مکانیسم و قیمت‌های دستوری دیگر جوابگو نیست/لزوم تقویت بورس کالا

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ صنعت کشاورزی ایران همگام با دیگر صنایع کشور در حالی دوران گذار خود از کشاورزی سنتی به مدرن را طی می‌کند که دولت نیز حالا برای این بخش برنامه‌های ویژه‌ای دارد. کشاورزی در ایران که در سال‌ها، وابستگی زیادی به دولت داشته و همواره دست مهربان دولت را بر سر خود احساس کرده، اکنون اولین گام‌های مستقل شدن را با عرضه محصولات خود در بورس کالای ایران برداشته است.
حال اینکه پوست‌اندازی کشاورزی و حرکت در مسیر بازار محوری می‌تواند مزایای زیادی را برای این بخش به ارمغان بیاورد. بازار محوری که سال‌هاست در بورس‌های کالایی کشورهای توسعه یافته استفاده می‌شود، در واقع کلید واژه ورود به دوران مدرن صنعت کشاورزی است.
همچنین بازار شفاف بورس که زیرساخت مناسبی را برای محصولات کشاورزی فراهم کرده به نظر می‌رسد، تنها راه کوتاه کردن دست واسطه‌هایی باشد که سال‌هاست، سود به حق کشاورزان را به جیب خود می‌ریزند. بر این اساس شمس الله شریعت نژاد، نماینده مردم تنکابن، رامسر و عباس آباد و عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در گفتگویی تفwیلی در این زمینه اظهاراتی داشته که مشروح آن در ادامه آمده است:

تسنیم: در ماه های اخیر شاهد افزایش حجم و ارزش معاملات کشاورزی در بورس کالا بوده ایم، این افزایش حجم و ارزش معاملات را ناشی از چه عواملی می دانید؟

طبق آمارهای منتشر شده در 5 ماه نخست سال گذشته از فروردین تا آخر مرداد سال 94 حجم معاملات کشاورزی 614 هزار تن بوده که در 5 ماه امسال به 960 هزارتن رسیده است که رشد 56 درصدی را نشان میدهد. همچنین ارزش معاملات از 6 هزار و 800  میلیارد ریال به 12 هزارو 400 میلیارد ریال رسیده که بیانگر افزایش 82 درصدی است. این رقم رشد بالایی را در بخش کشاورزی نشان می دهد که مایه خوشحالی است.
از آنجایی که ما کشوری داریم که کشاورزی در اقتصاد، نقش کلیدی دارد به طور حتم رشد بخش کشاورزی میتواند راه رشد اقتصادی و بهبود رفاه زندگی قشر کشاورز و روستایی که تولیدکننده هستند و از سوی دیگر مصرف کنندگان را فراهم کند. در واقع به دنبال رشد سرعت ورود بخش کشاورزی به بورس کالا ما شاهد ثبات قیمت محصولات هستیم.
از سوی دیگر شفاف شدن معاملات کشاورزی نفع بزرگی برای دولت است که همواره در پی حذف واسطه گری در این بخش بوده است. طبق اطلاعات به دست آمده، در ایران صنعت بازرگانی و فروش محصولات، عمده ترین مشکلاتی است که گریبان تولیدکنندگان و کشاورزان را میگیرد.
در واقع عدم مدیریت مناسب در این بخش موجب به وجود آمدن واسطه‌گری شده است و ارزش افزوده محصولات کشاورزی به جای آنکه نصیب کشاورزان بشود، به واسطه‌ها می‌رسد. بنابراین حذف واسطه گران می تواند مشکلات زیادی از تولیدکنندگان را حل کند. همچنین با شفاف سازی قیمت، مصرف کننده از خرید محصولات با قیمت گزاف به علت دادوستدهای متوالی در دست واسطه گران نجات می یابد. حضور بخش کشاورزی در بورس کالا سبب منطقی شدن و ثبات قیمت و در ادامه ایجاد انگیزه برای تولیدکنندگان است.
در حال حاضر شرایطی در بخش کشاورزی به وجود آمده که تولیدکنندگان نگران محصولات خود هستند در اینجا میتوان از بازاریابی به عنوان حلقه مفقوده بازار کشاورزی نام برد. در همین راستا طرحی از جانب مجلس به دولت داده شده است مبنی بر اینکه دولت باید از کشاورزان و تولیدکنندگان در جهت تامین بازار با ثبات داخلی و خارجی حمایت کند.
همان طور که می دانید از دغدغه های بزرگ تولیدکنندگان ثبات قیمت بازار است. بنابر توضیحات ارایه شده، بورس کالا سبب شفاف سازی و ثبات قیمتها می شود که این خود علتی برای بالا رفتن تولید محصولات کشاورزی و در پی آن رونق اقتصادی کشور است.

تسنیم: با توجه به  گفته های شما، دولت باید چه رویکردی را برای بخش کشاورزی درنظر بگیرد که این رونق اقتصادی پایدار بماند؟

همان طور که در سالهای گذشته شاهد آن بودیم دولت از طریق بخشنامه و دستورالعمل های دستوری کاری از پیش نبرده است؛ بنابراین از طریق مکانیسم ها و قیمت های دستوری نمی تواند در این بخش موفقیتی را کسب کند.
بالعکس با توجه به رشدهای اخیر در ارزش و حجم معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالا نشان داده است که دولت از طریق ایجاد فضای باز رقابتی توانسته است قیمت را مشخص و انگیزه را در تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بالا ببرد. به طور حتم مکانیسم ایجاد فضای رقابتی بازار را به سمت رشد برده است که پیش از این در بخش کشاورزی این حجم از افزایش ارزش را نداشته ایم.

تسنیم: در صحبتها به این که دولت باید تولیدکنندگان را حمایت کند، اشاره کردید. چه راههایی برای حمایت از تولیدکنندگان پیشنهاد می کنید؟

همیشه مدنظر مسوولان بوده است که دولت در سه بخش کاشت، داشت و برداشت باید کشاورزان را حمایت کند. اما در حال حاضر کشاورزان محتاج کمک دولت در بخش بازاریابی هستند. در واقع اگر محصولاتی که دارای خرید تضمینی هستند را کنار بگذاریم دولت باید بازارهای مناسب را برای تولیدکنندگان محصولاتی که خرید تضمینی ندارند، شناسایی و امکان حضور محصولات را در این بازارها به صورت مستقیم و بدون حضور واسطه گران فراهم کند.
یکی از پیشنهادهای من این است که دولت بازار های باثبات داخلی را شناسایی کند یا تعداد محصولات کشاورزی را در بورس کالا افزایش دهد. همچنین ایجاد بازارهای دائمی خارجی برای محصولاتی که توانایی صادرات دارند، نیز میتواند از حرکتهای مثبت دولت در این زمینه باشد. به طور مثال میوه کیوی هر ساله افزایش تولید در کشور دارد این در حالی است که کشورهایی هستند که واردات همیشگی کیوی دارند از این رو دولت می تواند با شناسایی این کشورها، بازار دائمی برای این محصول ایجاد کند که این مهم هم به نفع کشاورزان ایرانی و هم کشور وارد کننده است.

تسنیم: یکی از راهکارهای حمایت از تولیدکنندگان را افزایش محصولات کشاورزی حاضر در بورس کالا مطرح کردید، در همین راستا فکر می کنید کدام محصولات توانایی حضور در بورس کالا را دارند؟

برای ورود به بورس کالا باید بیشتر سراغ محصولاتی که واسطه گری در آنها شدت بیشتری دارد یا محصولاتی که قیمت مبهم تری دارند، بروم. بعلاوه این که وزارت کشاورزی باید این محصولات که دست خوش نوسانات قیمتی هستند را شناسایی کند و با حضورشان در بورس کالا به وضعیت بازار این محصولات سروسامانی بدهد.

تسنیم: همانطور که می دانید سال گذشته ذرت در بورس کالا با استقبال خوبی روبه رو شد، حضور این محصول در بورس را امسال چگونه ارزیابی می کنید؟

تا جایی که من اطلاع دارم واردات ذرت از تولید آن در کشور قیمت تمام شده کمتری دارد و از سوی دیگر طبق برنامه های وزارت نیرو و کشاورزی به علت کمبود منابع آبی در سطح کشور تصمیم بر آن شده است که تولیدات ذرت را کاهش دهیم. به هر حال با استفاده از تجربیات بسیار خوب این محصول در بورس کالا، از سال آینده محصولات بیشتری می تواند با سیاست قیمت تضمینی در بورس کالا عرضه شود. به خصوص محصولاتی که در آنها به علت خرید تضمینی فشار مالی به دولت وارد می شود و همچنین دولت مجبور به خرید محصولات همراه با خار و خاشاک است.

تسنیم: همانطور که اشاره کردید، خرید تضمینی بار سنگین فشار مالی را به دولت وارد می کند. در همین راستا طرح قیمت تضمینی را به جای خرید تضمینی چگونه ارزیابی می کنید؟

همانطور که می دانید در خرید تضمینی احتمال کاهش منافع کشاورزان، کاهش تولید و عدم تشویق کشاورزان، مصرف بی رویه و غیربهینه، کاهش تولید و منافع در اقتصاد ملی و هزینه های سنگین برای دولت وجود داشت، بنابراین اقتصاد ملی و خرید محصولات کشاورزی باید به سمتی برود تا سیستم عرضه و تقاضا، امکان قیمت مناسب، افزایش سود و منافع کشاورزان و رشد اقتصاد ملی و کاهش هزینه های دولت را به همراه داشته باشد.
از این رو، بهترین سیاست برای قیمت گذاری محصولات کشاورزی و کالاهای مختلف، قیمت تضمینی است زیرا قیمت گذاری به صورت شفاف انجام می شود و مصرف کنندگان و خریداران، قیمت متناسب با عرضه و تقاضا در بازار را ارائه خواهند داد و بر آن اساس قیمت محصولات کشاورزان مشخص خواهد شد.
همچنین مهمترین مزیت قیمت تضمینی در بورس کالا، کنار رفتن دلالان پر شمار از بازار کشاورزی و کشف عادلانه قیمت ها در بورس است. بر این اساس، نظام قیمت گذاری بورس که بر مبنای عرضه و تقاضا و مکانیزم بازار عمل می کند، بهتر از قیمت گذاری دولتی برای خرید تضمینی است چرا که ممکن است قیمت تضمینی دولت فاصله معناداری با قیمت بازار داشته باشد و سود و درآمد کشاورز را کم کند و باعث کاهش تولید کشاورزی در سال های بعد شود. اما وقتی قیمت محصولات در بازار و بورس تعیین شود، نزدیکترین قیمت به واقعیت بازار خواهد بود و کشاورزان نگران ارزان فروشی محصولات خود نخواهند بود و تولید کشاورزی نیز تشویق خواهد شد و عرضه وتقاضا و تعادل نسبی در تولید کشاورزی و بازار مصرف و تولید را شاهد خواهیم بود همچنین کشاورزان برای تولید محصولات کشاورزی در فصل های بعد نیز تشویق خواهند شد.
از سوی دیگر، دولت به جای پرداخت هزینه های گزاف و سنگین، و در عین حال کاهش تولید در سال بعد، شاهد رشد تولید کشاورزی و پرداخت مبلغ معقول بابت محصولات کشاورزی خواهد بود.
براساس قیمت تضمینی، هر قیمتی که در تابلوی بورس عرضه شود، محصولات به همان قیمت فروش خواهد رفت و دولت به جای هزینه ای سنگین در این زمینه، تنها مابه التفاوت قیمت بورس و قیمت تضمینی اعلامی را به کشاورزان پرداخت می کند که این موضوع در شرایط فعلی کمک شایانی به دولت می کند.
انتهای پیام/