزام ایجاد کنیم که عملی شود و بودجه تخصیص دهیم و دولت را مکلف کنیم با جدیت بیشتر این مصوبات را عملیاتی کند.
* تیم هسته‌ای و حقوق ملت
باشگاه خبرنگاران: اخیرا معاونان وزرای امور خارجه ایران و آمریکا به صورت 2 جانبه گفتگو کردند، چه توصیه‌ای برای حفظ حقوق ملت در این گفتگوها دارید؟
بروجردی: توصیه ما به عنوان مجلس این است که همون ذشتهبا قاطعیت در برابر زیاده‌خواهی‌های آمریکا از منافع ملی دفاع کنند و لغو تحریم‌ها را در کنار مسئله هسته‌ای با جدیدت پیگیری کنند تا این ظلم تارخی ه ملت برطرف شود و همه حق و حقوق ما در عرصه بین‌المللی تثبیت شود، روند مذاکرات هسته‌ای جلو می‌رود و با توجه به اینکه کاملا خطوط قرمز تعیین شده و مطالب شفاف و واضح است، امیدواریم تیم هسته‌ای بتواند اهداف را محقق کند.
* توصیه به آمریکا
باشگاه خبرنگاران: و توصیه پایانی به آمریکا؟
بروجردی: آمریکا بداند اگر صد سال دیگر ایران را تحریم کند به هیچ وجه ازحقوق خود کوتاه نخواهیم آمد.
گفتگو از وحید عظیم‌نیا / باشگاه خبرنگاران
انتهای پیام/
