بهار ۹۸| تعطیلات نوروز به زادگاه و روستای سازنده نخستین قلب مصنوعی سفر کنید+ تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان،  ورکانه در جنوب شرقی شهر همدان قرار دارد و راه دسترسی به آن هم به غیر از شهر همدان از مسیر جاده همدان به ملایر و بعد هم پیمودن جاده مصفای سد‌اکباتان و گذر از روستاهای یلفان، شمس‌‌آباد و علی‌آباد است. به محض عبور از این روستا‌ها، فضایی مسکونی با بافت سیاه و سنگی که در تلالو خورشید سنگهایش رنگ قهو‌ه‌ای به خود می‌گیرد و شاید این تغییر رنگ وجود رگه‌های از اکسید آهن است پیش‌روی شما خود‌نمایی می‌کند و البته مردمانی که خونگرم، به زبان کردی مقدم مهمانان و گردشگران را پاس می‌دارند.

سنت و قدمت روستا

برای آنکه فضای قدیمی برخواسته از دل 400 سال را بهتر ببینید؛ بهتر است در همان ورودی روستا خودروی خود را پارک کنید و قدم‌زنان پا بر سنگ‌فرشی که بنیاد مسکن در دل بافت با ارزش روستا ساخته بگذارید و از فضای «سنگ سنگی» روستا حظ کامل ببرید.  به پای حرف‌های ریش‌سفیدان روستا که حالا دوران فراغت از کار روزانه را سر‌ می‌کنند بنشینید؛ یا اگر حال و هوای قدم‌زدن داشتند شما را برای شناخت بهتر روستا همراهی کنند. نگران نباشید شب را هم می‌توانید در خانه بوم‌گردی روستایی جدید ساخت که از دل همان بافت راه‌اندازی شده بگذرانید و طعم غذا‌های محلی مانند انواع آش (جو و ترخینه، آش اوماج، پلته و واره) و آبگوشت و کباب و غیره را بچشید.

قدیمی‌های روستا نقل می‌کنند که به دلیل شکل‌گیری روستا در کنار چشمه‌ و معاون سنگ سیاه معروف ورکانه؛ این نام به روستا تعلق گرفته است چرا که در زبان کردی «ور» به معنای کنار و «کان یا کانه» هم به معنای معدن یا رود است. ورکانه روستای دوام یافته در کنار نخستین قنات روستا و در دامنه جنوبی زاگرس است. طبیعت اقلیمی ورکانه کوهستانی و بکر با دره‌های شناخته شده سوبلاغ، تخته سنگ، جن دره، صفرخان، بارانی و خان است.

وقتی در طبیعت زیبای ورکانه قدم می‌زنید دست سخاوتمند گیاهان دارویی ورکانه یعنی بو‌مادران(بوی مادران) خاک‌شیر، پونه، گل‌گاوزبان، گل‌ختمی، شیرین‌بیان، کاسنی، پونه را پس‌نزنید و به قدر کفایت و نه زیاده بچینید تا وقتی شنیدید الوند‌کوه طبیعتی شفا‌بخش دارد یاد گیاهان دارویی آن و سفر به سرزمین شفا‌بخش الوند و روستای ورکانه بیفتید و خاطرات خوش سفر آن در ذهن زنده کنید. همچنین رد بوی شکوفه باغ‌های گردو، زردآلو، انگور و سیب فرح بخشی دیگر در این سفر برای شما ایجاد می‌کند.

خانه اربابی و زادگاه سازنده قلب مصنوعی جهان

روستای ورکانه روزگاری اربابی -رعیتی اداره می‌شده و همچنان اثری از بناهای اربابی موجود در آن مانند قلعه اربابی مهری لیلی قرا‌گوزلو( دختر نقی خان قرا‌گوزلو) و همسر مجیدخان یکی از خان‌های روستا دیده می شود که اسب اصیل ایرانی را پرورش می‌داده است. اصطبل پرورش اسب هنوز در 100 متری جنوب روستا پا بر‌جا مانده و اثری تاریخی قابل بازدید است اصطبلی که 1650 متر‌مربع مساحت دارد و در زمان «امیر تومان» یکی از حاکمان همدان ساخته شده است. اثر تاریخی قابل توجه دیگر روستا هم قبرستانی است که هیچ سنگ قبری ندارد. محله درب مسجد، محله کرد‌ها، خرمن‌جا و محله عباس‌آباد با یک آسیاب هم از دیگر‌های جا‌های دیدنی روستای 62 هزار و 569 متر‌مربعی ورکانه است که از این مساحت حدود 21 هزار و 76 متر‌مربع آن را باغ‌ها و زراعت اهالی تشکیل می‌دهد.

در روستای ورکانه همدان، افزون بر معماری و بافت قدیمی‌اش می‌توان زادگاه پرفسور توفیق موسیوند سازنده نخستین قلب مصنوعی  کنترل از راه دور جهان  را هم دید که اکنون محل زندگی این بزرگ‌مرد دنیای علم ایران و معروف در جهان؛ توسط بنیاد مسکن بهسازی وفضا‌سازی و حفظ شده و یک اثر معماری شاخص قابل بازدید برای گردشگران تبدیل شده است. پرفسور توفیق موسیوند  به دلیل خدمت خود به دنیای  علم؛ موفق به دریافت نشان عالی مقام علمی جهان از انجمن سلطنتی کانادا و بریتانیا شده و به عضویت انجمن دانشمندان نیویورک در آمده است و بنیانگذار درمان پزشکی از راه دور است همچنین به سمت ریاست بخش قلب و عروق انستیتو تحقیقات قلب دانشگاه اوتاوا هم برگزیده شده است.

معماری و بافت روستا از بن تا سقف خانه‌‌ها با سنگ‌سیاه لاشه محصول معادن اطراف روستا شکل‌گرفته و حتی راه‌پله‌ها و دالان‌های‌ متصل کننده کوچه‌ها هم محصور‌کننده این فضا‌ها است. بیراه نیست که روستای ورکانه را روستایی «سنگ سنگی» هم نام داد. روستای ورکانه یکی از روستاهای دهستان الوند کوه شرقی در شرق شهرستان همدان است که در دامنه کوه‌های بنا شده است و به مانند همه روستا‌های کوهستانی نمای بیرونی خانه‌‌ها جنوبی و آفتاب‌گیر است.

قاب تمام سنگی برای عکاسان و بن پایه‌ها و دیوار‌ها هم قطور تا اهالی خانه را در فصل سرد سال از سوز استخوان‌سوز سرمای کوهستان الوند حفظ کند. روستای ورکانه به لحاظ استفاده از مصالح محلی و سنگی منحصر به فرد است و کاربرد سنگ به صورت یک مصالح عام و متعارف در چهره و سیمای روستا خودنمایی می‌کند. کاربرد سنگ لاشه افزون برپی بنا‌های روستا؛ در ساخت دیوارهای باربر و دیوارهای محوطه و حیاط‌ها نقش اصلی معماری روستای را بر عهده دارد. سنگ‌های لاشه بنا‌ی ساختمان‌ها را با ملات گل در کنار هم شکل‌داده و دیوارهای سنگی ساختمان‌ها در طبقه همکف یک متر عرض دارد و تیر‌های چوبی دیوار‌ها را به هم متصل می‌کند تا سقف مسطحی را بر بام خانه اهالی ایجاد کند؛ سقفی که اندودی از گل و کاه دارد تا اهالی را از زیرش باران و برف محفوظ بدارد و از گزند تیغ سوزان آفتاب تابستان حفظ کند. نور و گرمای آفتاب هم با گذر از پنجره‌های چوبی مشبک و کوچک استواری دیوار‌های قطور سنگی را شکست می‌دهد و راه به دل اهالی می‌جوید.

روستای ورکانه در فصل بهار و تابستان  جاذبه دیگری هم دارد که می‌تواند قاب عکس کوچ ایل را برای عکاسان  مهیا کند. این روستا در مسیر کوچ عشایر ورکانی، قزل یوسف و یارم طاقلو قرار دارد همچنین اهالی ورکانه به اشعار باباطاهر عریان و بیاتی‏های آذری علاقه خاص دارند. همچنین رودخانه‌های فصلی سیمین و ورکانه هم در این روستا خنکای تابستان را در کنار چشمه‌ها و قنات‌های آن به اهالی هدیه کرده است تا جریان جاری زندگی را در پرورش دام و زراعت و باغبانی برای اهالی موجب شود و سرسبزی چشم‌نوازی در مقابل دید مخلوقات بزرگ آفریدگار هستی قرار دهد. زیبایی روستای ورکانه تا حدی  است که کارگردانان ایرانی مانند علی شاه‌حاتمی، ابراهیم فروزش و سرویس الوند نتوانستند از آن دل بکندند و بخشی از سیمای 400 ساله روستا را به عنوان لوکیشن در قاب دوربین و پرده نمایش  پرواز مرغابی‌ها،  شیر تو شیر و علی البدل قرار دادند.

بهسازی بافت روستا

رئیس بنیاد مسکن شهرستان همدان هم درباره بهسازی بافت با ارزش و هدف گردشگری روستای ورکانه گفت: شاخص و ویژگی خاص روستا برخورداری آن از یک ساختار تمام و یکپارچه سنگی برگرفته از مصالح بومی است که بر این اساس بنیاد مسکن هم با بهره‌مندی از منابع معدنی موجود و مقاومت آن در مقابل سرمای محیطی و کوهستانی روستا بهسازی بافت روستا را 82 آغاز و با هزینه کرد  5 هزار و 590 میلیون‌ریال به پایان برد.

نقی پور‌قاسمی افزود:‌ برای بهسازی روستای ورکانه ضمن توجه به بوم ساخت و کارکرد‌های مورد نیاز اهالی ‌ از تعامل و همراهی آنان هم برای بهبود محیط بهره‌مند شدیم و توانستیم اهالی را به همکاری در بهبود بافت ترغیب کنیم که بافت بهسازی شده چه نقش موثری در بهبود معیشت اهالی و افزایش جذب گردشگر دارد.

گزارش از حمید نصرتی قانعی

انتهای پیام/