شمه‌ای از تاریخ خونبار برده‌داری در آمریکا
خبرگزاری تسنیم: برده‌داری هرچند در تمام طول زندگی بشر وجود داشته و به گواه سازمان ملل هم‌اکنون ۲۱ میلیون برده در جهان وجود دارد، اما عریان‌ترین شکل آن را می‌توان در قرن‌های ۱۷ تا ۱۹ و در آمریکا دید، جایی که چیزی بین ۳۰ تا ۶۰ میلیون برده جان باختند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، گاهی وقت‌ها که خشونت‌های نژادی جدیدی در آمریکا رخ می‌دهد و یا آمارهای جدیدی از جدایی‌گزینی سیاهان از سفیدپوستان منتشر می‌شود، آن هم علیرغم اینکه رئیس جمهوری و بسیاری از مقامات سیاسی این کشور رنگین‌پوست هستند، این سئوال پیش می‌آید که علت تداوم چنین اختلافات و رخدادهایی علیرغم جامعه به ظاهر متکثر مستقر در این گوشه از خاک زمین چیست. نگاهی به تاریخ برده‌داری این کشور، آن‌هم در این روزها که سالروز لغو نظام برده‌داری است، شاید بتواند چراغ راهی برای شناخت این بنیان فرهنگی جامعه آمریکا باشد.
اما در مورد برده‌داری باید گفت که هرچند پدیده نوینی در تاریخ نبوده و رد آن را می‌توان در دوران‌های کهن و یا حتی اشکال نوین آن یافت، اما عریان‌ترین وجه آن که گاهی اوقات از آن به عنوان نهاد یا نظام برده‌داری یاد می‌شود در مستعمرات آمریکایی انگلیس استقرار و گسترش یافت و تا جنگ داخلی این کشور در میانه قرن 19 میلادی ادامه یافت. در واقع این مقطع از برده‌داری از زمانی آغاز شد که در سال 1619 اولین برده آفریفایی به مستعمره‌نشین جیمز‌تاون در آمریکای شمالی منتقل شد تا به تولید محصولات پرمنفعتی همچون تنباکو کمک کند. طی قرن‌های 18 و 18 میلادی، نظام برده‌داری در تمامی مستعمره‌نشین آمریکایی اجزا می‌شد و بردگان آمریکایی آفریقایی‌تبار در خدمت ایجاد بنیادهای اقتصادی ملت جدیدی به کار گرفته می‌شدند.
با ابداع ماشین‌های پنبه‌پاک‌کن در سال 1793، بردگان به بخش مهمی و حیاتی از اقتصاد نواحی جنوبی آمریکا تبدیل شدند. تا نیمه قرن 19 میلادی، گسترش آمریکا به سوی غرب، همراه با رشد جنبش لغو برده‌داری در آمریکا، مباحثات عمده‌ای را در مورد برده‌داری به راه انداخت که این کشور را دو تکه کرده و وارد یک جنگ خونین داخلی (طی سال‌های 1865-1861) کرد. با اینکه پیروزی اتحاد‌گرایان 4 میلیون برده را در این کشور آزاد کرد، اما میراث برده‌داری در تاریخ آمریکا ادامه یافت، از سال‌های پرآشوب بازسازی (1877-1865) تا یک قرن پس از رهایی و دوران جنبش حقوق مدنی که در دهه 1960 ظاهر شد.
با این حال بررسی ریشه‌های برده‌داری در آمریکا نیازمند بررسی تاریخ استعمار این منطقه از اروپاییان است. در اوایل قرن 17 میلادی بود که مهاجران اروپایی در ساکن در شمال آمریکا به سوی به کارگیری برده‌های آفریقایی به عنوان یک نیروی کار ارزان‌تر و فراوان‌تر از رعیت‌ها و کارگران قراردادی (که اغلب اروپایی‌های بسیار فقیر بودند) بودند، روی آوردند.
پس از سال 1619 و زمانی که یک کشتی هلندی 20 آفریقایی را به مستعمره‌نشین انگلیسی جیمز‌تاون در ویرجینیا آورد، برده‌داری در سرتاسر مستعمره‌نشین‌های آمریکا گسترش یافت. هرچند ارائه آمار دقیق در این مورد تقریبا غیرممکن است، برخی مورخان تخمین می‌زنند که 6 تا 7 میلیون برده تنها در قرن 18 به دنیای جدید (آمریکای شمالی) وارد شده‌اند و قاره آفریفا از برخی سالم‌ترین و تواناترین مردان و زنان خود تهی کرد.
برده‌داری که در ابتدا در بخش‌های مستعمراتی انگلیس در آمریکای شمالی در جریان بود، حتی پس از اینکه 13 مستعمره‌نشین این ناحیه در سال 1776 بیانیه استقلال خود (از انگلیس) را صادر کردند به رسمیت شناخته می‌شد. هرچند پس از تشکیل ایالات متحده، برخی رنگین‌پوستانی وجود داشتند که آزاد بودند، اما بردگی اغلب و تا میزان زیادی برابر با آفریقای‌تبار بودن بود و نظامی اجتماعی و اقتصادی ایجاد شد که نژاد در آن نقشی به غایت تأثیرگذار داشت. پس از جنگ انقلابی بود که قوانین لغو برده‌داری و احساسات ضدبرده‌داری به صورت گام به گام در ایالت‌های شمالی این کشرو گسترش یافت، آن‌هم در شرایطی که رشد صنایع پنبه از سال 1800 منجر به این شد که برده‌داری به شدت در ایالت‌های جنوبی رواج پیدا کرده و حتی تا سرزمین‌های جدید غربی گسترش یابد.
به این صورت و علیرغم اینکه "برده‌داری بین‌المللی" از سال 1808 ممنع شد، اما تجارت داخلی برده در این کشور ادامه یافت و تا پیش از الغای نهایی برده‌داری تعداد برده‌های در آمریکا تا 4 میلیون نفر افزایش یافت.
بنابر اسناد تاریخی ایالت‌های جنوبی آمریکا در سال 1850، که شاهد رشد صنعت کشت پنبه بودند و با بهره‌گیری از برده‌داری به ثروت انبوهی دست یافته بودند، تهدید کردند که اتحادیه خارج خواهند شد. این شرایط که همراه با افزایش تنش‌های مناطق شمالی و جنوبی بود، ادامه یافت تا اینکه در سال 1860 و آغاز تلاش‌های برای ایجاد ایالت‌های بدون برده، مناطق جنوبی از کنفدراسیون آمریکا اعلام جدایی کردند. در پی آن بود که جنگ داخلی آغاز شگت و اقتصاد برده‌داری به شدت دچار آسیب شد و بسیاری از برده‌ها توانستند فرار کرده و یا از سوی مخالفان برده‌داری آزاد شدند. در نهایت، جنگ داخلی توانست به گونه‌ای موثر برده‌داری الغا کند و بر اساس متمم سیزدهم قانون اساسی آمریکا (مصوب 1865) به طور رسمی نهاد برده‌داری در سرتاسر این کشور غیرقانونی اعلام شد.
نکته قابل توجه در این میان، مرکزی داشتن بعد اقتصادی در نهاد برده‌داری است. به گفته مورخان، با اختراع دستگاه پنبه‌پاک:ننی در سال 1793، بیشتر بردگان آمریکا به سوی تولید پنبه هدایت شدند. برخی اقتصاد‌دانان برده‌داری را به صورت نظامی پرمنفت برای برده داران تحلیل کرده‌اند. در همین زمان رهایی از کارگران قراردادی و استفاده از برده‌ها به خودی خود نشانه این امر است. خاصه اینکه با افزایش تقاضا برای نیروی کار ماهر در انگلیس قیمت به کارگیری کارگران قراردادی افزایش یافت. طی قرن 19 میلادی و تا پیش از الغای برده‌داری اکثر بردگان بیشتر از درون (متولدین) آمریکا تأمین می‌شدند که هم هزینه نقل و انتقال کمتری داشته و هم دیگر مشکلی زبانی در این بین وجود نداشت.
نتایج برخی مطالعات نشان می‌دهد که به کارگیری بردگان در مناطق جنوبی باعث شده بود کارایی مزارع این مناطق تا 35 درصد بیشتر از مزارع مناطق شمالی باشد. موضوعی که بیش از همه ناشی از نیروی کار بردگانی بود که تحت بدترین شرایط مجبور به کار شده و استثمار می‌شده‌اند. در آن زمان اگر برده‌ای کمتر از حد مورد انتظار کار می‌کرد به شدت تنبیه می‌شد.
نتایج تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد ارزش اقتصادی بردگان آنچنان بوده است که طی شش دهه تا زمان آغاز جنگ داخلی، قیمت بردگان به شدت افزایش یافت. در واقع طی آن دوران تولید پنبه به شدت افزایش داشته که برای سود‌آوری بالای خود متکی به استفاده از بردگان بود.
طی این دوران، میلیون‌های برده کشته شده و میلیون‌ها تن دیگر از ابتدای زندگی "برده به دنیا آمده" و تا پایان عمر خود محکوم به بردگی برای سفیدپوستان بوده‌اند. برخی تخمین‌ها حاکی از این است که طی دوران برده‌داری 30 تا 60 میلیون آفریقایی در حالی که برده بودند، جان باخته‌اند. ارزیابی‌ها حاکی از این است که 50 درصد این مرگ و میر مربوط به زمانی بود که بردگان جدید به دام افتاده و در بندرگاه‌های آفریقا تجمیع می‌شدند. همچنین طی انتقال آن‌ها به آمریکا و عبور از پهنه اقیانوس 10 درصد از این مرگ و میر رقم خورده و 40درصد دیگر طی فصل اول اقامت در آمریکا و به‌کارگیری به عنوان برده جان باخته‌اند.
هرچند بیش از یک قرن و نیم است که این پدیده در تمامی آمریکا ممنوع شده است، اما شواهد متعدد و گزارش‌های بی شمار منتشر شده در خود آمریکا گواه بر این است که این ایده که به بخشی از فرهنگ این کشور تبدیل شده است، همچنان در حال بازتولید خود است. جالب اینجا است که هرچند هم‌اکنون رئیس جمهوری رنگین‌پوست در آمریکا بر کرسی قدرت تکیه زده است، اما به گواه آمارها رویکردهای نژادپرستانه در آمریکا نه تنها کمتر شده که حتی بدتر نیز شده است. البته این امر تنها مختص آمریکا نبوده و طبق اعلام سازمان ملل، هم‌اکنون 21 میلیون زن، مرد و کودک در سرتاسر جهانی در دام و حصار برده‌داری قرار دارند.
انتهای پیام/ع
