موزه‌های ۱۵ گانه آذربایجان غربی ظرفیتی که مغفول مانده است
آذربایجان غربی با داشتن قومیت‌های مختلف از تمدن و فرهنگی اصیل برخوردار است که موزه‌ها می‌توانند در گسترش و نمایش این فرهنگ نقش مهمی داشته باشند اما توسعه و بهسازی همین اماکن نکته‌ای است که در صورت توجه به آن می‌تواند به رونق گردشگری بیانجامد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، برای توسعه و بهبود وضعیت گردشگری در کشور، زیرساخت‌های متعددی نیاز است اما در این روند شاهدیم که برخی عناصر مهم و کلیدی در حوزه توریسم، کمرنگ و نسبت به کارکرد آن غفلت می‌شود همین عناصر می‌تواند در کاهش میزان گردشگر نقش مهمی داشته باشد.
در این میان می‌توان به نقش و جایگاه موزه‌ها در جذب گردشگر اشاره کرد که با توجه به کارکردهای متنوعشان توجه چندانی به آن ها نشده است و با آن که به گفته بسیاری از کارشناسان و جهانگردان داخلی و خارجی، ایران خود یک موزه است اما در این مورد به‌شدت از جهان عقب مانده‌ایم.
به مجموعه‌ای از اشیا و آثار که در مکانی خاص نگهداری شده و برای عموم به نمایش گذاشته می‌شوند، موزه گفته می‌شود البته موزه‌ها علاوه بر ایجاد مکانی تفریحی، ازنظر علمی و فرهنگی نیز امتیاز ویژه‌ای داشته که بعضی از آن‌ها قدمتی طولانی دارند، موزه‌ها در عصر حاضر جایگاه ویژه‌ای در توسعه و پیشرفت صنعت جهانگردی ایفا می‌کنند.
در طول تاریخ، فرهنگ نقش مهمی در گسترش گردشگری فرهنگی ایفا کرده است که موزه‌ها یکی از اشکال مورد علاقه گردشگری، میان علاقه‌مندان به فرهنگ و تمدن است، موزه‌ها با حفظ و زنده نگه داشتن آثار فرهنگی به جا مانده از تمدن‌ها و پیشینیان می‌توانند در تقویت هویت ملی و فرهنگی جامعه نقش بسزایی ایفا نمایند.
موزه‌ها علاوه بر تقویت هویت ملی و فرهنگی اعضای جامعه، ضامن بقای فرهنگ ایرانی برای نسل‌های کنونی و آینده می‌باشند همچنین برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری صحیح می‌تواند شرایط جذب گردشگر داخلی و خارجی را فراهم کند که عامل مؤثری در توسعه فرهنگی و اقتصادی کشور است.
جایگاه ویژه موزه‌ها در نمایش هویت و فرهنگ آذربایجان غربی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی می‌گوید: از جمله موزه باستان شناسی، موزه سنگ سه گنبد و موزه مردم شناسی ارومیه، موزه باستان شناسی حسنلوی نقده، کاخ موزه باغچه جوق ماکو، موزه خوی، مجموعه جهانی تخت سلیمان تکاب، موزه مردم شناسی مهاباد، موزه باستان شناسی میاندوآب و پنج موزه خصوصی است.
جلیل جباری بابیان اینکه این استان از ظرفیت‌های فاخری در جذب گردشگران برخوردار است، می‌افزاید: افزایش تعداد موزه‌های استان در راستای معرفی هویت تاریخی آذربایجان غربی در دست اقدام بوده و در این راستا 15 موزه فعالیت دارند.
وی بیان می‌کند: موزه ارومیه یکی از کامل‌ترین موزه‌های استان است که در آن در حدود هزار اشیای تاریخی نگهداری می‌شود که قدیمی‌ترین اشیا مربوط به کاوش‌های باستانی صورت گرفته از تپه اهرنجان سلماس با قدمت متعلق به هزاره هفتم پیش از میلاد است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از اشیای کشف شده از آذربایجان غربی در موزه ملی نگهداری می‌شود، می‌گوید: جام حسنلو جزو یکی از آثار تاریخی و مهم کشف شده از تپه حسنلو در نقده است.
گفتنی است آذربایجان غربی دارای 15 موزه است که 11 موزه با 30 هزار قلم اشیای تاریخی دولتی و بقیه غیردولتی است.
جلیل جباری با بیان اینکه بخشی از سالن موزه مردم‌شناسی ارومیه به نمایش نسخ خطی اختصاص یافته است، می افزاید: سال گذشته موزه‌های استان نیز با نمایش اشیای قدیمی نقش مهمی در جذب گردشگر داشتند، به گونه‌ای که در سال 97 تعداد 128 هزار نفر از موزه‌های استان بازدید کرده‌اند که این تعداد نسبت به سال پیشین، پنج درصد افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه این استان به لحاظ تنوع قومیتی و وجود بیش از یک هزار و 640 اثر ثبت شدهدر فهرست آثار ملی یکی از استان‌های دارای ظرفیت کشور است، بیان می‌کند: در سطح استان11 موزه تحت پوشش اداره کل و سه موزه مشارکتی اعم از موزه تاریخی طبیعی و موزه کودک ارومیه و موزه مفاخر مهاباد و یک موزه خصوصی در خوی وجود دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان غربی اشاره به ابلاغ اعتبارات استانی به مبلغ 31 میلیارد ریال که تخصیص هشت میلیارد ریالی در پی داشت و اعتبار ملی حدود 10 میلیارد ریال در سال 97 برای توسعه و تجهیز موزه‌های استان بود تصریح می‌کند: این اعتبارات در حوزه انجام مطالعات و تهیه نقشه‌های اجرایی موزه‌های میاندوآب در پنج طبقه با مساحتی بالغ‌بر یک هزار و304 مترمربع، موزه بوکان در سه طبقه با مساحتی بالغ بر یک هزار و 355 مترمربع، توسعه موزه مهاباد و تکمیل سیستم‌های حفاظتی، نظارتی و ساماندهی نمای موزه‌های ارومیه و خوی هزینه شده است.
نگهداری 1000 قلم اشیاء مهم تاریخی در موزه خوی
موزه خوی متشکل از یک بخش اداری و دو سالن باستان شناسی و مردم شناسیاست که در آن اشیاء مربوط به دوره‌های ماقبل تاریخ، تاریخی و اسلامی و نیز اشیاء مربوط به هنرهای ملی و تزئینی و مردم‌شناسی به نمایش گذاشته‌شده است.
در حدود 1000 قلم اشیاء تاریخی در این موزه نگهداری می‌شود. اشیاء به نمایشگذاشته شده در موزه خوی شامل انواع ظروف سفالی مربوط به دوره‌های مختلف ماقبل تاریخ و انواع ظروف فلزی و ادوات حرب مربوط به دوره قبل از اسلام و بعد از آن، ظروف چینی و شیشه‌ای مختلف که دارای نقش‌های ظریف و بسیار هنرمندانه‌ای هستند و اکثراً مربوط به دوره قاجاریه می‌باشند
انواع سکه‌های مسی، نقره، طلا و بیزانس مربوط به سلسله‌های مختلف پادشاهی اشکانی، ساسانی و اوایل اسلام تا قاجاریه، پارچه‌های زربفت زیبا و نقش دار، ادوات زینتی فلزی مانند النگو و پابند، مجسمه‌هایی از اقوام مختلف کشور با لباس‌های محلی، آثار زیبایی از منبتکاری، خاتم کاری و کاشی کاری مربوط به دوره‌های قاجار و صفوی، مهر چوبی با متن دعاء اهدایی از شیخ حسن بصیری جهت نمایش در موزه، مهرهای سنگی قبل از اسلام شامل عقیق، سنگ سیاه، فیروزه، مهرهای شیشه‌ای جهت آویز مورد استفاده عموم مردم قرار گرفته است.
مهم‌ترین اشیاء این موزه عبارت‌اند از کتیبه سنگی متعلق به دوره شاه طهماسب صفوی دربردارنده فرمان شاه طهماسب مبنی بر معافیت بازاریان خوی از پرداخت مالیات است که در همین شهرستان کشف و هم اکنون در اختیار این موزه است و اثر مهر بر روی گل مهرهای متعلق به دوره ساسانی که نشانه ثبوت مالکیت به مفهوم امضاء صاحب کالا بوده که این اثر مهرها به‌وسیله تسمه به کالا و دهانه خمره‌ها بسته می‌شد.
موزه خوی گنجینه‌ای غنی از فرهنگ پیشینیان است
رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری خوی می‌گوید: موزه خوی شامل چهار بخش نمایش اشیای تاریخی و باستانی و مردم‌شناسی، آثار خطی و مکتوب و موزه سنگی و گنجینه‌ای غنی است که در آن اشیای مربوط به سه دورهپیش از تاریخ، دوره تاریخی و دوره اسلامی به نمایش گذاشته شده است.
عزیز میرزایی می‌افزاید: انواع ظروف سفالی، مسی، و چینی و ابزارآلات جنگی گرم و سرد از مهم‌ترین اشیای این موزه بوده و قدیمی‌ترین اثر در این موزه سنک ابسیدین سیاه رنگی است که مربوط به هزاره هفتم قبل از میلاد است.
به گفته وی در این موزه گل مهره‌های مربوط به دوره ساسانی نگهداری می‌شودکه این گل مهره درگذشته نشان از مرغوبیت و تضمین کالاهای داخل خمره‌ها بوده و بر دهانه این خمره‌ها زده می‌شد که این اثر در تاریخ 19 اسفند 1380 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمام میرزا رسول در سال 1380 از طرف سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان خریداری و مورد بهینه سازی و سازماندهی و مرمت قرار گرفت در فضای 537 متر مربع این موزه در بخش سربینه و گرمخانه 23 پیکره ملبس به زیباترین و متین‌ترین لباس عمومی اهالی منطقه، مراسم حنابندان زنان و نحوه استحمام مردان (حجامت کننده، حجامت شونده، مشت و مال دهنده) به همراهابزارآلات مردم‌شناسی در معرض نمایش هستند و گفتنی است این موزه اولین موزه مردم‌شناسی استان به این شیوه است.
موزه مهاباد نماد اصالت و فرهنگ این شهر است
سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان مهاباد می‌گوید: موزه مردم‌شناسی این شهرستان یکی از اماکن تاریخی مهاباد و ازجملهبناهای اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجاریه است که به دلیل شیوه خاص معماری، تزئینات داخلی و خارجی و آجرنماهای زیبای آن از اهمیت تاریخی زیادی در منطقه برخوردار است.
غلامرضا عبده، بابیان اینکه این اثر زیبا و دیدنی در مکانی بنام "حمام میرزا رسول" واقع شده است، می‌افزاید: در این موزه یک هزار و 187 قلم انواع اشیای فرهنگی، تاریخی و مطالعاتی به نمایش گذاشته شده که جلوه‌هایی از فرهنگ غنی و قدیمی این منطقه است و شامل 984 قلم اشیای اهدایی، 139 قلم فرهنگی، تاریخی، 31 قلم مطالعاتی، 27 قلم غیرفرهنگی، تاریخی و پنج قلم اشیای تقلبی است.
وی بیان می‌کند: این اشیاء شامل لباس‌ها و پوشش‌های مختلف مردانه و زنانه برای آیین‌های مختلف و متداول منطقه، انواع ابزارآلات و ادوات مورد استفاده قدیمی در مشاغل مختلف کشاورزی، آهنگری، طبابت، پخت نان، سفالگری و مسگری و ریسندگی و رنگرزی و انواع ظروف سفالی، مسی و مفرغی و سکه‌های قدیمی است که در موزه نگهداری می‌شود.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان مهاباد می‌گوید: 85 درصد از اشیای تاریخی این موزه را مردم شهرستان به این مکان اهداکرده‌اند که این آمار در نوع خود بی‌سابقه است.
گزارش از ثمین کاظمی
انتهای پیام/ن
