چند اپیزود از زندگی شهید صیاد شیرازی

۱۸ فروردين ۱۳۹۴ - ۱۰:۰۳
اخبار فرهنگی
اخبار ادبیات و نشر

خبرگزاری تسنیم: منابع متعددی به شرح زندگی امیر صیاد شیرازی می‌پردازند که محتوای آنها عموماً به دو بخش پیش و پس از انقلاب تقسیم می‌شود.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، امیرسپهبد علی صیاد شیرازی در سال 1323 در کبودگنبد مشهد دیده به جهان گشود. پدرش که از عشایر فارس بود، به استخدام ژاندارمری درآمد و سپس به ارتش منتقل شد. پدر از جاذبه‌ای خاص برخوردار بود، از این رو علی تحت تأثیر پدر از کودکی به ارتش علاقمند شد. وی به همراه پدر و خانواده، مانند دیگر خانواده‌های نظامیان، از شهری به شهری مهاجرت می‌کرد. شهید صیاد شیرازی در سال 1343 در کنکور دانشکده افسری شرکت کرد و پذیرفته شد.

زندگی شهید صیاد شیرازی را همانند بسیاری از مردم ایران می‌توان به دو بخش پیش و پس از انقلاب دسته‌بندی کرد؛ انقلاب فتح باب روزنه جدیدی در زندگی همه ایرانی‌ها بود. منابع بسیاری با زبان داستان و یا در قالب خاطرات و مستندنگاری درباره زندگی این شهید بزرگوار نوشته و به علاقه‌مندان عرضه شده که به مناسبت سالروز شهادت وی، تعدادی از این منابع معرفی می‌شود:

* 1. «آخرین گلوله صیاد»، داود امیریان: نشر صریر (وابسته به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس)

در بخشی از این کتاب می خوانیم:

صیاد ماشین را از پارکینگ درآورد. دنده را خلاص کرد. مهدی گفت: «من در را می‌بندم»

به طرف در پارکینگ خانه رفت. چند متر آن طرف‌تر رفتگری نارنجی پوش جاروی دسته بلندش را به زمین می‌ کشید و نرمه‌ای خاک بلند می‌کرد. مهدی در را بست. سر کوچه موتور سواری را دید که سیگار می‌کشید و منتظر است. فکری شد آن شخص کیست این وقت صبح سیگار دود می‌کند؟ رفتگر به طرف ماشین آمد. مهدی سوار ماشین شد و در را بست. صیاد گفت: «برویم!»

مهدی گفت: «خودم می‌توانم بروم، دیرتان می‌شود».

* 2. «عاشق ترین صیاد» با (نگاهی به حیات و شهادت امیر سرافراز شهید صیاد شیرازی)، محبوبه معراجی‌فر

*3. «خاطرات امیر شهید سپهبد صیاد شیرازی»، مرکز اسناد انقلاب اسلامی

مرکز اسناد انقلاب اسلامی خاطرات قبل از انقلاب شهید صیاد شیرازی را در پنج جلسه از زبان آن شهید ضبط تصویری کرده است. هرچند بیان این خاطرات نیمه‌تمام ماند، اما این خاطرات از دو لحاظ در خور اهمیت است: نخست آن که در جای جای کلامش آهنگ خدا به گوش می‌رسد و زندگی او از کودکی بوی خدایی می‌دهد. دیگر اینکه اهمیت خاطرات او این است که صیاد، گوشه‌هایی از تاریخ انقلاب را بازگو می‌کند و نشان می‌دهد که مذهب تا چه حد در ارتش نفوذ داشته و نیروهای مذهبی چگونه آن را برای همراهی با انقلاب آماده می‌کردند.

با خواندن خاطرات نیمه‌تمام صیاد روشن می‌شود که فرماندهان عالی ارتش چند ساعته تصمیم به همراهی با انقلاب نگرفتند و بدنه ارتش، تحت تأثیر مذهب و تلاش نیروهای مذهبی، از سال‌ها پیش برای همراهی با انقلاب مهیا شده بود.

*4. «یادداشت‌های سفر شهید صیاد شیرازی» «در کمین گل سرخ»، «آزادی خرمشهر» و «ناگفته‌های جنگ» چهار عنوان کتاب سوره مهر است که این آثار بیانگر زوایای مختلف زندگی شهید صیاد شیرازی است.

«یاداشت های سفر شهید صیاد شیرازی» که به همت محسن کاظمی و در دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری تهیه شده است مر بوط به مأموریت‌هاى میدانى و تحقیقاتى هیئت معارف جنگ است که سرپرستی این گروه بر عهده شهید صیاد شیرازی بوده است.

این کتاب که چاپ پنجم رسیده، با هدف ثبت دقیق بر وقایع جنگ ایران و عراق است. نویسنده به عنوان وقایع نگار در 9 سفرمیدانى از کردستان تا خوزستان همراه این گروه بوده و علاوه بر ثبت‏ خاطرات همراهان، که شهید صیاد شیرازى وعده‏ اى از امراى ارتش‏ ایران است در مواردى نیز به ابعاد شخصیت تیمسار صیادشیرازى پرداخته است.

«در کمین گل سرخ» با موضوع زندگی شهید علی صیاد شیرازی، نوشته‌ محسن مؤمنی شریف روایتی از زندگی سپهبد شهید علی صیاد شیرازی است که از نخستین روزهای حضور وی در ارتش تا شهادت را شامل می‌شود.

از مهم‌ترین ویژگی آثار تألیفی محسن مؤمنی ـ نویسنده‌ این اثر ـ نوگرایی در شیوه‌های روایت، تلفیق ظریف اطلاعات با بافت داستان و پرداختن به شخصیت‌هایی است که چه در بخش داستان و چه در بخش زندگی‌نامه، به‌خوبی قوام یافته‌اند و گویی از متن بیرون می‌آیند و همراه خواننده می‌شوند. نویسنده در این کتاب کوشیده است با استفاده از خاطرات سپهبد صیاد شیرازی و روایت خود، مجموعه‌ای جذاب بیافریند.

«آزادی خرمشهر» خاطرات شهید علی صیاد شیرازی است که این بخش بدون تردید فصلی از خاطرات تلخ و شیرین شهید صیاد شیرازی از آزادی خرمشهر است که برگی تازه‌ از تاریخ مقاومت ایران در برابر یک جنگ نابرابر است.

گفتنی است «آزادی خرمشهر» بخشی از کتاب «ناگفته‌های جنگ» شهید صیاد شیرازی است که در اواسط سال ١٣٧� با مصاحبه سعید فخرزاده در مدت 17 ساعت و تدوین احمد دهقان در چهلمین روز شهادت این فرمانده منتشر شد.

این اثر شامل خاطرات شهید علی صیاد شیرازی در زمان جنگ تحمیلی است که شامل فعالیت‏‌ها و اقدامات درخشان وی در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی و در زمان جنگ تحمیلی است. دهقان در ‌26 گفتار، ‌خاطرات سپهبد شهید‌ علی ‌صیاد شیرازی، به همراه عکس‌هایی ‌از عملیات‌هایی‌ که وی در آنها شرکت ‌داشته را ‌به رشته ‌تحریر ‌درآورده است.‌
قلم دهقان در این کتاب توانسته روایتی جذاب از گفتارهای شهید صیاد شیرازی ارائه کند، تا آنجا که چنانچه مخاطب مطلع نباشد که آنچه که می‌خواند گفتارهای یک فرمانده جنگی است خود را در برابر یک اثر داستانی می‌یابد.

نکاتی که شهید صیاد شیرازی در این گفتارها بیان می‌کند مواردی است که تا پیش از انتشار در این کتاب گفته نشده و یا کمتر گفته شده است و این موضوع دلیلی شده برای اینکه کتاب عنوان «ناگفته‌های جنگ» را به خود بگیرد.

*5. «اسطوره‌ها»، خلیل اسفندیاری: نشر الکترونیکی شاهد

این کتاب شامل زندگینامه شهیدان آجرلو ، همت، صیاد شیرازی، ستاری، موحد، بابایی، بروجردی، پیچک و دستواره است.

*6. «افلاکیان زمین»، محمدحسین عباسی ولدی؛ نشر شاهد

دفتر دهمِ «افلاکیان زمین» به سردار شهید علی صیادشیرازی اختصاص دارد که توسط نشرشاهد منتشر شده است. این کتاب شامل سه بخش می شود که عبارت است از: در مسیر زندگی «از زبان شهید»، یادهای ماندگار، کلام شهید. بخش اول این کتاب از زبان خود شهید علی صیادشیرازی بیان شده است. نثر ساده و روان این بخش یکی از نکات قوت آن به حساب می آید.

از درخشان ترین قسمت‌های این بخش می توان به لحظات پرشوری مانند برخورد شهید صیادشیرازی با دکتر چمران اشاره کرد و همچنین به سخنان شهید صیاد شیرازی خطاب به بنی صدر: «... سپس گفتم: آقای رئیس جمهور: خیلی عذر می خواهم که این صحبت را می کنم. در جلسه ای به این مهمی که برای حفظ امنیت نظام جمهوری اسلامی تشکیل شده است، یک بسم الله و یک آیه قرآن هم خوانده نشد...». بخش دوم شامل خاطراتی از همسر، فرزند و داماد شهید است.

جملات در این بخش بارِ احساسی بیشتری می گیرند، به خصوص در سخنان فرزند شهید: «آن سیم و آن تلفن در آن روزها، پل ارتباطی قلب های ما بود.» و یا «حرفهایش طعم آسمان می داد...» و موارد بسیاری از این دست که بیانگر احساسات عمیق نزدیکان شهید نسبت به ایشان بوده است.

و بخش آخر کتاب که شورانگیزترین و موجزترین بخش کتاب است پاراگراف کوتاهی از سخنان امیر سپهبد صیادشیرازی را شامل می شود: «ما در نظامی زندگی می کنیم که در آن ولایت حاکم است و ...»

*7. «پرواز غریبانه»، مهدی وحیدی صدر: حدیث نینوا

ضرورت معرفی شهدا در قالب های زیبا و قابل درک برای کودکان منجر به گردآوری و تدوین مجموعه «یادیاران» شد. این کتاب که سومین شماره از این مجموعه است با قالبی کودکانه شخصیت شهید صیاد شیرازی را معرفی می‌کند.

8.«آرام‌تر از همیشه»، شمس خسروی: نشر آجا

این کتاب داستان واره‌ای از زندگی شهید علی صیاد شیرازی است؛ آنان که برگ سبز اقامت در دیار عند ربهم یرزقون را از یار گرفته و در جمع گروه راضیه مرضیه به سوی بهشت رضوان شتافتند.

* 9. «امیر دلاور»، امیرحسین انبارداران: نشر شاهد

این کتاب حاوی 11 فصل است. امیر دلاور با همکاری و حمایت سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران به چاپ رسیده است. در قسمتی از کتاب آمده است: صیاد شیرازی مانند دیگر مردان حق از روزی که قدم در راه انقلاب نهادند، همواره سروجان خود را برای نثار در راه خدا بر روی دست داشتند.