گشت‌‌وگذاری در سرزمین گنجینه فرهنگ‌ها/غمزه‌ای از خشت خام تا آینه
خراسان شمالی استانی با گنجینه‌ای از فرهنگ‌های مختلف همچون کرمانج، ترک، تات، ترکمن و فارس جاذبه‌های فراوانی دارد که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد، وجود فرهنگ‌های مختلف در این استان آثار تاریخی، فرهنگی و حتی گردشگری متفاوتی را به نمایش می‌گذارد.
در این نوشته به آثار طبیعی، تاریخی و هنری این استان اشاره می‌کنیم که مطمئنا با خواندن آن بسیاری از مخاطبان تشویق به حضور در این استان می‌شوند.
یادمانی تاریخی در شهر بجنورد
بنای معروف به آیینه‌خانه یکی از یادمان‌های برجستهٔ دوره قاجار خراسان شمالی است که در شمال شهر بجنورد، در منتهی‌الیه شمالی خیابان شریعتی قرار دارد و هر مسافری را مجذوب خود می‌کند.
در دوره قاجار بنای آیینه‌خانه همراه با بناهای دیگری ازجمله عمارت مفخم، کلاه‌فرنگی، حوض‌خانه و سردر، در باغ بزرگی قرار داشته و مجموعه دارالحکومهٔ مفخم را تشکیل می‌داده است.
این بنا در دهه 1300 هجری، همزمان با دوره حکومت ناصرالدین‌شاه به دستور یار محمدخان شادلو، معروف به سردار مفخم ساخته‌شده و به‌عنوان فضای اداری و دیوانی، برای انجام دیدارهای رسمی سردار مفخم با رجال سیاسی عهد قاجار و نیز انجام مراسم تشریفات نظامی و رایزنی در باب مسائل سیاسی و اجتماعی با سران ایل شادلو و دیگر رجال سیاسی دوره قاجار مورداستفاده قرار می‌گرفته است.
معروف است که طراحی نقشه ساختمانی آیینه‌خانه به دست میرزا مهدی خانشقاقی (ممتحن الدوله) نخستین مهندس معمار ایرانی که از دانشکده معماری پاریس فارغ‌التحصیل شده بود، انجام‌شده است.
ساختمان آیینه‌خانه در دوطبقه به ابعاد تقریبی 11×18 متر و به ارتفاع حدود 10 متر ساخته‌شده که درمجموع 9 اتاق دارد.
عمارت مفخم هنرنمایی هنر
بنای تاریخی عمارت مفخم که به "ایچری" مشهور است به‌عنوان بزرگ‌ترین و شاخص‌ترین اثر معماری دوران قاجار در خراسان شمالی و در شمال شهرستان بجنورد واقع‌شده است که همه‌ساله در ایام نوروز گردشگران زیادی را به جذب خود می‌کند.
در دوران قاجار عمارت مفخم همراه با بناهای دیگر ازجمله آیینه‌خانه، کلاه‌فرنگی، حوض‌خانه و سر در باغ بزرگی قرار داشته و مجموعه دارالحکومه مفخم را تشکیل می‌داده‌اند.
بنای عمارت در سال 1300 ه. ق همزمان با دوره حکومت ناصرالدین‌شاه به دستور یار محمدخان شادلو، معروف به سردار مفخم ایلخان طایفه کرد شادلو و حاکم منطقه شمال خراسان و استرآباد (گرگان کنونی) ساخته‌شده و محل سکونت سردار مفخم و خانواده‌اش و پذیرایی از مهمانان دولتی و رجال سیاسی بوده است.
معروف است که نقشه ساختمانی عمارت به دست میرزا مهدی خانشقاقی (ممتحن الدوله) از نخستین استاد معماران تعلیم‌یافته در خارج از کشور که معماری مدرسه شهید مطهری دو تهران ازجمله کارهای اوست طراحی‌شده است.
بنای عمارت در دوطبقه و به اندازه‌های تقریبی 50 در 23 متر و ارتفاع حدود 9 متر ساخته‌شده است و درمجموع 34 اتاق و 2 تالار بزرگ دارد که زمانی به آیینه‌ها کاری، کاشی‌کاری و گچبری تزیین‌شده بود.
بلقیس شهری به وسعت تاریخ
شهر بلقیس، از بزرگ‌ترین بناهای خشتی و گلی ایران به شمار می‌رود که در 3 کیلومتری جنوب غرب شهر کنونی اسفراین در استان خراسان شمالی واقع است.
این سازه ازلحاظ قدمت، به استناد متون تاریخی در قبل از اسلام، شکوفا بوده و در سال 31 هجری، مسلمانان آن را فتح کرده‌اند.
بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی، قدیمی‌ترین استقرار در این شهر تاریخی، به اواخر دوره ساسانی مربوط است و زندگی در آن تا پایان دوره صفوی به‌طور مداوم جریان داشته است.
سرانجام این شهر در اواخر دوره طهماسب دوم صفوی و ابتدای حکومت نادر، یعنی در سال 1131 ه. ق، بر اثر حمله افغان‌ها، کاملاً ویران و درهم کوبیده شد؛ به‌نحوی‌که جایگاه پیشین خود را از دست داد. از آن زمان، کم‌کم اسم افسانه‌ای «بلقیس» بر خرابه‌های شهر قدیمی اسفراین گذاشته شد.
تفریح، گردش و استراحت در باباامان بجنورد
پارک باباامان بجنورد واقع در کیلومتر 10 جاده بجنورد-مشهد جزو زیباترین و قدیمی‌ترین پارک‌های گردشگری کشور محسوب می‌شود که سالانه هزاران مسافر و گردشگر را از سراسر کشور به این منطقه می‌کشاند.
مسافرانی که قصد سفر به بارگاه امام هشتم (ع) را دارند می‌توانند برای ساعاتی از زیبایی طبیعی و دست‌نخورده پارک ملی باباامان بجنورد نهایت لذت را ببرند.
سالانه بیش از 13 میلیون نفر مسافر امام رضا (ع) از این مسیر عبور می‌کنند که حتماً آن‌ها وارد این تفرجگاه بزرگ‌شده و تاکنون آن را به خاطر دارند.
در این تفرجگاه آرامگاهی وجود دارد که منصوب به شاهزاده اسماعیل فرزند امام موسی کاظم (ع) هست و مشهور به امامزاده باباامان شده تا مکانی برای زیارت مسافران قرار گیرد و به‌تازگی مرمت و بازسازی آرامگاه این امامزاده انجام‌شده است.
وجود 400 هزار اصله درخت ازجمله درختان اقاقیا، چنار، زالزالک، زردآلو، زبان‌گنجشک، بوته‌های تمشک وحشی و...جلوه‌ای زیبا به این مکان بخشیده که چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند همچنین این پارک دارای پوشش گیاهی و درختان قطور چنار 400 ساله ونیز چشمه‌هایی که در مرکز و اطراف باباامان جوشیده‌اند نیز است که بر زیبایی‌های خدادادی باباامان افزوده است.
آبگرم ایوب و خواص درمانی آن
روستای ایوب پیغمبر واقع در دهستان گیفان و 95 کیلومتری شمال بجنورد است که به دلیل چشمه‌های جوشان آب گرم سالانه گردشگران زیادی را از سایر استانها و همچنین دیگر کشورها به سمت خود جذب می‌کند.
این چشمه آب گرم در روی تپه‌ای به ارتفاع 300 متر از سطح دره گیفان واقع‌شده و اکثر افراد به دلیل خواص درمانی آن به این روستا مسافرت می‌کنند.
مقبره‌ای در کنار استخر آبگرم ایوب وجود دارد که به گفته پیران این روستا مختص به ایوب پیغمبر است و به همین دلیل افراد زیادی پس از شنا در استخر آب گرم و پاکی بدن به زیارت آن می‌روند.
در سال 1334 جهت این قبر را به سمت قبله تغییر داده‌اند و این موضوع نشان از این دارد که این مقبره مربوط به دوران قبل از اسلام است.
بش قارداش و افسانه‌ای که ماندگار شد
پارک بش‌قارداش در فاصله 5 کیلومتری جنوب بجنورد بر سر راه اسفراین قرار گرفته است.
وجود چشمه آب‌معدنی نسبتاً گرم با خواص متعدد و چنارهای کهنسال اطراف آن توجه ناصرالدین‌شاه را به خود جلب کرده و دستور احداث استخر و مرمت بقعه مورداستفاده را به سردار مفخم حکمران منطقه داده بود.
هرچند در کنار آرامگاه سردار مفخم سنگ‌نوشته‌هایی حکایت از عدم وجود شخصیت‌های مذهبی در این بقعه می‌نماید ولی ساختار فیزیکی آرامگاه یا گنبد وگلدسته حکایت از مکان مذهبی دارد.
نام این مکان یعنی بش قارداش بر اساس داستانی تاریخی است که در بین مردم شهر جریان دارد. طبق این افسانه در روزگاران قدیم پنج برادر در شهر بجنورد زندگی می‌کردند که به دلیل مخالفت با ظلم و ستم حکمران تحت تعقیب مأموران قرار داشتند.
این پنج برادر به همراه هم گریختند و مأموران نیز آن‌ها را تا این مکان تعقیب کردند. پنج برادر از خدا طلب کمک کردند، در این هنگام پنج سوراخ در کوه ایجاد شد که برادران به آن‌ها پناه بردند و از سوراخ‌ها آب گوارایی جاری شد. تا سال‌ها قبل و پیش از خشکسالی های شدید تعداد چشمه‌ها پنج عدد بود که تمامی آن‌ها آب بسیار داشتند.
آتشکده اسپاخو قدیمی‌ترین اثر خراسان شمالی
معبد سنگی اسپاخو موسوم به آتشکده یا کلیسای اسپاخو منسوب به دوره ساسانی قدیمی‌ترین بنای ثبت‌شده این دوره در استان خراسان شمالی است که همچنان برای مسافران ناشناخته اما جذاب به نظر می‌رسد.
این بنا در کیلومتر 115 مسیر جاده بجنورد-گلستان و 65 کیلومتری غرب شهر آشخانه و مرکز مانه وسملقان بر روی تپه‌ای مرتفع در دامنه جنگل‌های کاج و سرو و در کنار دهکده اسپاخو بناشده است.
معماری این بنا الگو گرفته از ترکیب گنبد و ایوان است که سابقه کهنی در معماری بناهای دوران تاریخی و اسلامی دارد و در نظریه دیگر این بنا الگو گرفته از پای فیل مشهور به پا فیلی است که از پابرجاترین نوع معماری محسوب می‌شود.
طرح این بنا ترکیبی از یک ایوان با پلان چهارگوش، تالار و یک اتاق چهارگوش در قسمت شرقی است که ایوان آن به‌وسیله دهلیز به اتاق قسمت شرق ایوان مرتبط است، پوشش سقف اتاق به‌صورت گنبدی از نوع پوشش‌های نیمکره‌ای و قابل‌مقایسه با گنبد چهارطاق‌های ساسانی است.
انتهای پیام/
