«فرار مغزها و تولید مقالات» ما را به کارگری برای کشورهای خارجی تبدیل کرده است

دکتر ابوتراب علیرضایی در گفت‌وگو باخبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» درباره تذکرات پیاپی مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم افزایش سرعت رشد علمی کشور و هشدارهای ایشان نسبت به کاهش سرعت این رشد در چند سال اخیر و اینکه رشد علمی کشور موجب تقویت بنیه‌های نظام جمهوری اسلامی می‌شود، اظهار کرد: رشد علمی کشور دارای محورهای مختلفی است، این محورها بر اساس قوانین هستند یعنی باید قوانین کلی وجود داشته باشد که روند کار را به‌صورت آشکار مشخص کند.

وی افزود: در واقع سازمانهای مرتبط با حوزه علمی کشور و شرکتهای دانش‌بنیان باید راهکارهای قانونی برای توسعه و پیشرفت علمی کشور میسر سازند؛ بحث دوم در رشد علمی کشور، نقدینگی لازم برای انجام چنین کارهایی است، در واقع اگر بخواهیم راه‌کارهای قانونی و برنامه‌ریزی برای پیشرفت علمی کشور داشته باشیم، برای اجراسازی این موارد بحث نقدینگی و اعتبار آنها مطرح می‌شود. 

لزوم وجود قانون، نقدینگی و نیروی انسانی برای پیشرفت علمی کشور

علیرضایی خاطرنشان کرد: سومین عامل در پیشرفت علمی کشور وجود نیروی انسانی، ماشین‌آلات و ابزار لازم در کشور است؛ وجود این موارد موجب می‌شود که این پیشرفت و توسعه در حوزه علمی کشور روند مشخصی را به خود بگیرد و مسیر معینی را طی کند و به نتیجه برسد؛ به نظر بنده اگر این سه مورد یعنی قانون، مدیریت و نقدینگی و نیروی انسانی در هر حوزه‌ای از جمله حوزه علمی کشور وجود داشته باشد، می‌تواند به پیشرفت آن حوزه در سطح دنیا بیانجامد؛ در واقع اگر مدیریت قانونمند و با استفاده از پول یا همان نقدینگی باشد، شاهد پیشرفت حوزه مربوطه خواهیم بود لذا ما باید در این سه مورد، تلاش بیشتری انجام گیرد تا بستر مناسب برای توسعه فراهم شود.

کشورهای خارجی با استفاده از جنگ‌ نرم، سرمایه‌های ما را به خود اختصاص می‌دهند

وی با اشاره به برخی از آسیبهایی که ممکن است در راه توسعه و پیشرفت علمی کشور قرار بگیرد و آن را تحت‌الشعاع قرار دهد، تصریح کرد: نخستین آسیب در این حوزه تهاجم جنگ‌ نرم در کشور است؛ دیگر موارد هم اگر بخواهم به صورت مختصر عرض کنم باید بگویم که ما در کشور با فروش مغزها و تأمین نقدینگی و عدم اجراسازی اقتصاد مقاومتی مواجه هستیم و برای حل و فصل این مشکلات در کشور باید تلاش بیشتری صورت گیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تهران جنوب در پاسخ به این سؤال که جنگ‌ نرم چه آسیبهایی در حوزه علمی کشور می‌تواند ایجاد کند، یادآور شد: نخستین اثر جنگ‌ نرم، فرار مغزها از کشور است؛ در واقع کشورهای خارجی با ایجاد جنگ‌ نرم به اصطلاح یک «مدینه فاضله‌ای» برای دانشجویان و نخبگان کشور ما ایجاد می‌کنند که موجب می‌شود این افراد به خارج از کشور مهاجرت کنند در حالی که هزینه زیادی می‌شود تا یک نفر در کشور تحصیل می‌کند و به یک دکتر یا مهندس تبدیل می‌شود و وقتی که به ثمر می‌رسد کشورهای خارجی از طریق جنگ نرم این افراد را جذب می‌کند و از طریق آنها برای خود تولید علم و ثروت می‌کنند.

وی افزود: در واقع کشورهای خارجی با جلوه دادن فضای بسیار زیبا و رؤیایی در رسانه‌های خود، نخبگان و دانشجویان ما را مجاب به مهاجرت می‌کنند در حالی که پس از مدتی این دانشجویان و نخبگان متوجه می‌شوند که دچار اشتباه شده‌اند اما به هر حال تا به حال موفق شده‌اند که سرمایه‌های کشور ما را به خود اختصاص دهند.

لزوم حفظ و نگهداری منابع انسانی در کشور

علیرضایی در پاسخ به این سؤال که آیا قبول دارید که کشورهای غربی شرایط بسیار مناسبی برای نخبگان ما پدید می‌آورند که متأسفانه در داخل کشور چنین امکاناتی وجود ندارد، متذکر شد: همانطور که پیش‌تر عرض کردم یکی از محورهای مهم رشد و توسعه علم در کشور، تأمین منابع انسانی است؛ باید بکوشیم که منابع انسانی کشور خود که موجب تولید علم و دانش در کشور می‌شود را حفظ کنیم؛ در واقع حفظ و نگهداری منابع کارآمد امری بسیار مهم و ضروری است.

وی ادامه داد: ببینید این روند باید در کشور شکل بگیرد که ما منابع انسانی خود را استخدام می‌کنیم، سپس آموزشهای لازم را به آنها می‌دهیم و در مرحله بعد آنها را در کشور حفظ می‌کنیم؛ اینکه ما بتوانیم از منابع انسانی خود در راستای اهداف ملی کشور استفاده کنیم، بسیار مهم است. 

امروزه تولید کمی مقالات برای کشور ما کارایی ندارد

استاد دانشگاه آزاد تهران جنوب با اشاره به روند رشد علمی کشور در چند سال اخیر متذکر شد: در چند سال گذشته شاهد رشدهایی در زمینه علمی بودیم اما متأسفانه اخیراً شاهد کاهش این روند بودیم البته از نظر بنده محورهایی که برای رشد علمی کشورها در نظر می‌گیرند، برای کشور ما کارآمد نیست در حالی که شاید برای کشورهای غربی کارآمد باشد به عنوان مثال امروزه تعداد مقالاتی که یک کشور تولید می‌کند، معیار توسعه و رشد علم در آن کشور به حساب می‌آید در حالی که این روش برای کشور ما کارایی ندارد.

وی افزود: امروزه شاهد رشد چشمگیر کمی این مقالات در سراسر کشور هستیم در حالی که تقریباً هیچ یک از آنها برای کشور کارآمد نیستند ضمن اینکه بسیاری از مقالاتی که توسط نیروی انسانی کشور ما تولید می‌شود، توسط کشورهای خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد لذا ما اگر نتوانیم از مقالات خود در راستای رفع نیازهای کشور خود استفاده کنیم به کارگری مجانی تبدیل می‌شویم که برای رشد و توسعه کشورهای غربی تلاش می‌کند!

تولید مقالات و فرار مغزها ما را به کارگری برای کشورهای خارجی تبدیل کرده است

علیرضایی یادآور شد: تولید مقالات نیز دقیقاً مانند فرار مغزها است؛ در واقع ما با آموزش و به ثمر رساندن نخبگان کشور و در اختیار قرار دادن آنها به کشورهای خارجی همچنین تولید مقالاتی که برای آنها کارآمد است به کارگری تبدیل شده‌ایم که برای رشد و توسعه علم کشورهای غربی تلاش می‌کند. 

لزوم اجتماع سه رکن اساتید، منابع علمی و امکانات دانشگاه برای آموزش و پژوهش

وی تأکید کرد: دانشگاه‌های کشور ما باید سه اصل و رکن را بپذیرند؛ نخست رکن اساتید، دوم رکن کتب و منابع علمی دانشگاه‌ها و دیگری سایر امکانات دانشگاه‌ها مانند کارمندها، افراد خدماتی و ... است؛ این سه رکن در کنار هم قرار می‌گیرند تا هدفی چون آموزش و پژوهش در دانشگاه‌ها شکل گیرد البته این سه رکن باید در کنار فضای فرهنگی دانشگاه قرار بگیرد، دانشگاه‌هایی که فضای سیاسی در آنها قالب شود و یا به قولی «زد و بند» در آنها اتفاق بیفتد، این سه رکن در راستای آموزش و پژوهش استفاده نمی‌شوند لذا این مسئله بسیار مهم است که فضای دانشگاه‌ها دچار «سیاست‌بازی» نشود؛ در واقع دانشگاه باید فضای آگاهی سیاسی داشته باشد نه «سیاست بازی».

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تهران جنوب با اشاره به نگاه مسئولان حوزه علمی کشور خاطرنشان کرد: همه مسئولان خواستار رشد در کشور هستند اما فقط خواستن کافی نیست؛ باید شرایط مناسب رشد، انگیزه در دانشجویان، فضای مناسب رشد، امکانات رشد و تعالی و برخی موارد دیگر  ایجاد شود تا ما شاهد یک پیشرفت و رشد در کشور باشیم؛ اگر همه این موارد رعایت شود، چه کسی خواستار رشد و پیشرفت کشور خود نیست؟ کمتر کسانی پیدا می‌شوند که در راستای تنزل کشور حرکت کنند.

مدیریت جهادی؛ لازمه تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور

وی ادامه داد: افراد در این کشور متفاوت هستند؛ برخی که شرایط را برای پیشرفت مناسب نمی‌بینند، با یک مدیریت منطقی به دنبال ایجاد شرایطی هستند که فضای پیشرفت را در کشور ایجاد کنند که به اصطلاح به این نوع مدیریت «مدیریت جهادی» گفته می‌شود اما برخی از افراد هم هستند که در گوشه‌ای نشسته و منتظر ایجاد شرایط مناسب برای پیشرفت در کشور هستند؛ امروزه ما در کشور به مدیریت جهادی نیاز داریم و اقتصاد مقاومتی نیز در سایه همین مدیریت جهادی قرار می‌گیرد یعنی افرادی باید با اعمال این نوع مدیریت، اقتصاد مقاومتی در کشور را محقق سازند.

نیروی انسانی، نقدینگی و مدیریت؛ سه مؤلفه اصلی رشد علمی در کشور

علیرضایی با اشاره به مؤلفه‌های رشد علمی کشور اظهار کرد: سه رکن نیروی انسانی، نقدینگی و مدیریت مؤلفه‌های اصلی رشد علمی کشور هستند که البته هر کدام به صورت جداگانه دارای زیرمجموعه‌های زیادی هستند که به صورت جامع در سند چشم‌انداز بررسی شده است.

انتهای پیام/