چین، تولید میلیاردی با توسعه کشاورزی «خانواده محور»

چین باید حدود 20 درصد جمعیت جهان را تغذیه کند و این در حالی است که تنها 7 درصد اراضی قابل کشت دنیا را در اختیار دارد .

اقتصاد چین تا حد زیادی متکی بر اقتصاد روستایی و در نتیجه بخش کشاورزی است. انقلاب کشاورزی چین طی 30 سال سیطره خود بر کشور، صدمات جبران‌ناپذیری را بر اقتصاد چین وارد کرد و سیاست‌های نادرست دولتمردان در آن دوران رکود شدید اقتصادی و فقر روستاییان را به همراه آورد.

امروز پس از گذشت دو دهه از اجرای اصلاحات سیاسی سال‌های 1978 و 1979 که به انقلاب دوم موسوم است، پیشرفت‌های قابل توجهی در توسعه کشاورزی و نیز دستاوردهای مهمی در صنایع روستایی این کشور به‌ دست آمده است. فقر به میزان چشمگیری کاهش یافته و منابع طبیعی و زیست ‌محیطی کشور حفظ و احیا شده‌اند. از سال 1978 تا کنون کل تولید ناخالص داخلی کشور سالانه با نرخ میانگین 10 درصد، تولید ناخالص داخلی در بخش کشاورزی 2/5 درصد و صنایع روستایی 31 درصد افزایش داشته است. تعداد افرادی که در فقر کامل به‌سر می‌بردند، به 31 میلیون نفر یعنی 6 درصد جمعیت روستایی کاهش یافته است و از این رو تئوریسین های استراتژی کشاورزی در چین ، توسعه کشاورزی را متناسب با از بین رفتن فقر در جامعه روستایی قلمداد می کنند لذا  با اجرای سیاست‌های توسعه روستایی، درآمد روستاییان افزایش یافته است.

از سوی دیگر پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی در سال 2001 افق‌های جدیدی را به ‌روی این کشور گشوده و همراه با آن چالش‌های جدیدی را نیز پیش روی کشور قرار داده است. چین برای رقابت در بازارهای جهانی باید هر چه بیشتر بر سیاست‌ درهای باز اقتصادی تأکید کند و جهت ‌گیری‌های جدیدی را انتخاب نماید. به ‌نظر می‌رسد با اتخاذ سیاست‌های درست روند توسعه اقتصادی چین در سال‌های آینده آهنگ تندتری پیدا کند.

اولین قدم توسعه کشاورزی، اجرای الگوی کشت

وزارت توسعه روستایی و تولیدات کشاورزی در سال 1986 اجرای الگوی کشت منطقه ای را  در دستور کار هیات دولت اعلام کرد و اولین قدم آن را اجرای یکپارچه سازی اراضی زراعی دانست  بر اساس این طرح  متوسط  اراضی زراعی کشاورزی از 0.8 هکتار (8000 متر مربع) به 4.3 هکتار افزایش یافت که این موضوع موجب شد که توزیع نهاده های زراعی متمرکز و بهره وری آب به حدود 29 درصد برسد که در آن زمان در نوع خود تجربه بسیار موفقی به شمار می رفت علاوه بر این یکپارچه سازی اراضی کشاورزی باعث شد که هزاران تعاونی روستایی تولید در چین ظاهر شد و کشاورزی و تولید محصولات زراعی  به صورت منطقه ای  اجرا شود و در واقع الگوی کشت  بدون آنکه هزینه ای رابرای دولت درپی داشته باشد به طور کامل اجراشد و اکنون بیش از 76درصد از عرصه های تولیدی زراعی از الگوی کشت که کنگره چین آن را ارائه داده است ، پیروی می کنند.

واردات خام، صادرات فرآوری شده

استراتژی دیگری که  کشاورزی چین در بیش از 2 دهه آن را پیگیری کرده و درحال اجرا دارد بازکردن دروازه های اقتصادی چین با واردات محصولات خام از کشورها و اجرای برنامه ارزآور صادرات محصولات فرآوری شده است به این گونه که اکنون چین واردکننده عمده گندم از کانادا و آمریکاست  و صادرکننده عمده آرد ، سبوس دامی و گلوتن گندم است همچنین رتبه اول واردکننده آلایش های دامی  به نام چین ثبت شده و این کشور بزرگترین تولیدکننده فرآورده های غذایی به کشورهای آسیایی و آمریکایی است و بدین گونه ارزش افزوده 3.4 برابری را برای تراز واردات محصولات خام کشاورزی واقتصاد ملی به ارمغان می آورد.

کارشناس مسئول توسعه تجارت معاونت برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، الگوی توسعه اقتصاد کشاورزی چین را الگوی بسیاری از کشورهای آسیایی دانسته و به خراسان می گوید: انقلاب کشاورزی چین موجب شد که کشورهای تایلند ، ویتنام ، کره جنوبی و حتی ژاپن از استراتژی توسعه کشاورزی چین سرمشق گرفته و با بومی سازی برنامه های توسعه چین به توسعه کشاورزی در کشورهایشان اقدام کنند.

شمایلی بر این باور است که ایران نیز با مطالعه استراتژی چین می تواند به رشد قابل توجهی در تولیدات دست یابد. وی افزود: شرایط کشاورزی و منابع آبی و همچنین ترکیب جامعه روستایی ایران و چین بسیار شبیه یکدیگر است علاوه بر آن فرهنگ کشاورزی ایران و چین دارای مشترکات تاریخی است لذا الگوی توسعه کشاورزی چین به خوبی در ایران قابل اجراست و البته پس از بومی شدن و منطقه ای کردن کشاورزی در ایران قابل اجراست. این کارشناس ارشد شرایط کنونی کشاورزی ایران را بهترین زمان برای اجرای الگوی کشت عنوان کرد و ادامه داد: تمام پتانسیل های  اجرای الگوی کشت نظیر تولید بذرهای متناسب با شرایط مختلف زراعی کشور تولید کودهای شیمیایی و  آلی ، عزم دولتمردان برای خوداتکایی محصولات کشاورزی و تزریق بودجه های عمومی برای ارتقاء بهره وری آب در کشور فراهم است  لذا در اقدامی جهادی به معنای اجرای برنامه های کشاورزی جهاد گونه بر مبنای اقتصاد مقاومتی می توان روند شیب رو به بالای  توسعه کشاورزی را افزایش داد.

مزارع خانوادگی

  یکی دیگر از دستاوردهای برنامه توسعه کشاورزی چین اجرای برنامه مهندسی معکوس دانش آموزی تولیدکنندگان است به این معنا که آموزش مدارس روستایی کشاورزی محور و دانش آموزان روستایی به ناچار در هنرستان های کشاورزی شبانه روزی تحت آموزش قرار گرفتند و به این ترتیب متوسط سن کشاورزان در یک دوره 15 ساله از 42 سال به 28 سال کاهش یافت که این موضوع نیز در افزایش تولیدات کشاورزی و دامی سهم بسزایی داشت به گونه ای که میزان تولید گندم در واحد سطح بیش از 35 درصد افزایش یافت و بهره وری آب نیز از 25 درصد به 39 درصد رسید.   

شمایلی  بر این باور  است که  "آموزش روستائیان معجزه می کند " و ادامه داد : برای کشوری مثل ایران که اقتصاد کشاورزی آن باید حرف اول را در سهم تولیدات ملی بزند، خوب نیست که متوسط سن کشاورزان نزدیک به 40 سال عنوان شود و بهره وری از آب زیر 25 درصد باشد و یا متوسط برداشت گندم حدود 4 تن  گزارش شود و تمامی این ناکامی ها به اعتقاد من به پایین بودن سطح دانش کشاورزی در میان تولیدکنندگان است لذا براین باورم که باید موضوع بالابردن سطح سواد( دانش کشاورزی) در میان تولیدکنندگان رااولویت اول آموزش روستایی بدانیم و پس از آن با اقدامات فرهنگی، تولید را به میان خانواده های روستایی برده و همچون گذشته تمامی اعضای خانواده های روستایی به طور مستقیم در امر تولید وارد شوند آنگاه با اجرای الگوی علمی و عملی کشت به خوداتکایی و اقتصادکشاورزی پویا و سودآور دست پیدا  خواهیم کرد.

منبع: خراسان

انتهای پیام/