کارت سوخت، زیرساخت اصلی شفافیت اطلاعات در حوزه سوخت و حمل‌ونقل

بیژن حاج محمدرضا، رئیس انجمن جایگاه‌‌داران سوخت کشور در مصاحبه با یکی از خبرگزاری ها گفت (10 خرداد): «در مدت این چند سال نیز دولت هر اطلاعاتی را که می‌خواسته به دست آورده است و عملا دیگر نیازی به کارت سوخت نیست. مگر ما چه کاری از این کارت می‌خواهیم که نمی‌شود بدون آن انجام داد؟»

در روزهای اخیر و همزمان با تک نرخی شدن بنزین، برخی افراد پیشنهاد جمع آوری کارت های سوخت و حذف آن‌ها از فرآیند سوخت رسانی کشور را مطرح کرده اند. به عنوان مثال، رئیس انجمن جایگاه‌‌داران سوخت کشور با اشاره به موضوعاتی مانند هزینه های صدور کارت سوخت برای کشور و فواید اندک آنها برای کشور و زمان بر بودن عملیات سوخت گیری خودروها و همچنین عملیات تسویه حساب با جایگاه ها در شرایط فعلی، خواستار حذف کارت سوخت از فرآیند سوخت رسانی کشور شده است. با فرض اینکه موارد مذکور را هزینه های استفاده از کارت سوخت در نظر بگیریم، نیاز است ابتدا نگاهی به فواید استفاده از این کارت ها بیاندازیم و سپس ارزیابی خود از این پیشنهاد را ارائه دهیم. مهم ترین دستاوردهای استفاده از این زیرساخت اطلاعاتی در سال‌های اخیر عبارتند از:

1- ایجاد زیرساخت لازم برای کنترل مصرف بنزین: با اختصاص سهمیه بنزین در کارت های هوشمند سوخت از اوایل تیرماه 86، مصرف کنندگان به رعایت محدوده مجاز مصرف (سهمیه ها) ترغیب شدند و روند افزایشی مصرف این حامل انرژی که نرخ رشد آن در نیمه اول دهه هشتاد، حدود 10.1 درصد بود، متوقف شد. در نتیجه، مصرف این فرآورده مهم نفتی در کشور به خوبی کنترل شد به گونه ای که در طول هشت سال اخیر در محدود کمتر از 70 میلیون لیتر در روز باقی ماند. این دستاورد ارزشمند در زمانی بدست آمد که کشورهای غربی در پی تحریم بنزین و ایجاد اختلال جدی در حمل و نقل کشور و زندگی مردم بودند.

2- افزایش شفافیت اطلاعات در حوزه های حمل و نقل و سوخت کشور و کاهش چشمگیر قاچاق بنزین: ایجاد بانک به روزی از اطلاعات خودروها و موتور سیکلت ها و مالکین آن‌ها و میزان مصرف هر یک به تفکیک، از دیگر دستاوردهای استفاده از کارت سوخت بود. همچنین استفاده از این کارت ها موجب شد که آمار و اطلاعات مناسبی درباره میزان و نحوه مصرف بنزین خودروهای شخصی و عمومی در اختیار متولیان امر قرار گیرد. همچنین استفاده از کارت سوخت، موجب افزایش شفافیت در بازار عرضه و تقاضای این فرآورده نفتی شد که این موضوع مانع مهمی بر سر راه قاچاق بنزین بود و موجب کاهش شدید آن شد.

با توجه به توضیحات فوق، از بین رفتن این زیرساخت مهم اطلاعاتی می تواند تبعات اقتصادی، اجتماعی و امنیتی مهمی داشته باشد زیرا منجر به افزایش چشمگیر قاچاق بنزین و تشدید مصرف و واردات این فرآورده نفتی می شود و دست مسئولین دولت برای مدیریت مطلوب بنزین در شرایط بحرانی احتمالی در سال های آتی را خواهد بست. بنابراین نه تنها حاکمیت نباید در حفظ زیرساخت کارت سوخت تردیدی کند بلکه اتفاقا باید هر چه زودتر راهکاری مناسب برای جلوگیری از کاهش استفاده از کارت سوخت خودروی شخصی توسط مردم بخاطر عدم انگیزه آن‌ها برای استفاده از این کارت ها با تک نرخی شدن بنزین برگزیند.

راهکار مناسب برای حفظ زیرساخت کارت سوخت این است که دولت برای استفاده از بنزین با کارت سوخت جایگاه‌داران قیمت هر لیتر را 200 تومان بالاتر از قیمت فعلی تعیین کند تا استفاده از کارت سوخت جایگاه‌داران برای عموم مردم صرفه اقتصادی نداشته باشد و آنها کماکان از کارت سوخت خودروی خود برای سوخت گیری استفاده نمایند.

* حمیدرضا کمال جو، کارشناس انرژی

انتهای پیام/