تنزل رتبه ایران از نظر دانش‌بنیان بودن کالاهای صادارتی

خبرگزاری تسنیم- سالهای سال بود که اقتصاددانانی نظیر دکتر حسین عظیمی در کتاب مدارهای توسعه نیافتگی از پایین بودن میزان دانش و فناوری موجود در کالا و خدمات صادراتی ایران سخن میگفتند. هرچند این موضوع واضح بود اما روشی یا شاخصی برای مقایسه وضعیت ایران با سایر کشورها در این زمینه وجود نداشت و نمیدانستیم کجای دنیا از بابت قرار داریم.

 اکنون به لطف ریکاردو  هاسمن از دانشگاه هاروارد و سزار هیدالگو از دانشگاه ام‌آی‌تی (لینکهای پایین) شاخصی برای سنجش میزان دانش موجود  تعریف شده است که براحتی میتوان کشورها را از این منظر باهمدیگر مقایسه کرد. عنوان این شاخص، شاخص پیچیدگی اقتصادی نام دارد و در واقع میزان دانش بنیان بودن تولیدات صادراتی کشورها را با همدیگر مقایسه میکند. اقتصادهای پیچیده قادرند در قالب شبکه‏ های بزرگ، حجم زیادی از دانش‎های مرتبط را به کار گرفته و مجموعه متنوعی از کالاهای دانش بینان را تولید کنند. اما اقتصادهای ساده، پشتوانه ضعیفی از دانش مولد و فناوری دارند و کالاهای کمتر و همچنین کالای ساده تولید می‏ نمایند و فناوری در چرخه تولید این کشورهاکم رنگ است و مستلزم شبکه کوچکتری از تعاملات است. همچنین باید افزود، پیچیدگی اقتصادی نیازمند محیط نهادی اقتصادی است که دانش بالقوه موجود را فعلیت بخشد.

مطالعه سالهای 1964 تا 2015 نشان می دهد که (نمودار پایین):

رتبه ایران از 63  به 98  تنزل یافته است.

رتبه ترکیه  از 71 به 40 ارتقا یافته است.

رتبه عربستان از 60 به 62 تنزیل یافته است.

رتبه کره جنوبی از 23 به 3 ارتقا یافته است.

رتبه مصر از 48 به 61 تنزیل یافته است. 

در سال 2015 کشورهای ژاپن، سوئیس، آلمان، کره، اتریش، سوئد، چک، لهستان، سنگاپور و آمریکا به ترتیب از بالاترین پیچیدگی و یا تنوع محصول برخوردار بوده اند.

 پیش بینی‌ها برای دوره 2016 تا 2025 نشان میدهد که کشورهای هند، مالزی و ویتنام از بهترین چشم انداز رشد در این زمینه برخوردارند و مقصد آتی سرمایه گذاری‌ها خواهند بود.

*انجمن علمی اقتصاد دانشگاه کردستان

انتهای پیام/