ظرفیتی که ۲۰ میلیون زائر را به کربلا می‌برد می‌تواند آنها را راهی قدس کند / ترس از داعش هم مردم را متوقف نکرد
روح‌الله رفیعی مستندهای بسیاری را در عراق و جهان اسلام ساخته است. او معتقد است که باید راه‌پیمایی بزرگ اربعین را با سوژه‌های جدید و بکر به مردم دنیا معرفی کرد.
روح‌الله رفیعی، کارگردان و مستندساز سابقه ساخت مستند با موضوع پیاده‌روی اربعین را دارد. رفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا از تجربه مستندسازی اربعین سخن گفت.
رفیعی گفت: خاطرم هست چند سال پیش همراه با کاروانی در دهه اول ماه محرم به غزه سفر کردیم. کاروان‌مان از پاکستان، هند، ترکیه، سوریه، لبنان و ... عبور کرد و در نهایت به غزه رسیدیم. در مسیر شیعیان بسیاری همراه ما بودند و از آن‌جا که ایام دهه اول محرم نیز بود، دور هم جمع شدیم تا ذکر مصیبت و روضه‌ای داشته باشیم. بعد از پایان روضه یک آقایی که اهل انگلستان بود، پیش من آمد و گفت «شما بعد از گریه‌ای که می‌کنید، خوش‌حالی در صورت دارید که جنسش با بقیه خوش‌حالی‌ها فرق دارد»؛ یکی از دوستان‌مان برایش توضیح داد که این خوش‌حالی از جنس شعف است. همین صحبت‌ها، بهانه‌ای شد تا به معرفی امام حسین (علیه‌السلام) و توضیح ماجرای کربلا برای این آقا پرداختیم. جالب است که آن آقای انگلیسی که اتفاقا سنی مذهب نیز بود، تا به حال داستان امام حسین(ع) را نشنیده بود. چون خودمان در دریای محتوا هستیم احساس می‌کنیم که همه‌جای عالم از عاشورا باخبر هستند و فکر می‌کنیم که تمام عالم در معرفت امام حسین (ع) قرار دارد این در حالی است که اگر با دید واقعی‌تری نسبت به امام حسین(ع) نگاه کنیم، می‌بینیم که هنوز هیچ کاری برای معرفی امام حسین(ع) و معرفت ایشان انجام نداده‌ایم.
هنوز خیلی از مردم ترکیه (همسایه شمالی عراق) از ماجرای عاشورا و امام حسین(ع) بی‌خبرند
او به راه‌پیمایی مارش میرا و اتفاقاتی که در جریان آن برایش رخ داده بود، اشاره کرد و گفت: داستانی شبیه به این ماجرا برای راه‌پیمایی مارش‌میرا در بسنی نیز رخ داد.
بیشتر بخوانید: ماجرای راه‌پیمایی مارش‌میرا و نسل‌کشی مسلمانان در اروپا
رفیعی گفت: خاطرم هست که دو سه سال پیش به راه‌پیمایی مارش میرا رفته بودم. راه‌پیمایی در آن‌جا چنین است که همه با هم در یک زمان مشخص از یک مبدا مشخص حرکت می‌کنند و به مقصد مشخص می‌رسند. در حقیقت اگر یک ساعت بعدتر از عبور کاروان وارد مسیر شوید، هیچ خبری نیست. در این راه‌پیمایی افرادی را می‌دیدم که با افتخار می‌آمدند و می‌گفتند ببینید این‌جا جه قدر خوب است، 120 کیلومتر مسیر را می‌روید و همه به صورت رایگان آب و غذا به شما می‌دهند. در جواب به آنان گفتم که شما تاکنون در ایام اربعین به عراق نرفته‌اید؟ گفتند «خیر. مگر چه خبر است؟» گفتم که ما در یک بازه‌ی 20 روزه راه‌پیمایی داریم و حدود 20 میلیون آدم می‌آیند و در مسیر گاهی بغل به بغل و گاهی دو سه لاین ایستگاه صلواتی وجود دارد و از شما التماس می‌کنند که غذا و آب رایگان بردارید. آن مسلمان ترک سنی غافل‌گیر شده بود و می‌گفت مگر چنین چیزی می‌شود؟ دقت کنید که راجع به ترکیه حرف می‌زنم که همسایه شمالی عراق است و راجع به آفریقا و آسیای شرقی حرف نمی‌زنم. ما هنوز نتوانستیم مردم ترکیه را از این محتوا و معرفت راجع به امام حسین(ع) به خوبی مطلع کنیم.
شناخت امام حسین زمینه‌ساز معرفی حضرت حجت است/ ماجرای استاد دانشگاهی که برای پذیرایی التماس می‌کرد اما وقت دیدارهایش یک هفته بود
این کارگردان مستند ادامه داد: دقت کنید که ما در موضوع ظهور می‌گوییم که حضرت حجت تکیه بر کعبه می‌زنند و خود را با سیدالشهدا معرفی می‌کنند خب پس مردم دنیا اول از همه باید امام حسین(ع) را بشناسند که وقتی ایشان خود را معرفی کردند، متوجه باشند. با این حال هنوز افراد بسیار زیادی هستند که امام حسین(ع) را نمی‌شناسند. اگر جامعه شیعیان را کنار بگذارید متوجه می‌شوید که چه خبر است. گاهی شده است که در یک گوشه‌ای از جهان اسم امام حسین(ع) را آوردند و ما ذوق‌زده شده ایم که امام حسین(ع) در همه‌جا رفته است در حالی که واقعا همه جهانیان ایشان را نشناختند. آیا ما توانستیم در جمعیت میلیاردی چین چنین کاری کنیم؟
رفیعی گفت: اربعین یک بستر فوق‌العاده عالی برای معرفی سیدالشهدا و قدرت نرم شیعه است. حال چند موضوع در این بین مطرح می‌شود. تا چند سال قبل عده‌ای می‌گفتند که داعش در اربعین حمله می‌کند و می‌کشد اما با این حال جمعیت بیش‌تری حضور پیدا کرد، عجیب غریب است! از طرف دیگر من فکر می‌کنم ما ایرانی‌ها در حال تخریب فرهنگ عراقی‌ها هستیم. ما آمدیم و با موکب‌های پر زرق و برق خود که عمدتا با بودجه بیت‌المال مدیریت می‌شود به فرهنگ عراقی‌ها آسیب زدیم. مثلا فلان بانک هم رفته و موکب زده است. در تمام این 1400 سال، این‌گونه بوده است که بیرق امام حسین (ع) به صورت مردمی جلو رفته است. جالب است بدانید که موکب‌های عراقی، فرهنگ و جامعه‌شناسی مردم عراق را نشان می‌دهد. استاد معتبر دانشگاه در موکب اربعین راه می‌رود و به مردم التماس می‌کند تا از پذیرایی‌های مهیا شده مصرف کنند؛ حالا همین استاد را اگر بخواهید در دانشگاه ملاقات کنید باید از 10 روز قبل وقت بگیرید. چهره‌های مهم علمی هم در مسیر کربلا ساده و خاضعند.
وی افزود: در این‌جا تقابل مدرنیته و سنت مشهود است. در مدرنیته اصلا معنی ندارد که شما به صورت رایگان به همه غذا بدهید و فقط به درماندگان می‌توانید غذای رایگان بدهید اما در عراق، روحیه کریمانه مردم عراق را می‌بینید. طرف یک سال کار می‌کند و پول جمع می‌کند تا 10-20 روز اربعین برای سیدالشهدا خرج کند. آخر هم گریه و التماس می‌کند و می‌گوید خدایا مرا ببخش که نتوانستم حق مطلب را ادا کنم. گاهی می‌بینید که طرف هیچ چیز ندارد اما فقط به اندازه یک پارچ آب می‌آورد و به زائران امام حسین تعارف می‌کند. من خیلی وقت‌ها به دوستانم می‌گویم که در خرید کالا در عراق چونه نزنید چرا که آنان هر قدر در بیاورند، آخر سال خرج امام حسین (ع) می‌کنند. در اربعین یک نمونه آزمایشی از اقتصاد صلواتی و مردمی را می‌بینیم که در زمان ظهور اتفاق می‌افتد.
دشمن به دنبال فتنه‌سازی با جمعیت میلیونی اربعین است/ مبادا پروژه اربعین هراسی کلید بخورد
رفیعی گفت: با تمام این خوبی‌هایی که بیان کردم باید به یک موضوع هم توجه ویژه داشت. دقت کنید که دشمن در برابر این خوبی‌ها بیکار ننشسته است و به دنبال ایجاد یک سری فتنه است. هر سال جمعیت بسیار زیادی می‌آید و همین جمعیت فراوان، یک بستر برای ایجاد فتنه‌های جدید است. برای مثال فتنه یمانی را می‌بینید که در بصره آغاز شده است. صابئی‌ها و آنان آمده‌اند و می‌خواهند از این ظرفیت استفاده کنند تا پروژه اربعین هراسی را به راه بیندازند که سیدالشهدا شناخته نشود. فرض کنید که این گروه‌ها با هم درگیر شوند، عده‌ای کشته شوند و اربعین هراسی صورت بگیرد و در نهایت ورود مردم به عراق را ممنوع اعلام کنند و در نهایت امام حسین(ع) شناخته نشود. آنان چنین کاری را در عاشورا انجام دادند و سعی کردند فاصله ایجاد کنند اما هنوز اربعین جلوه رحمانی و اسلام ناب خود را حفظ کرده است.
وی افزود: در این راه‌پیمایی مبنا بر مودت بین شیعه، سنی، مسیحی و پیروان ادیان الهی است. در کجای دنیا چنین راه‌پیمایی کریمانه‌ای با این جمعیت وجود دارد؟ راه پیمایی که همه بتوانند به راحتی در آن حضور پیدا کنند و هیچ محدودیتی وجود نداشته باشد. البته باید گفت که تمیزی و پاکی که ایرانی‌ها با خود به عراق برده‌اند بسیار خوب بوده است اما در مقابل، چشم و هم چشمی‌ها و یک سری رفتارها آسیب زده است که باید با فرهنگ‌سازی روی آن کار کرد.
این مستندساز ادامه داد: موضوع دیگر بحث اقتصاد این راه‌پیمایی در ایران است. از ایران کاروان‌های زیادی به عراق می‌روند و این جمعیت زیاد ظرفیت مالی بسیار خوبی را برای حمل‌ونقل، پذیرایی و فروش لوازم مورد نیاز در ایران و عراق فراهم می‌کند. من چند روز پیش نمایشگاهی را در عراق دیدم که تجهیزات سفر اربعین می‌فروخت و در‌آمد کسب می‌کرد. بنابراین این پیاده روی خود یک نوع توریسم است با همه مفاهیم اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی‌اش.
رفیعی تاکید کرد: در مورد قدرت راه‌پیمایی اربعین باید به چند نکته بسیار مهم توجه کرد. ما یک زمان می‌گفتیم جنگ جنگ تا پیروزی و کمی بعدتر می‌گفتیم که راه قدس از کربلا می‌گذرد اما هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که در یک روزی ما در خاک عراق برویم و عکس آیت الله خامنه‌ای و امام خمینی را ببینیم. فکر نمی‌کردیم روابط تا این اندازه گسترده شود. اکنون ما تا کربلا رفته‌ایم و اگر یک تلاش مضاعفی صورت بگیرد همین جمعیت تا قدس هم می‌تواند برود چرا که ظرفیت آن وجود دارد. ظرفیتی که براساس مهر و محبت اهل بیت ایجاد شده است و می‌تواند خیلی خوب باشد. در اربعین هنوز نتوانستیم به خوبی حق مطلب را ادا کنیم. اربعین و راه‌پیمایی میلیونی آن ظرفیت بسیار عظیمی دارد که می‌تواند امام حسین(ع) را معرفی کند پس باید بنشینیم و فکر کنیم و آن را به رخ دنیا بکشیم.
وی گفت: می‌خواهم برایتان یک مثال خیلی ساده و پیش پا افتاده بزنم که بتوانید ظرفیت مستندسازی اربعین را درک کنید. مسیر 80 کیلومتری نجف تا کربلا خود یک جذابیت است و ظرفیت دارد و آن هم این است که شما می‌توانید در یک مسیر 80 کیلومتری رایگان بخورید و بنوشید و هرچه دلتان خواست بخورید. از این نظر شاید بتوان گفت که بزرگ‌ترین فودکورت دنیا در همین مسیر شکل گرفته است و کافی است شما هر چه دلتان خواست را اراده کنید تا برایتان پیدا شود. ما این ظرفیت بسیار ساده را هنوز بیان نکرده‌ایم. به نظرم اربعین سوژه‌های عالی برای کار دارد که تکرار نشدنی است و می‌تواند به خیلی از کارگردانان برای ساخت فیلم ایده بدهد.
انتهای پیام/
