یادداشت| ناکارآمدی نظام سیاسی اسرائیل؛ باج خواهی‌های احزاب و آینده مبهم انتخابات

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، انحلال دولت نتانیاهو در دسامبر 2018 نظام سیاسی رژیم صهیونیستی را مجبور کرد به سمت برگزاری انتخابات جدیدی در آوریل 2019 برود. انتخابات آوریل هم با وجود شناخت پیروز انتخابات اما با شکست نتانیاهو در تشکیل دولت جدید، به فرجام نرسید و صهیونیست ها مجبور شدند پس از پنج ماه انتخابات جدیدی را برگزار کنند. انتخابات سپتامبر 2019 هم افق چندان روشنی ندارد و اگر به انتخابات سوم منجر نشود، عمر چندان درازی برای دولت حاصل از آن نمی توان متصور شد و باید منتظر انتخابات های غیر منتظره با فاصله های کم بود. این نشان یک بن بست در عرصه سیاست داخلی رژیم صهیونیستی است.

نظام سیاسی رژیم صهیونیستی

نظام سیاسی رژیم صهیونیستی نظام حزبی مبتنی بر نخست وزیری است. بر این اساس نخست وزیر، مسئول تشکیل کابینه و رئیس آن است. تمام امور اجرایی و تصمیم گیری ها بر عهده او است. قوه قانونگذاری در این رژیم کنست است که اعضای آن از طریق انتخابات توسط جامعه صهیونیستی انتخاب می شوند. یک رئیس نیز مشابه پست ریاست جمهوری سایر نظام های مبتنی بر نخست وزیری وجود دارد که یک پست تشریفاتی به حساب می آید و اختیارات محدودی دارد. در حقیقت این نخست وزیر است که طی دوره ای که در این پست قرار می‌گیرد تمام ارکان قدرت و تصمیم گیری را در اختیار خواهد داشت.

نظام انتخاباتی رژیم صهیونیستی

انتخابات رژیم صهیونیستی در دو عرصه برگزار می‌شود: انتخابات شهرداری ها و شوراهای محلی و انتخابات پارلمان یا همان کنست. انتخابات شهرداری ها و شوراهای محلی مربوط به امور منطقه ای است که ساکنان هر منطقه در سرزمین های اشغالی کسانی را برای اداره امور محلی انتخابات می‌کنند.

تنها انتخابات سراسری در رژیم صهیونیستی انتخابات پارلمان یا کنست است. براساس نظام سیاسی حاکم در رژیم صهیونیستی- که نظام حزبی است- انتخابات پارلمانی این رژیم نیز مطابق با آن، نظام فهرست احزاب است. به این معنا که احزاب مختلف سیاسی پیش از هر انتخابات برای حضور در پارلمان یا همان کنست ثبت نام کرده، هر حزب فهرستی از اعضای خود ارائه می‌کند. روز انتخابات اعضای واجد شرایط رأی در جامعه صهیونیستی به یک فهرست از فهرست احزاب حاضر در انتخابات رأی می‌دهند.

پس از پایان انتخابات با شمارش مجموع آراء و تقسیم آن به 120 کرسی پارلمان، تعداد رأی لازم برای یک کرسی پارلمان به دست می‌آید. مثلا اگر در یک انتخابات 3 ملیون و 600 هزار نفر شرکت کنند. تعداد رأی لازم برای هر کرسی کنست 300 هزار رأی خواهد بود. به این ترتیب تعداد آراء هر حزب تقسیم بر این عدد می‌شود و تعداد کرسی هایی که از پارلمان کسب کرده است به دست می‌آید و به همان تعداد کرسی، از فهرست همان حزب وارد کنست خواهند شد.

تعدد احزاب و توزیع آراء

در انتخابات اولیه رژیم صهیونیستی تعداد احزاب سیاسی به تعدد و تکثر کنونی نبود و احزاب بزرگ می‌توانستند با ائتلاف با یک یا نهایتا دو حزب، ائتلاف دولت را تشکیل دهند. به مرور زمان با تکثر و تعدد احزاب سیاسی، تعداد احزابی که توانستند وارد کنست شوند افزایش یافت. به این ترتیب آراء انتخابات به مرور زمان بین احزاب متعدد توزیع شد. توزیع آراء بین احزاب منجر به این شد که برای تشکیل ائتلاف دولت تعداد احزاب بیشتری باید با هم ائتلاف تشکیل می‌دادند.

فاصله بیشتر احزاب

در سال نخست اشغال فلسطین صهیونیست ها بیشتر دور یک یا دو جریان سیاسی گردهم آمده بودند. کمونیست ها و سرمایه داران دو جریان عمده موجود در رژیم صهیونیستی بودند که با هم رقابت سیاسی داشتند. اما همین دو جریان نیز در عرصه ایدئولوژیک سکولار بودند. با گذشت زمان و با قدرت گرفتن جریان های غیر سکولار و دینی و تکثر و تعدد این جریان ها اختلافات بیشتر شد و احزاب متعدد دچار اختلافات جدی تر شدند. به گونه ای که احزاب مذهبی با رویکردهای مختلف اقدام به تأسیس احزاب جدید می‌کنند.

کوچک شدن احزاب

با به وجود آمدن احزاب متعدد و تشدید اختلافات ایدئولوژیک میان آنها دیگر اتفاق نظری در عرصه سیاسی بین آنها وجود ندارد. نتیجه منطقی این اختلافات به وجود نیامدن نقاط مشترک برای تجمع احزاب در عرصه های مختلف سیاسی است. لذا امروز احزاب جدید رژیم صهیونیستی به احزابی کوچک و درون گرا که اتفاق نظری با احزاب شبیه به خود ندارند تبدیل شده اند.

بن سیاسی حاصل از احزاب کوچک

احزاب کوچک از آراء بالایی در جامعه صهیونیستی برخوردار نیستند. جامعه صهیونیستی به سمت راستگرایی افراطی گرایش پیدا کرده اما در این راستگرایی به مسیرهای فرعی رفته و یک مسیر مشترک را انتخاب نکرده است به همین دلیل هر یک از احزاب کوچک در هر یک از انتخابات تنها موفق به کسب چند کرسی در کنست می شوند. احزاب بسیار زیادی وجود دارند که حتی یک کرسی هم نمی‌توانند کسب کنند.

به عنوان مثال در انتخابات سپتامبر 2019 از مجموع 31 فهرست حاضر در انتخابات کنست تنها 9 حزب موفق به کسب حدنصاب 3.25 درصد کرسی برای ورود به پارلمان شدند. دو حزب عوتصما و تصومت به ترتیب 1.88 درصد و 0.33 درصد کرسی را کسب کردند و میزان رأی سایر احزاب کمتر از 0.15 درصد یعنی کمتر از 6 هزار رأی بود.

این آمار از انتخابات 5 ماه قبل یعنی آوریل 2019 هم بدتر بود. جایی که 11 فهرست موفق به کسب کرسی شدند و 2 حزب نیز 2 کرسی را به دست آورده اما موفق به ورود به کنست نشده بودند.

افزایش تعداد احزاب ائتلاف دولت

تشکیل دولت در رژیم صهیونیستی به دلیل آنکه باید شامل نصف به علاوه 1 کرسی کنست باشد همواره با تشکیل ائتلاف چند حزب ممکن شده است. تا کنون هیچ حزبی موفق نشده با در اختیار داشتن این تعداد کرسی دولت را به تنهایی تشکیل دهد. اما با گذشت زمان با توزیع آراء بین احزاب متعدد، تعداد احزاب برای تشکیل ائتلاف دولت افزایش داشته است. در آخرین کابینه نتانیاهو او در سال 2015 با 5 حزب ائتلاف دولت را تشکیل داد. در میانه راه با پیوستن لیبرمن به دولت نتانیاهو این تعداد به 6 حزب رسید. خروج لیبرمن از ائتلاف نتانیاهو هم منجر به از هم پاشیدگی دولت او شد.

در انتخابات آوریل 2019 نتانیاهو با 4 حزب نتوانست دولت را تشکیل دهد و در انتخابات سپتامبر نیز با 4 حزب امکان به وجود آمدن ائتلاف وجود ندارد. ضمن اینکه با 5 حزب، ائتلافی حداقلی مثلا 64 کرسی به وجود می آید که خروج هر یک از احزاب یک انتخابات دیگر را بر رژیم صهیونیستی تحمیل خواهد کرد.

نکات فوق نشان می دهد نظام سیاسی رژیم صهیونیستی به بن بست رسیده است. از یک سو امکان تشکیل کابینه به امری محال تبدیل شده است و از سوی دیگر دولت هایی که با سختی شکل بگیرند با بحران فروپاشی و کوتاه شدن زمان دولت روبرو خواهند بود. این دو مسئله صهیونیست ها را به سمت عدم ثبات برده است.

راه های برون رفتی که خود محال اند

صهیونیست ها برای برون رفت از این مشکل تا کنون دو راه حل ارائه کرده اند که خود این دو راه حل امکان وقوع ندارند.

انتخاب مستقل نخست وزیر

صهیونیست ها در سال های 1999 و 2001 دو بار انتخابات مستقل نخست وزیری را امتحان کرده اند آنها در آن برهه با برگزاری انتخابات مستقل، نخست وزیر را توسط جامعه صهیونیستی انتخاب کردند اما پس از آن دوباره به سمت مسیر کنونی بازگشتند چرا که تغییر انتخاب نخست وزیر تغییری در تشکیل دولت و غیرممکن شدن تشکیل ائتلاف نداشت و باید برای نظام حزبی فکری می کردند.

پیشنهاد دو حزبی

بنیامین نتانیاهو سال 2015 پس از انتخابات کنست در آن سال پیشنهاد داد نظام سیاسی رژیم صهیونیستی به نظامی دو حزبی تبدیل شود و تنها دو حزب در این رژیم فعالیت داشته باشند تا تشکیل دولت با بحران مواجه نشود. این پیشنهاد اگرچه می‌توانست آنها را از بن بست فعلی خارج کند اما به شدت با ادعای دموکراسی صهیونیست ها در تعارض بود و به شدت با مخالت سکولارها مواجه شد.

نتیجه‌گیری

نظام سیاسی فعلی رژیم صهیونیستی که یک نظام حزبی مبتنی بر نخست وزیری است به بن بست رسیده و دیگر ظرفیت ادامه حیات سیاسی را ندارد. این نظام نمی‌تواند کابینه ای قدرتمند را در یک دوره کامل 4 ساله به خود ببیند. کابینه ها به سختی به وجود می آیند و به آسانی از هم می پاشند. باج خواهی های احزاب متکثر و متعدد که با رویکردهای افراطی صورت می‌گیرد علاوه بر اینکه سیستم سیاسی را مختل کرده، نظام اجتماعی صهیونیست ها را نیز با بحران های هویتی و اختلافات جدی و عمیق روبرو کرده است و همه اینها حاصل یک نظام سیاسی با گفتمان ضعیف است که طی دهه ها اشغال با پول و ثروت استعمارگران سرپا نگاه داشته شده است. و چندی تا فروپاشی آن باقی نمانده است.

انتهای پیام/