حداد عادل:‌ همت برای ترجمه «زین‌سو» از ضروریات صدور انقلاب اسلامی است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم رونمایی از طرح حمایت از ترجمه‌های فارسی به زبان‌های دیگر با حضور علی جنتی وزیر ارشاد، حسام‌الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور، غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان ادب و زبان فارسی، ابوذر ابراهیمی ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، جمعی از مترجمان و مدیران انتشارات‌ها پیش از ظهر امروز سه شنبه 5 آبان در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد. 

غلامعلی حدادعادل در این مراسم در سخنانی گفت: چند سال پیش که موضوع ضرورت ترجمه از زبان فارسی به زبان‌های دیگر مطرح شد، شورای انقلاب فرهنگی با تصدیق این ضرورت، این مسئولیت را به سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی داد. این موضوع برای آن بود که یک موسسه جدیدی به وجود نیاید و البته تصمیم درستی نیز بود. طی این سال‌ها که بیش از 10 سال گذشته است، هنوز شاهد یک موج و جریان و تعداد قابل توجه کتاب ترجمه‌شده نبودیم. شاید یک دلیل آن مسائل مالی و بودجه باشد. باید از اینکه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همت کرده تا تحرکی در این فضا ایجاد کند، خوشحال بود همه باید کمک کنیم تا این مهم به نتیجه برسد و هم دستگاه‌های دولتی و هم بخش خصوصی باید در این حوزه کمک کنند. 

وی ادامه داد: اینگونه ترجمه را که در برابر ترجمه‌های زان‌سو است، ترجمه زین‌سو نام‌گذاری می‌کنم. ممکن است عده‌ای آن را به نام ترجمه معکوس نامگذاری کنند که زیاد جالب نیست. نکته اصلی صحبت‌های من تاکید بر ضرورت این کار است. باید توجه داشت که این کار بسیار مهم است و قدرت‌های غربی تلاش دارند که انقلاب‌های مردمی را سرکوب کنند و طرف دیگر مطلب این است که در اروپا 400 سال است که تصوراتی غلط راجع به دین و کارکرد آن شکل گرفته و جزو مسلمات شده است. برای مثال وقتی در اروپا گفته می‌شود حکومت دینی در جایی شکل گرفته است، تصوری که آن‌ها از قرون وسطی دارند، برایشان تشدید می‌شود و وقتی که گفته می‌شود انقلاب اسلامی و حکومت دینی ایجاد شده است، ذهن روشنفکران و عامه مردم به این سمت می‌رود که همان خاطرات قرون وسطی در حال تکرار شدن است. در حقیقت برای آن‌ها انقلاب دینی بازگشت به 500-600 سال قبل است. البته همه حرف‌هایی هم که راجع به قرون وسطی می‌زنند همه‌اش درست نیست.

حداد عادل در بخش دیگر سخنان خود گفت: اینجا وظیفه مهمی که داریم این است که باورها و اصول خودمان را منتقل کنیم. ما اگر می‌خواهیم از اینکه دیگران راجع به ما بد داوری می‌کنند، گله کنیم باید از خود بپرسیم که آیا حرف و منطق خود را به درستی به گوش آنها رسانده‌ایم یا خیر؟ و این موضوعات است که افکار آنها را شکل می‌دهد، باید تلاش کنیم که در این مسابقه و میدان حرف‌های خود را به گوش آنها برسانیم تا درست ما را داوری کنند. همت برای ترجمه از ضروریات صدور انقلاب اسلامی است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی بیان داشت: مسئله مهم در این حوزه انتخاب کتاب است. باید بدانیم که چه کتاب‌هایی برای ترجمه انتخاب شود و سازوکار دقیقی برای آن تبیین کنیم و حتما در این حوزه اشخاصی که فرهنگ را درست می‌شناسند باید نظر بدهند. هر کتابی برای ترجمه مناسب نیست و هر ترجمه‌ای نیز برای هر محیطی مناسب نیست، اینها شاید موضوعاتی باشد که در این 34 سال رعایت نشده و انتقادات آن را نیز شنیده‌ایم. نکته مهم دیگر این است که ترجمه از زبان غیر به زبان مادری باشد و نه برعکس. باید کسانی مترجم باشند که فارسی را یاد گرفته‌اند، اما زبان مادری‌شان فارسی نیست، این افراد متن را می‌خوانند و همه امکاناتی که در زبان مادری‌شان دارند در نظر آورده و مناسب‌تر را انتخاب می‌کنند. از این موضوع یک نتیجه می‌گیریم و آن رونق گرفتن ترجمه زین‌سو است. در همین بستر باید روی به آموزش زبان فارسی به خارجیان بیاوریم. این موضوع موجب رونق ترجمه زین‌سو می‌شود.

وی به تجربه‌ای موفق در این حوزه اشاره کرد و گفت: ترجمه دانشنامه جهان اسلام به زبان عربی یکی از موفقیت‌ها در این حوزه است. این کار در بنیاد معارف انجام شد که چندین سال است تأسیس شده و رئیس عالیه آن مقام معظم رهبری است. ما در سال‌های اخیر این دانشنامه را به زبان عربی ترجمه کردیم، ترجمه ما به این شکل بود که در بیروت دفتری داشتیم و همه مترجمان ما عرب‌زبان بودند. آنها در ایران آمدند و فارسی را یاد گرفتند و حالا به زبان فارسی متون را ترجمه می‌کنند. نکته مهم بعدی این است که ترجمه‌ها حتما باید ویرایش شوند. ما در 10 سال گذشته در حدود 20 جلد کتاب از مقالات بلند دانشنامه جهان اسلام به زبان انگلیسی ترجمه کرده‌ایم. اینها به چاپ رسیده و امروز منبع درسی برای دانشگاه‌هایی است که می‌خواهند اسلام را با قرائت شیعی یاد بگیرند و البته این موضوع نیز به دست غیرفارسی‌زبانان که فارسی را یاد گرفته‌اند ترجمه شده است. باید به اصطلاحات معادل نیز دقت کنیم تا از اشتباهات جلوگیری شود.

حدادعادل به گسترش ترجمه به زبان‌های دیگر نیز اشاره کرد و گفت: ترجمه فقط نباید به زبان انگلیسی باشد چرا که دنیا فقط اروپا نیست باید برای انواع زبان‌های دیگر نیز حساب باز کرد و برنامه داشت. همچنین باید توجه داشت که توزیع به اندازه تولید اهمیت دارد. اگر یک ترجمه موفق به دست اهلش نرسد، فایده ندارد. باید به همان اندازه که برای یک ترجمه خوب سرمایه‌گذاری می‌کنیم، برای توزیع آن نیز سرمایه‌گذاری انجام دهیم که در همین جا از آقای ابراهیمی ترکمان درخواست می‌کنم برای این حوزه نیز برنامه‌ای داشته باشند.

وی در پایان سخنان خود گفت: وقتی ترجمه یک کتاب به تولید انبوه رسید و تلاش‌ها جواب داد، باید دستگاه‌هایی را در داخل کشور که با خارج مرتبط هستند، مطلع کنیم تا از آن استفاده کنیم. چندین دستگاه در وزارتخانه‌های مختلف داریم که هر کدام با خارج ارتباط دارند و می‌توانند آن ترجمه را در آنجاها استفاده کنند و نشر دهند.

انتهای پیام/