شرایط جدید تئاتر، سازمان‌دهی جدیدی می‌طلبد
خبرگزاری تسنیم: مهدی شفیعی، مدیرکل هنرهای نمایشی در نشستی با مدیران تماشاخانه‌های خصوصی از لزوم هویت‌بخشی به سالن‌های تئاتر، نقش سالن‌های خصوصی در ارتقای سلیقه فرهنگی تماشاگران و نیاز تئاتر امروز به سازمان‌دهی جدید گفت.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، اداره کل هنرهای نمایشی برای حمایت و سامان‌دهی بخش خصوصی، نشستی را با مدیران تماشاخانه‌های خصوصی شهر تهران برگزار کرد. در این نشست، مدیران اداره کل هنرهای نمایشی و مدیران تماشاخانه‌ها درباره مشکلات بخش خصوصی، تشکیل صنف و نیز راه‌کارهای تسهیل شکل‌گیری کمپانی‌های تئاتری گفت‌و‌گو کردند.
در ابتدای نشست، شاهین چگینی، مدیر تماشاخانه مشایخی با اشاره به مشکلات مالی تماشاخانه‌های خصوصی گفت: ما با 51 صندلی در 35 نمایشی که در یک سال اجرا کردیم 15400 نفر تماشاگر داشتیم. ما بدون حمایت مالی نمی‌توانیم روی پای خودمان بایستیم. بیشتر گروه‌ها نمی‌توانند مخارج خودشان را تامین کنند و اگر دو بار ضربه بخورند، دیگر سراغ سالن ما نمی‌آیند.
محمدحسن نجفی، مدیر تماشاخانه سه نقطه نیز با اظهار نگرانی از سیستم آموزشی در بخش خصوصی گفت: با اولین عملکرد غلط بخش خصوصی در حوزه آموزش، کل دستاوردها می‌تواند از دست برود. آموزش در بخش خصوصی نیاز به حمایت و توجه دارد. این درست نیست که بنیاد رودکی با بودجه دولتی و تماشاخانه ایرانشهر با امکانات شهرداری، با بخش خصوصی رقابت کنند بلکه باید آموزش را به بخش خصوصی واگذار کنند.
مهدی کوهیان، مدیر سالن موج نو هم که در حوزه سینما مشغول است و سالن تئاتر هم راه‌اندازی کرده، اظهار کرد: دو دوره قبل مدیرکل هنرهای نمایشی گفتند سالن‌های ما ظرفیت کافی ندارند و نیازمند بخش خصوصی هستیم. ایشان قول حمایت دادند اما در عمل هیچ اتفاقی نیفتاد. اگر از ما حمایت مالی نشود مجبور به تعطیلی هستیم.
کوهیان همچنین به لزوم تشکیل انجمن صنفی برای پیگیری مشکلات و خواسته‌های تماشاخانه‌های خصوصی اشاره کرد.
هادی حوری، مدیر تماشاخانه بنفش هم مسائل مالی را مهم‌ترین مشکل بخش خصوصی عنوان کرد: تئاتر به دلیل مسائل مالی مدام کوچک‌تر می‌شود. حتی تالار وحدت هم صرفا برای منافع مالی به چهره‌های تلویزیونی و سینمایی روی آورده است. اگر امروز برای بخش خصوصی تئاتر فکر اساسی نشود تماشاخانه‌ها تبدیل می‌شوند به بنگاه‌های زودبازده و این هم به لحاظ معنوی و هم مادی زیان‌آور است.
او به آسیب‌های جایگزینی نمایشنامه‌خوانی به جای اجرا هم اشاره کرد: نمایشنامه‌خوانی یک کار پژوهشی است اما ما برای تامین هزینه‌ها و از روی ناچاری این را به عنوان یک اثر نمایشی ارائه می‌دهیم. چند وقت دیگر با افرادی مواجه می‌شویم که تنها تجربه و سابقه‌شان روخوانی نمایشنامه است و مدعی بازیگری هستند.
مرتضی یونس‌زاده، مدیر تماشاخانه فانوس هم بر تشکیل صنف و ایجاد مرجع کارشناسی برای ساخت و تجهیز سالن تاکید کرد.
محمود یوسفی، مسئول تماشاخانه دراما از لزوم نظارت بر سطح کیفی سالن‌ها گفت:ممکن است کسی تصمیم به تاسیس سالن بگیرد و آموزش‌های لازم را هم ببیند و با برنامه‌ریزی این کار را انجام بدهد. اما الان این شرایط حاکم نیست. هر کس پلاتو داشته باشد تبدیلش می‌کند به تماشاخانه. در این شرایط نمی‌توانیم بگوییم کسی نباید بر سطح کیفی کارمان نظارت کند. اگر بر سطح کیفی سالن‌ها نظارت نشود اتفاق خوشایندی نمی‌افتد. اول باید تعریف مشخصی داشته باشیم که سالن نمایش چیست. بعد سالن‌ها درجه‌بندی شوند و تعرفه‌ها بر این اساس تعیین شوند.
او مدیریت هزینه‌ها را از نکات مهم در بخش خصوصی تئاتر دانست: اگر هزینه‌های تماشاخانه تامین نشود به گروه‌ها فشار می‌آید و این فشار کیفیت آثار را پایین می‌آورد. هزینه‌ها باید با کارشناسی بررسی شوند و ورود یک کارشناس امور مالی به این حوزه ضروری است.
داود نامور، مسئول تماشاخانه بازیگاه هم گفت که اداره اماکن، نامه تاییدیه شورای ارزشیابی و نظارت را به عنوان مجوز فعالیت تماشاخانه نمی‌پذیرد و انجمن صنفی در صورت تشکیل می‌تواند مجوز صنفی معتبر صادر کند.
سارا داروفروش، از مسئولان تماشاخانه فنی‌زاده از لزوم چتر حمایتی و تدوین شیوه‌نامه و قوانین معین برای همه سالن‌ها گفت و اظهار کرد: با افزایش سالن‌ها رقابت شکل می‌گیرد و اگر نظارت باشد، فضای رقابت سالم‌تر می‌شود.
فهیمه اَمَن‌زاده، از مدیران تئاتر باران هم از امتناع هنرمندان برای اجرا در سالن‌های کوچک گفت: خود من به عنوان بازیگر حاضر نبودم در این سالن‌ها روی صحنه بروم. در صحبت‌های‌مان با آقای کاشانی هم بنا را بر این گذاشتیم که به سمت جذب کارهای حرفهای برویم. سالن‌های کوچک باید به کیفیت فکر کنند و هویت داشته باشند.
خیام وقار کاشانی، مدیر تئاتر باران از نگاه صرفا اقتصادی در مدیریت سالن‌ها انتقاد کرد و گفت: کسی ما را مجبور نکرده سالن تاسیس کنیم. اگر ما آمده‌ایم صرفا کار اقتصادی بکنیم بهتر است دنبال کار دیگری برویم. باید مطمئن باشیم در تئاتر هیچ اتفاق تجاری و بازرگانی نمی‌افتد. ما یک آرمان و تصویری از شکل دیگری از تئاتر داریم و باید به سوی تحقق آن پیش برویم وگرنه سرایدار گروه‌های تئاتری می‌شویم.
به گفته کاشانی کسی به تعطیلی تماشاخانه آو اهمیت نداد و تعطیلی تماشاخانه‌های دیگر هم واکنشی در پی نخواهد داشت: باید کار زیربنایی بکنیم. باید با شهرداری گفت‌و‌گو کنیم، فضایی در اختیار بگیریم و با احداث پردیس تئاتر خصوصی، هرکدام بخشی از آن را مدیریت کنیم. اگر مکان مستقل نداشته باشیم به راحتی حذف می‌شویم.
در ادامه این نشست و پس از سخنان مدیران تماشاخانه‌های خصوصی، مهدی شفیعی، مدیر کل هنرهای نمایشی، یکی از اهداف این نشست را کاستن از فاصله میان بخش خصوصی و اداره کل هنرهای نمایشی عنوان کرد: ارتباط میان اداره کل هنرهای نمایشی و تماشاخانه‌های خصوصی مهم است. در حرفهای شما نکاتی بود که ما خیلی راحت می‌توانستیم حل کنیم اما چون فاصله بوده موارد حل نشده است.
شفیعی درباره لزوم هویت‌بخشی به سالن‌های تئاتر گفت: شما به دعوت کسی سالن تاسیس نکرده‌اید و حتما خودتان هدف و دغدغه‌ای داشته‌اید. شما انسان‌های عمل‌گرا و با هدف هستید و اتفاقی را شکل دادید که برای حرکت‌های فرهنگی مبنای بسیار خوبی است. اما ایده‌آل راه‌اندازی یک تماشاخانه این است که یک یا چند گروه نمایشی معین در آن‌جا فعال باشند و رپرتوار آثار این گروه‌ها برای مخاطب آن‌ها به صحنه برود. امیدواریم همه دوستان به سمت برنامه‌ریزی و هدف مشخص پیش بروند و هویت خاص و شفاف سالن‌های خود را به دست بیاورند. به این منظور پیشنهاد می‌کنم برای انتخاب آثار، شوراهای هنری را تشکیل بدهید تا خروجی تماشاخانه‌ها برای همه ما قابل دفاع باشد. ما از این جلسه به بعد باید به سمت تئاتری برویم که تاثیرگذار است و به ارتقای سلیقه فرهنگی مخاطب می‌اندیشد.
مدیرکل هنرهای نمایشی به تسهیل روند صدور مجوز برای تماشاخانه‌های خصوصی اشاره کرد و توصیه کرد سالن‌ها برای دریافت مجوز اقدام کنند: در گام اول شورای ارزشیابی و نظارت باید ایمنی و استانداردهای لازم را برای متقاضیان تماشاخانه‌ها بررسی و تایید کند. گام دوم و اصلی دریافت مجوز موسسه تک‌منظوره تئاتر با تعریف تولید و اجرای عمومی نمایش است. چون از این پس شورای ارزشیابی و نظارت اداره کل هنرهای نمایشی فقط برای تماشاخانه‌هایی پروانه اجرا صادر می‌کند که مجوز موسسه تک‌منظوره داشته باشند.
مهدی شفیعی از پیشنهاد تشکیل صنف استقبال کرد و گفت: اگر قرار باشد ساز و کاری به عنوان آیین‌نامه صنفیِ مکلف‌کننده پیش‌بینی شود، باید در بین خود شما اتفاق بیفتد.
او بر رعایت حقوق گروه‌ها و تماشاگران نیز تاکید کرد: از ابتدا در تماشاخانه‌ها مبنایی بگذارید که برخورد با گروه‌ها فرهنگی باشد. تکریم تماشاگران و توجه به حقوق آن‌ها هم بسیار مهم است. نباید کاری کنیم تماشاگر خاطره بدی از تئاتر دیدن داشته باشد و دیگر به این سمت نیاید.
مدیرکل هنرهای نمایشی تصریح کرد که تئاتر نیاز به سازمان‌دهی جدید دارد: این‌که ما امروز تئاتر گذشته را نداریم به این معنی نیست که ما تئاتر نداریم. می‌گویند اجراهای آن‌چنانی دیگر در تئاترشهر نیست. البته به تئاترشهر خرده وارد است و همچنین به اجراها، اما تئاتر امروز شرایطش با گذشته فرق می‌کند. شاید در دهه 60 و اوایل دهه 70 تعداد مشخصی گروه وجود داشت و تماشاخانه‌هایی که ظرفیت‌شان از گروه‌ها بیشتر بود. گروه پولش را هم همان ابتدا از دولت می‌گرفت و اصلا مهم نبود تماشاگر داشته باشد یا نه. امروز هم شایسته نیست که بگوییم گروه باید همه هزینه‌هایش را از گیشه تامین کند. شرایط جدید تئاتر ما سازمان‌دهی جدیدی هم می‌طلبد.
شفیعی در پایان سخنان خود به مدیران تماشاخانه‌ها توصیه کرد پیش از تایید شورای نظارت، برای نمایش‌ها تبلیغ نکنند.
در ادامه این نشست، پیمان شریعتی، معاون اجرایی اداره کل هنرهای نمایشی از بررسی‌ها برای چگونگی حمایت از تئاتر خصوصی گفت: ما جلسات و گفت‌و‌گوهای درون‌سازمانی بسیاری داشتیم و به دنبال تعریف نوع حمایت در این حوزه هستیم. یک بخش حمایت از تماشاخانه‌هاست و بخش دیگر از گروه‌ها. ما به دنبال راهکار معقول در این زمینه هستیم. دغدغه اصلی ما رفع مشکلات شما است. اما باید این واقعیت را پذیرفت که بعضی از سالن‌ها فقط پلاتو تمرین هستند و به خاطر شرایط، به عنوان تماشاخانه استفاده می‌شوند. بسیاری از هنرمندان دوست ندارند در این پلاتوها اجرا کنند اما به این معنی نیست که آن پلاتو باید تعطیل شود. بلکه باید افق دیدمان را بالاتر ببریم تا اتفاقات بهتری بیفتد.
شریعتی در پایان سخنانش به لزوم تشکیل گروه برای پیش‌برد مسائل بخش خصوصی هم اشاره کرد: «تک تک شما سرمایه‌دار نیستید اما اگر یک گروه تشکیل بدهید، می‌تواند یک کمپانی شکل بگیرد. حتا می‌توانید وام بگیرید و بازپرداختش برای‌تان آسان می‌شود. این مباحث در نشست‌های داخلی شما باید شکل بگیرد و زمان را هم نباید از دست بدهید.
در این نشست، مهدی شفیعی، مدیرکل هنرهای نمایشی، پیمان شریعتی، معاون اجرایی اداره کل، جلال تجنگی، مشاور مدیرکل در امور برنامه‌ریزی، ارمغان بهداروند، مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی ایران، پریسا مهجور، کارشناس مسئول شورای ارزشیابی و نظارت، شاهین چگینی، مدیر سالن مشایخی، محمدحسن نجفی، مدیر سالن سه‌نقطه، مهدی کوهیان، مدیر موج نو، هادی حوری، مدیر تماشاخانه بنفش، ایمان میرهاشمی، مسئول موسسه هنر و اندیشه، سارا دارو فروش، از مدیران تماشاخانه فنی‌زاده، داود نامور، مدیر سالن بازیگاه، محمود یوسفی، از تماشاخانه دراما، مرتضی یونس‌زاده، مدیر تماشاخانه فانوس و خیام وقار کاشانی و فهیمه اَمَن‌زاده، مدیران تئاتر باران حضور داشتند.
انتهای پیام/
