فراز و فرودهای سیاسی قرقیزستان در سال اول ریاست جمهوری جین‌بیک‌اوف
سال سیاسی گذشته در قرقیزستان صرف مبارزه گسترده با فساد در نهادهای دولتی و نفوذ آتامبایِف شد، اما در سال آتی تمام مشکلات و ناکامیها در کشور تقریباً به طور کامل با رئیس جمهور فعلی مرتبط خواهد بود، نه با اشتباهات سلف وی.
به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ، 24 نوامبر، سالروز انتصاب سورنبای جین‌بیک‌اوف، به سمت ریاست جمهوری قرقیزستان است. مدیر مرکز مطالعات سیاسی و حقوقی تمیرلان ایبرایموف بنا به درخواست 24.kg خلاصه کار رئیس دولت را به این ترتیب بیان کردهاند.
ترس‌ها بیهوده بود
هر رئیس جمهور دارای ویژگی‌های اجتماعی و سیاسی خاص خود است که کار خود را بر اساس آنها آغاز می‌کند. حضور بسیار قوی آلماسبیک آتامبایف، رئیس جمهور پیشین هم در دوران انتخابات و هم در ماه‌های بعدی در کنار سورنبای جین‌بیک‌اوف دیده می‌شد.
به همین ترتیب، این ترس وجود داشت که دوگانگی قدرت برای مدت زمان طولانی در دستور کار سیاسی قرقیزستان قرار گیرد.
عامل دیگر اختلافات مهم در نخبگان سیاسی کشور است. رئیس جمهور پیشین دارای شخصیت غیرمعمولی بود و گفتار و بیان خوبی نداشت. در طی شش سال حکومت او، زمانی که گروه‌های سیاسی کشور به شدت با یکدیگر درگیر شدند، وضعیت پیچیده‌ای به وجود آمد.
بعضی از آنها پشت میلههای زندان رفتند، برخی از آنها که تمایلی به تحمل مجازات نداشتند، به اپوزیسیون داخلی پیوستند، و گروه سوم تلاش میکردند تا در هر لحظه که در معرض خطر خشم غیر قابل پیش بینی قرار گرفتند، با جریان انطباق پیدا کنند.
سومین عامل مهم در آغاز ریاست جمهوری جین‌بیک‌اوف، بی‌اعتمادی بود که عمیقا در جامعه در ارتباط با همه چیزهایی که از قدرت به دست میآمد، ریشه داشت. مردم مدتها بود که حرف‌های قدرت حاکم را باور نداشتند، فریبکاری در همه چیز دیده می‌شود و دزدی بیشتر تنها علاقه مقامات است.
تاثیر انتظارات بیش از حد و لغو قدرت دوگانه
انتظارات از رئیس جمهور جدید به عنوان یک سیاستمدار عمومی خیلی زیاد نبود، چرا که سورنبای جین‌بیک‌اوف حتی در سمتهای بالا به عنوان نماینده پارلمان، رئیس منطقه اوش، نخست وزیر، بسیار متواضع بود و سعی در سوءاستفاده سیاسی از موضع خود را نداشت. از این رو عموم نگرانی‌ها در مورد توانایی او در سخنرانی در عموم و به نمایندگی از کشور در عرصه بین‌المللی بود.
در اینجا، رئیس جمهور - تا حدودی به طور غیرمنتظره –نشان داد که در سطح بالایی قادر به سخنرانی عمومی و نمایندگی کشور در عرصه بین‌المللی است.
معلوم شد که سورنبای جین‌بیک‌اوف به طور قابل توجهی بیش از انتظارات بسیاری و، بسیار مهمتر، به سرعت بر ترس آنها غلبه کرده است. تمام جامعه، بسیار خوشحال و شگفت‌زده شده بود.
دوگانگی قدرت، مدت زمان طولانی بر نظام سیاسی کشور حاکم نبود. رئیس جمهور به سرعت اعلام کرد که قصد دارد بدون هیچ مداخلهای از سلف خود کار کند.
به طور رسمی، این مساله در نشست ماه فوریه شورای امنیت مطرح شد، که در یک سخنرانی معروف رئیس جمهور از ارگان‌های دولتی انتقاد کرد و از نیاز به مبارزه سخت با فساد سخن گفت. پس از آن جایگزینی سریع پرسنل تیم آلماسبیک آتامبایف در تمام موقعیت‌های کلیدی آغاز شد.
گرم شدن روابط
در حوزه بین‌المللی، سیاست سورنبای جین‌بیک‌اوف را می‌توان با کلماتی مانند "انسجام" و "حسن نیت" بیان کرد. به این اعتبار که او به سرعت روابط آسیب دیده با رهبران قزاقستان و ترکیه ترمیم کرد.
سورنبای جین‌بیک‌اوف در حوزه سیاسی و اجتماعی تقریبا بلافاصله خود را به عنوان رئیس جمهور متحد کننده معرفی نمود.
خصوصیات او - آرامش، عدم درگیری، محتاط بودن - در هماهنگی خوب با استراتژی انتخاب شده بود. اما مهمترین چیز این بود که با نیازهای واقعی جامعه مطابقت داشت.
تمیرلان ایبرایموف: قرقیزستان، بیش از هر زمان دیگری، نیازمند ثبات است. سال های نزاع، توهین ها و بی‌اعتمادی متقابل، حاصل خوبی را به بار نیاورد. در یک جامعه تقسیم شده، تقریبا غیرممکن است که اصلاحات انجام شود.
بنابراین، تثبیت گروه های اجتماعی یک مولفه مهم برای حرکت به جلو است.
دشمن پنداری سازمان‌های غیر دولتی از میان رفت
دیدار با جوانان، گروه‌های سیاسی و سیاست‌مداران، نمایندگان حوزه‌های گوناگون اجتماعی، سفرهای متعدد به مناطق، منطقاً با طرح کار رهبر ملی، با هدف ثبات و انسجام، متناسب بود.
دیدار رئیس جمهور با سازمان‌های غیردولتی بسیار مثبت بود. کلیشهای که مدتها بود به وجود آمده بود که سازمان‌های غیردولتی دشمنان جامعه است، به طور جدی متزلزل شد.
بدیهی است که ایجاد تصویر دشمن از یک سازمان غیردولتی به نفع حاکمان مستبد است، که انتقادی را برنمیتابند و ترجیح میدهند که فعالان مدنی را از بین ببرند.
سورنبای جین‌بیک‌اوف عمل متفاوتی انجام داد. در دیدار، نه تنها مبادله دیدگاهها صورت گرفت، بلکه طرح‌های مشترکی بخصوص برای مسائل سیستم های یتیم خانه‌ها، آموزش مذهبی و اصلاحات در پلیس راهنمایی و رانندگی برنامهریزی شد.
چگونگی برخورد با فساد
خود رئیس جمهور با خط قرمزی در فعالیتهای خود مبارزه با فساد و اصلاحات قضایی و قانونی مشخص کرد. تحولات مثبت و منفی در این روند وجود دارد. "دستگیری‌های" بیشماری آغاز شد. مقیاس بازداشتها قابل مقایسه با کسانی است که در ارمنستان امروز، نخست وزیر نیکولو پاشینیان نیز به شدت شروع به محاکمه مقامات سابق و فعلی کرد. اما واکنش عمومی به چنین پروسه‌هایی در ارمنستان و قرقیزستان متفاوت بود.
در مورد دستگیریها در قرقیزستان، یک وضعیت پارادوکسی مدت زیادی است که شکل گرفته است. همه خواهان دستگیری مقامات فاسد بودند، اما زمانی که دستگیری‌های واقعی شروع شد، بسیاری از مردم آنها را منفی پنداشتند.
روشن است که چرا این اتفاق افتاد. علت اصلی عدم اعتماد در اجرای قانون و سیستم قضایی قرقیزستان است. بنابراین، بسیاری از پرونده‌های فساد بلافاصله پس از آشکار شدن، رنگ سیاسی گرفتند. در عوض، در ارمنستان، بیشتر بازداشتها نیز در رابطه با الیگارشیها و اقوام گروه سیاسی علیه پاشینیان بود. اما در آنجا، با توجه به محبوبیت بالای رهبر سیاسی، نگرش مردم نسبت به این امر، بیشتر مثبت بود.
آیا اجرای عدالت عادلانه خواهد بود؟
به صورت دوره‌ای، اطلاعاتی درمورد اینکه یک قاضی خاص از منصب حذف شده است، بروز پیدا می‌کند. آیا این امر نشان دهنده آن است که سیستم شروع به پاکسازی کرده و یا اینکه فقط یک استثناء قانونی است، چرا که طبق قاعده قاضیها همچنان رشوه میگیرند؟
شاخص اصلی در اینجا اعتماد یا عدم اعتماد شهروندان به نظام قضایی است. با توجه به احساسات عمومی، فساد در دادگاهها هنوز خیلی مانده تا از بین برود.
برای افزایش اعتماد مردم قرقیزستان به نظام قضایی، نیاز به کارهای بیشتری است. به عنوان مثال، سورنبای جین‌بیک‌اوف در این رابطه تاکید مؤثر بر ایجاد یک سیستم موثر برای بررسی اعلامیههای درآمد و هزینههای مقامات داشت. و به نظر میرسد که نتایج اولیه حاکی از آن است که در مورد بیست قاضی درخواستها درمورد شفاف سازی اطلاعات در اعلامیهها با الزامات مطابقت نداشتند. با این حال، یک سیستم واقعا موثری برای تایید اعلامیه ها هنوز ظاهرا دور از دسترس است.
در مورد قوانین، روش‌های تأیید و، مهمتر از همه، اراده سیاسی، سوالاتی وجود دارد. آیا آنقدر قوی خواهد بود که اصلاحات را در این زمینه به نتیجه منطقی برساند که به وضوح قابل مشاهده و پذیرفته شده توسط جامعه باشد؟
چگونگی توسعه مناطق
رئیس جمهور سورونبای جین‌بیک‌اوف، توسعه مناطق را به عنوان دومین اولویت سیاستش، بیان کرد. در اینجا کارهای زیادی انجام می‌شود. نتایج آن، مثبت یا منفی، در حال حاضر به وضوح قابل مشاهده نیست. یک چیز روشن است - توسعه مناطق به طور جدی با سیاست کلی اصلاحات قضایی و پروژه‌های اقتصادی در کشور ارتباط دارد.
به طور رسمی، بلوک اقتصادی متعلق به حکومت است. با این حال، در عمل همه مسائل مهم، از جمله اقتصاد، در چشم جامعه به رئیس جمهور مربوط می شود.
رشد پایین اقتصادی، سطح ناخوشایند سرمایهگذاری خارجی، مجموعه پیچیده‌ای از مشکلات است که طی دو دهه گذشته با قرقیزستان همراه بوده است. پیشرفت در بخش اقتصادی هنوز اتفاق نیفتاده است.
طرحهایی برای تعدادی از زیرساختهای بزرگ و پروژه‌های سرمایهگذاری ابراز می شود، اما آیا می‌توان آنها را در عمل اعمال کرد، هیچکس هم اکنون نمیتواند این تضمین را بدهد.
خطرات و نگرانی‌های موجود از جانب رئیس جمهور
از همان ابتدا چندین نگرش کلیدی و ترس در مورد رئیس جمهور جین‌بیک‌اوف وجود داشت:
- فقدان مهارتهای شایستگی و کاریزماتیک؛
- عدم استقلال و وابستگی به رئیس جمهور سابق آتامبایف؛
- خطر منطقه گرایی و احیای حکومت خانوادگی؛
- دین‌گرایی رئیس جمهور، که می‌تواند به افزایش رادیکالیسم منجر شود.
دو مورد اول به سرعت مورد بازپسگیری قرار گرفتند و همانطور که قبلا ذکر شد، حتی در مورد شکل دادن تصویر مثبت از رئیس جمهور در برابر پیشبینیهای انجام شده، موثر واقع شدند.
تا کنون، هیچ دلیلی برای متهم کردن رئیس جمهور به منطقه گرائی وجود ندارد. سیاست کارکنان به گونه‌ای شکل گرفته است که هم در سطوح بالا و هم در همه سطوح اداری، نمایندگان همه مناطق کشور حضور دارند.
نگرانی در مورد خطر حکومت خانوادگی بیشتر است. تا به امروز واقعیتهای مستند کافی وجود ندارد که بگویند، مثلا، اصیلبیک جین‌بیک‌اوف یا برخی از بستگان نزدیک خود در سیاستهای رئیس جمهور دخالت می کنند یا درگیر اعمال برخی فعالیتهای ریاست جمهوری هستند.
بحث‌هایی وجود دارد، اما هنوز هیچ سند حقوقی وجود ندارد. برای مثال، در مورد ماکسیم باقی‌یِف، چنین حقایق و شواهدی از سوی تجار، تقریبا در اولین روزهای ریاست جمهوری باقییف ظاهر شد. درباره جین‌بیک‌اوف این را نمی‌توان گفت. با این وجود، نگرانی در مورد حاکمیت خانوادگی همچنان وجود دارد. لازم به ذکر است که در مورد انتخابات شهردار کاراکول، داماد یکی از برادران سورونبای جین‌بیک‌اوف، مورد انتقاد شدید قرار گرفت.
شاید، با چنین نگرانیهایی از سوی جامعه و به این ترتیب نظارت دقیق بر وضعیت خطر حکومت خانوادگی، سورونبای جین‌بیک‌اوف در طول دوره ریاست جمهوری باید با آن مقابله کند. اما این مساله خوب است. کنترل عمومی به عنوان یک عامل بازدارنده اضافی در برابر چنین خطراتی ایفای نقش می‌کند.
اما در مورد دین‌گرایی رئیس جمهور و همچنین خطر رادیکالیزم در این رابطه، مساله بسیار ساده نیست. دین و باورها در حیطه مسائل عاطفی هستند، نه منطقی. به این ترتیب، عواطف و احساسات مردم، نقش مهمی ایفا میکنند، نه واقعیتها و توانایی منطقی ارزیابی وضعیت.
اگر همه چیز را بتوان به صورت منطقی ارزیابی کرد، سخنرانی اخیر رئیس جمهور در کنفرانسی در مورد اسلام را باید مورد توجه قرار داد. در آنجا، رئیس جمهور به اندازه کافی اظهار داشت که ایمان یک امر کاملا شخصی برای هر فرد است و هیچ کس نباید به هیچ کس عقیده‌ای را تحمیل کند. وی بر اهمیت حمایت و توسعه اسلام سنتی در قرقیزستان و نیاز به بهبود سطح آموزش رهبران مذهبی تاکید کرد. به این معنی که هیچگونه رادیکالیسمی مطرح نیست. برعکس، رئیس جمهور، تعهد خود را نسبت به اصول یک دولت سکولار که در قانون اساسی نوشته شده بود، تایید کرد.
نتیجه‌گیری
اولین سال ریاست جمهوری سورونبای جین‌بیک‌اوف را می‌توان نسبتا موفقیت آمیز ارزیابی کرد. رئیس جمهور نسبت به آنچه پیشتر پیش‌بینی می‌شد، مترقی‌تر و پیشرفتهتر ظاهر شد. به طور کلی، عموم مردم اقدامات و طرح‌های اصلی او را مثبت ارزیابی کردهاند. تمرکز بر ثبات جامعه و اقدامات ضد فساد از حمایت ویژهای برخوردار شد.
سال سیاسی آتی متفاوت خواهد بود. از این پس تمام مشکلات و ناکامیها در کشور تقریبا به طور کامل با رئیس جمهور فعلی مرتبط خواهد بود، نه با اشتباهات پیشینیانش.
لازم است اولین نتایج اصلاحات در حوزه قضایی و حقوقی، وزارت امور داخلی، و دیجیتالی کردن فرآیندهای کسب و کار و غیره نشان داده شود.
بلوک اقتصادی بسیار مهم است چرا که در نهایت بر رفاه شهروندان تاثیر می گذارد. بدون دستیابی به موفقیت، حداقل در بعضی از مناطق، حفظ اعتبار مثبت قدرت که در اولین سال ریاست جمهوری ایجاد شده است، دشوار خواهد بود.
باید دوباره دربارۀ موضوع مهمی که اثرش را در کل سال اول کار رئیس جمهور حفظ کرد و احتمالا برای مدت زمان کوتاهی نیز تاثیرگذار خواهد بود، سخن گفت.
سخن در مورد خطرات ناشی از تمایل آلماسبیک آتامبایف برای به دست آوردن نفوذ از دست رفته خود است. بخش قابل توجهی از مبارزه سیاسی در سال 2018 دقیقا تحت این موضوع بود.
از یک طرف، این قضیه یک امر خوبی است، زیرا باعث می شود رئیس جمهور و تیم او به شکل خوبی کار کنند و سعی نکنند اشتباهاتی را مرتکب شوند. از سوی دیگر، انرژی مردم در این زمان صرف این می‌شود که، انگار هیچ مشکلی در کشور وجود ندارد، مگر کنکاش در مورد جرائم رئیس جمهور سابق و جستجوی فعالیتهای انجام شده در دوران وی.
در قرقیزستان بیشتر نیاز به بحث و در صورت لزوم انتقاد از مسائل مربوط به توسعه استراتژیک وجود دارد، و نه مسائل کوچکی چون چه کسی کمتر یا بیشتر گناهکار است و چه کسانی را باید عزل و نصب کرد.
انتهای پیام/
