آشنایی با سوره‌های کتاب آسمانی/فتح

به گزارش خبرگزاری تسنیم، در آیه نخست این سوره می خوانیم:
(ما تو را پیروزی بخشیدیم. درخشان و آشکار)
مراد از این پیروزی صلح حدیبیه است که قرآن آن را فتح مبین و پیروزی آشکار. روشن نامیده است. این سوره پس از آن صلح نازل شده است. داستان صلح حدیبیه چنین است:
شش سال از هجرت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می گذشت. تا آن هنگام سه جنگ مهم بین مسلمانان و کفار قریش رخ داده بود: جنگ بدر در سال دوم هجری، جنگ احد در سال سوم هجری و جنگ خندق یا احزاب در سال پنجم هجری.
اواخر سال ششم، پیامبر بزرگوار اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) رؤیای شیرینی دید. خداوند در آن رؤیای صادقه به رسول گرامی خویش دستور داد که داخل مسجد الحرام شود مراسم حج به جای آورد.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) این مطلب را به اصحاب خود بازگو کرد و دستور داد تا با او به سوی مکه رهسپار شوند. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در مدینه احترام ماههای حرام (33) را یادآور شد و فرمود: ما فقط برای زیارت خانه خدا می رویم. و به مسلمانان دستور داد که از حمل هر نوع اسلحه، جز شمشیری که مسافر در حال سفر همراه خود می برد خودداری کنند.
1400 تن از مسلمانان در ماه ذی القعده به سوی مکه رهسپار شدند. این عمل بسیار خطرناک بود، چرا که قریش داغ جنگ بدر و احد و احزاب را در دل داشتند و دارای نیرو و قوای بسیار بودند.
به طور عادی، احتمال برگشت به مدینه وجود نداشت. چرا که مسلمانان از نظر تعداد نفرات، کم و بدون ساز و برگ جنگی بودند و نیروی قریش بسیار، و مکان روبرو شدن نیز مکه یعنی پایگاه قریش بود.
سران قریش جمعی را به سرداری خالد بن ولید فرستادند، تا در سر راه آنان موضع گرفته و از ورود مسلمانان جلوگیری کنند.
حضرت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پس از اطلاع از آن، مسیری را در پیش گرفت که با آنان روبرو نشود. در نقطه ای به نام حدیبیه که در نزدیکی مکه است، شتر آن حضرت زانو زد و دیگر قدم از قدم برنداشت. حضرت فرمود تا همگی از مرکب ها فرود آیند و خیمه ها را بر پا کنند. قریش برخورد مسالمت آمیز پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را فهمیدند. با رفت و آمد نمایندگانی از طرفین کار به مذاکره کشید که نتیجه آن صلح حدیبیه بود.
به موجب این صلح قرار شد مسلمانان و قریش تا ده سال جنگ نداشته باشند و اگر کسی از قریش به طرف مسلمانان آمد و یا اگر کسی از مسلمانان به طرف قریش رفت، آزارش ندهند و در امانش بدارند، و نیز رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آن سال را به مدینه بازگردد و سال بعد، برای زیارت وارد مکه شود.
این صلح مقدمه فتح مکه با بیش از ده هزار نفر نیروی مسلمان در سال هشتم هجری گردید، چرا که جمع کثیری از مشرکین در این دو سال، یعنی فاصله زمانی بین صلح حدیبیه و فتح مکه، اسلام آوردند. این امر در سایه احساس امنیتی بود که با صلح حدیبیه برایشان فراهم آمده بود. علاوه بر آن وقتی مسلمانان از ناحیه قریش فکرشان آسوده شد خیبر و آبادیهای اطراف آن را فتح کردند و شوکتی بیشتر یافتند و دامنه اسلام بدین ترتیب وسعت یافت (34)؛ نفرات مسلمانان بیشتر شد و سرزمینهای بیشتری را فتح کردند. سرانجام با شرایط مناسبی که برایشان فراهم شده بود توانستند در سال هشتم هجری، با نیروی بیش از ده هزار نفر به سوی مکه حرکت و آن را فتح کنند.
آری از آنجا که صلح حدیبیه مقدمه فتح مکه بود، خداوند این صلح را فتح مبین نامید.
در این سوره به برخی از وقایع، در پیرامون این جریان (35) می پردازند، مانند: تخلف اعراب از شرکت در این سفر و جلوگیری مشرکین از ورود مسلمانان به مکه و نیز بیعت مؤمنان با رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در زیر درخت، که به بیعت رضوان مشهور است.

کتاب گلستان سوره‌ها – ص 41
محمدحسین جعفری

انتهای پیام/