پیشنهادات اجرایی "گفتمان شفافیت" از سوی بسیج اساتید
بسیج اساتید کشور راهکارهایی را برای اجرای «گفتمان شفافیت» از سوی دولت، مجلس و قوه قضائیه پیشنهاد کردند.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، بسیج اساتید کشور طی بیانیه‌ای راهکارهایی را برای اجرای «گفتمان شفافیت» از سوی دولت، مجلس و قوه قضائیه پیشنهاد کردند.
متن این بیانیه بدین شرح است:
رهبر معظم انقلاب اسلامی اخیراً در ابتدای یکی از جلسات درس خارج فقه خود، در سخنان مهمی که بازتاب وسیعی در بین نخبگان، رسانه‌ها و مردم داشت، در توضیح بخشی از نامه حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام خطاب به مسئولان و فرماندهان نظامی درباره شفافیت (اَلا وَ اِنَّ لَکُم عِندِی اَن لَا اَحتَجِبَنَّ دُونَکُم سِرّاً اِلّا فی حَرب) فرمودند: «این شفّافیتی که حالا سر زبانها است که «آقا شفّاف، شفّاف»، در کلام امیرالمؤمنین است. بعضی‌ها عادت کردند هر چیز خوبی را که در جامعه اسلامی است، نسبت بدهند به غربی‌ها. واقعاً انسان تعجّب می‌کند از کوته‌فکری بعضی‌ها! توجّه به مردم، آراء مردم، اهتمام به مردم، می‌گوید «ما از غربی‌ها یاد گرفتیم اینها را»؛... وقتی مراجعه به منابع اسلامی نمی‌کنید، وقتی کلمات امیرالمؤمنین و رسول مکرّم اسلام را نمی‌خوانید، بلد نیستید، خوب بله، از غربی‌ها باید یاد بگیرید. می‌گویند بعضی‌ها، می‌شنوید که «بله، این شفّافیّت را هم آنها به ما یاد دادند»؛ نخیر، شفّافیّت را امیرالمؤمنین یاد داده؛ می‌گوید حقّ شما بر من ـ یعنی حقّی که شما پیش من دارید ـ [این است که] هیچ رازی را از شما پنهان ندارم، هیچ حرفی را از شما پنهان نکنم، مگر در جنگ و مسائل جنگ و مسائلی که با دشمن طرف هستیم، اینجا نمی‌شود حرفها را زد؛ چون حرف را وقتی که گفتیم، شما شنفتی، دشمن هم می‌شنود. بله! در این مسائل حرب ـ حرب، اعمّ از همین حرب به‌اصطلاح نظامی و مانند اینها است ـ در مسائل امنیّتی، در مسائل نظامی، در مسائل گوناگونی که جنگ داریم با دشمن، مقابله با دشمن داریم، بله اینجا جای افشاگری نیست، جای شفّافیّت نیست، امّا در غیر اینها، در مسائل عمومیِ مردم، اَن لَا اَحتَجِبَنَّ دُونَکُم سِرّاً.
[بنابراین] مسئولان جز در موارد نظامی، امنیتی و اموری که با دشمن مقابله داریم، باید شفاف باشند و هیچ رازی را از مردم پنهان نکنند.»
درباره این سخنان راهبردی امام خامنهای و بسط مفهومی و شرح مصداقی فرازهایی از آن، نکاتی به کارگزاران نظام یادآوری می‌شود.
اول؛ گفتمان «شفافیت» منبعث از نهج البلاغه است
از جمله فرازهای سخنان رهبر معظم انقلاب، تأکید بر وجود قوانین مترقی و ارزش‌هایی مانند «شفافیت» در متن دین اسلام است که برخی دوستداران و دلدادگان غرب، از روی جهل یا قصد، منابع و متون غنی اسلامی را انکار کرده و چشم به دست بیگانگان دارند.
به عنوان نمونه با واکاوی نامه‌های امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه می‌توان راهبردها، راهکارها و راه کنشهای نهادینه کردن و گفتمان سازی «شفافیت» را استنباط و استخراج کرد.
دقت در نامه‌های حضرت، نشان از به‌کارگیری تاکتیک‌های هوشمندانه‌ای در جهت خنثی‌سازی هجمه‌ها و همراه کردن مردم با خود، با استفاده از استراتژی شفافیت عملکرد مسئولان دارد. در نامه‌نگاری‌های امیرالمومنین‌علیه السلام هم «مطالبه‌گری از مجریان» وجود دارد، هم «سخن گفتن با مردم».
یکی از اهدافی که نامه نگاری‌های حضرت علی‌علیه السلام دنبال می‌کند، گفتمان‌سازی برای «شفافیت» است. عمده محتوای نامه‌ها به مجریان حکومتی، در خصوص وضعیت مالی آنها، اشتباهات راهبردی آنان در امور مالی، رفت و آمدهای سیاسی و خطاهای فاحش در رفتارهای اقتصادی، تحلیل سیاسی و جهت‌گیری‌های سیاسی است که مسبب و زمینه‌ساز بحران‌هایی در جامعه، مایوس کردن توده از حکومت دینی و طمعکار نمودن دشمن برای نفوذ بود.
این نامه‌ها معمولا علنی بوده و در نمازهای جمعه خطاب به همه مردم، قرائت می‌شده است. در نتیجه توده مردم با این حرکت رهبر جامعه، او را طلایه‌دار مطالبه شفافیت مجریان می‌بینند و پشت سر رهبری در مقام مطالبه‌گری از مجریان قرار می‌گیرند. هجمه‌ها، توطئه‌ها و تهمت‌های وقیحانه خنّاثان و نفوذیان نیز نقش بر آب می‌شود. امیرالمؤمنین علیه‌السلام در گفتمان‌سازی شفافیت، چند محور را همزمان پیش می‌بردند؛
الف) هنگامی که فردی در مسئولیتی، منصوب می‌شد؛ در حکم او، انواع مطالبات امام و مردم، با جزئیات ذکر می‌شد. این نامه‌ها توسط کاتبان حضرت نوشته و به مجری تحویل داده می‌شد، در خطبه‌های نمازجمعه قرائت می‌شد و سپس ثبت می‌گردید. به همین دلیل بسیاری از آنها به دست مورخین رسیده و در کتابهای آنان آمده است.
یعنی علاوه بر آگاهی مسئول از وظایفش و انتظارات امام از او، مردم هم نسبت به آنچه باید از حاکم خود مطالبه کنند آگاه می‌شدند؛ بدین ترتیب، مسئول، خود را تحت نظارت دقیق و جدی امام و مردم می‌بیند که باید به این دو رکن جامعه اسلامی پاسخگو باشد.
ب) نامه نگاری خطاب به مردمی که کارگزار برایشان فرستاده شده است.
ج) نامه نگاری صریح و مطالبه‌گرانه با مسئولان خطاکار
مثلاً در نامه سوم نهج‌البلاغه خطاب به شریح بن حارث (قاضی)، امیرالمؤمنینعلیه السلام جزئیات خطای مالی او را می‌نویسند. جالب آنکه خطای مالی شریح، استفاده از بیت المال نیست؛ خطای او عدم ساده زیستی، اشرافیت و خرید خانه‌ای بسیار اشرافی و بزرگ است!
در بسیاری از این نامه‌ها، حضرت، جزئیات تخلف مسئول خطاکار را که از چشم مردم پنهان بوده، به اطلاع عموم مردم می‌رساند.
در فرازی از نامه 53 نهج البلاغه مشهور به عهدنامه مالک اشتر، امام علیه السلام به مجری خود در نامه دستور می‌دهد که اگر مردم نسبت به تو ظنین هستند، پاسخگو باش و شفاف نزد مردم بیا و جواب آنها را بده؛ « و إن ظَنَّتِ الرَّعِیَّةُ بکَ حَیفاً فَأصحِرْ لَهُم بعُذْرِکَ، و اعدِلْ عنکَ ظُنُونَهُم بِإصحارِکَ، فإنّ فی ذلکَ رِیاضَةً مِنکَ لنفسِکَ، و رِفقاً بِرَعِیَّتِکَ...»
د) تشویق مسئولان ساده زیست و شفاف
تاکتیک دیگر امیرالمؤمنینعلیه السلام این است که گاه به مالکِ گوش به فرمان و یا سلمان ساده زیست نامه می‌نویسد و در واقع از میان حاکمان خود، حاکم ساده زیست و شفاف را مورد عنایت قرار می‌دهد.
دوم؛ گفتمان شفافیت؛ مطالبه رهبر انقلاب
رهبر معظم انقلاب اسلامی بر اساس همین مبانی نهج البلاغه‌ای، بر لزوم شفافیت مسئولین تاکید کردند؛ از سوی دیگر ایشان راه حلهای ارائه شده توسط نخبگان را کلید اصلی حلّ مسائل کشور می‌دانند؛ بر این اساس، استادان بسیجی از بُن دندان معتقد هستند که یکی از مهم‌ترین راهکارهای حلّ مسائل کشور، التزام اجتماعی و مطالبه عمومی از همه قوا، ارگانها و نهادها نسبت به یک مفهوم الهام‌بخش و پیشرو است و آن چیزی نیست جز پیگیری راهبرد «شفافیت همه مسئولین و همه شئون کشور».
بر اساس این راهبرد، همه کارکردها و عملکردهای مسئولان باید شفاف و در اتاق شیشه‌ای و در معرض دید، قضاوت و ارزیابی موشکافانه مردم باشد. تبیین دقیق‌تر وظایف دستگاهها از اهمّ الزامات تحقق گفتمان شفافیت است که در ادامه بخشی از این الزامات را مرور می‌کنیم:
الف) قوه قضائیه
باید روزی فرا برسد تا براساس منطق اسلام و مانند برخی کشورهای جهان، آرا و احکام قضاتِ کشور در سامانه‌ای با استنادات حقوقی قضاوتِ پرونده در معرض نقد همه مردم و نخبگان دانشگاهی قرار گیرد تا برخوردهای سلیقه‌ای و بدون پشتوانه به چالش کشیده شود و البته از اقدامات حقوقی متقن، حمایت نخبگانی به عمل آید. اگر عملکرد قوه قضائیه شفاف باشد، طبعاً بسیاری از زحمات و خدمات قضات شریف نیز به اطلاع مردم خواهد رسید.
ب) دولت و قوه مجریه
لازم است همه جلسات، کمیسیون‌ها، تصمیمات، قراردادها، مزایده‌ها، مناقصه‌ها، ریزمخارج دولت، پرداخت‌ها، مجوزها و ... در ساختار دولت (دستگاهها، بانک‌ها و شرکت‌های دولتی و...) به‌صورت شفاف و برخط منتشر و امضاهای طلایی، رانت‌های اطلاعاتی و امتیازدهی‌های ویژه در این فرآیند حذف شود.
دولت اگر می‌خواهد به بلیّه حقوقهای نجومی دچار نشود، باید شفافیت را در همه ارکان خود بپذیرد و سامانه‌های شفاف پرداخت و دریافت در همه ارکان و وزارتخانه‌ها و ارگانها طراحی شود.
ج) مجلس
این روزها دو تصویر کاملاً متناقض توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی در برابر ملت عزیز ایران قرارگرفته است. از یکسو شفافیت آرای نمایندگان که در سراسر جهان جزء اصول لاینفک نظام‌های دموکراتیک بوده و کمترین حق مردم در برابر نمایندگان خود می‌باشد، علیرغم تعداد بالای نمایندگان امضاء کننده در همان مجلس و میان همان نمایندگان رأی نیاورد و نمایندگان، مردم را محرم اطلاع از آرا و عملکرد خود ندانستند؛ اما از سویی دیگر هنگامه جنگ تمام‌عیار اقتصادی،کنوانسیونی که باعث دسترسی سرویس‌های اطلاعاتی دشمن به اطلاعات محرمانه کشور می‌شود، توسط نمایندگان و با ژست شفافیت آرا رأی آورد.
با توجه به جایگاه حساس و مؤثر قوه مقننه در ریل‌گذاری برای حرکت کشور و نظارت بر اجرای صحیح و مؤثر قوانین، به اذعان همه کارشناسان کشور نقطه شروع تحول برای حل مسائل به‌صورت ساختاری و پایۀ برخورد با فسادهای موردی و نقطه آغازی که بر پایان بحران عدم مسئولیت‌پذیری در میان مدیران قوای کشور می‌توان یافت، پذیرش مسئولیت عملکرد و شفافیت آرا در کمیسیون ها و صحن مجلس توسط نمایندگان مردم است. اگر شفافیت و دانستن حق مردم است، حق دانستن آرا و عملکرد نمایندگان ابتدایی‌ترین خواسته مردم است.
امروز "شفافیت" یکی از محوری‌ترین پاسخ‌های دانشگاهیان به مسائل کشور و گفتمان و مطالبه اصلی مردم برای مجلس است و می‌بایست این گفتمان آن‌چنان با کمک اساتید و نخبگان علاقه‌مند در میان مردم به سکه رایج بدل شود تا نمایندگان و مجلس، مبدأ شفافیت برای ایران در همه قوا و ارکان کشور شود.
در مجلس شورای اسلامی باید:
آرا و نظرات نمایندگان در صحن علنی و کمیسیون‌ها به‌صورت شفاف و برخط به اطلاع مردم برسد.
ساختار اداره مجلس شفاف شده و از حالت سنتی کدخدا منشی خارج شود و کمیسیون‌ها نقش ویژه در اداره مجلس یابند.
همه دریافتی‌های نمایندگان مجلس به‌صورت شفاف در سامانه‌ای در معرض عموم قرارگرفته و در صورت عدم گزارش نمایندگان نسبت به هدایا و دریافتی‌ها به خود و بستگان درجه‌یک خود، جریمه‌های سنگین در نظر گرفته شود.
عملکرد عمرانی و بودجه‌ای جاری مجلس که با رشد شدید منابع در این سال‌های اخیر مواجه بوده، به‌صورت شفاف در اختیار مردم قرارگرفته و نسبت به عملکرد گذشته، تحقیق و تفحص لازم صورت گیرد.
نسبت به اجرای قوانین موجود در حوزه شفافیت، نظارت صورت گیرد و با مواخذه از عدم اجرای آن توسط قوا و همچنین ارائه برخی قوانین موردنیاز کشور، اقدام شود.
سوم؛ راهکارهای تکمیلی
- تصویب طرح جامع شفافیت برای ایران با رویکرد شفافیت عملکرد سه قوه
- تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه در حوزه‌های مسکن، خودرو، طلا و ارز
- تصویب قانون افشای اسامی بدهکاران بانکی کشور
- اجرای سامانه ثبت حقوق و مزایای مدیران توسط همه قوا و دستگاهها
- اجرای سامانه جامع املاک توسط وزارت راه، مسکن و شهرسازی
دانشگاهیان و نخبگان کشور تلاش خواهند نمود تا گفتمان «شفافیت همه مسئولین برای مردم» نهادینه‌شده و ادبیات شفافیت، نقطه شروعی دوباره برای تحول ساختارهای کشور و حل مسائل نظام باشد.
شفافیت، تولید اعتماد می‌کند و به مردم آرامش می‌بخشد؛ از شایعه‌ها و تهمت‌ها به شکل پیشینی جلوگیری می‌کند، متخلفان را در فرآیندهای قانونی افشا و رسوا نموده و عدالت‌طلبی و عدالت‌خواهی را تبدیل به جریان حاکم بر مدیریت کشور می‌کند. اشرافیت الیگارشیک و تفرعن قارونهای ثروت اندوز را در هم می‌شکند و از اتلاف و اسراف در منابع کشور می‌کاهد.
ان شاءالله فراگیری و تحقق گفتمان شفافیت با استفاده از تمام ظرفیت‌ها توسط اساتید بسیجی پیگیری خواهد شد.
انتهای پیام/
