ثبت ملی ۱۳۷ مسجد و مقبره؛ گنجینه‌ای برای توسعه گردشگری مذهبی همدان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان،  گردشگری مذهبی یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین شاخه‌های گردشگری در سراسر جهان است. بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری، هر ساله نزدیک به1 میلیارد نفر با انگیزه‌های مذهبی و معنوی به اقصی نقاط جهان سفر می‌کنند و به همین دلیل امروزه کشورهای جهان به ویژه کشورهای برخوردار از جاذبه‌های گردشگری مذهبی بیش از پیش به دنبال توسعه این شاخه از گردشگری به عنوان منبعی برای تولید اشتغال و درآمدزایی و نیز تبلیغات دینی و معرفی ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی کشورشان به دیگر جوامع بشری‌ هستند.

جاذبه‌های گردشگری مذهبی

 از جمله اماکن و جاذبه‌های گردشگری مذهبی مسلمانان می‌توان به تربت امامان و مدفن امامزاده‌ها، مساجد، بقعه‌ها وآرامگاه بزرگان دین، تکایا و حسینیه‌ها و مساجد قدیمی که جنبه‌های تاریخی و معماری قابل توجه داشته باشند و نیز آیین‌ها و رویدادهای مذهبی، جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های مذهبی و قرآنی و مکان‌های ویژه با زمینه‌های مذهبی مانند سقاخانه‌ها و شمع‌خانه‌ها اشاره کرد. ضمن آنکه مقبره پیامبران، کلیساها، کنیسه‌ها، آتشکده‌ها، آتشگاه‌ها و صومعه‌ها نیز از جمله جاذبه‌های مذهبی سایر ادیان به شمار می‌رود.

ویژگی‌های گردشگری مذهبی

 به زعم کارشناسان گردشگری مذهبی علاوه بر برخورداری از فواید سایر شاخه‌های گردشگری برای جامعه میزبان از امتیازات ویژه‌ای نیز برخوردار است که سایر شاخه‌های گردشگری از آن بی‌بهره‌اند.

با توجه به آموزه‌های ادیان و مذاهب، گردشگران مذهبی مقید، صلح‌جو و مطیع قوانین میزبان هستند و از اینرو این نوع گردشگری دارای اثرات منفی زیست محیطی و اجتماعی کمتری نسبت به انواع دیگر گردشگری است.

افرادی که به گردشگری مذهبی می‌پردازند طبقه خاصی از اجتماع را شامل نمی شوند. همچنین گردشگران مذهبی به دلیل آنکه بیشتر در جست و جوی معنویات هستند تنوع طلب نبوده و ساده زیستند و از اینرو  میزبانی از این گردشگران نیازی به زیرساخت‌های پرهزینه از جمله هتل‌های لوکس ندارد.

فصلی نبودن گردشگری مذهبی از دیگر مزایای این نوع گردشگری است و با توجه به آنکه گردشگران مذهبی بر اساس باورها و اعتقادات خود سفر می‌کنند هیچ مانعی نمی‌تواند در قصد آنان بر سفر خلل ایجاد کند و همین مسئله باعث شده است گردشگری مذهبی تنها نوع گردشگری باشد که بر موانع آب و هوایی غلبه می‌کند.

با توجه به ویژگی‌های گردشگری مذهبی و مزایای آن برای جامعه مقصد، توسعه گردشگری مذهبی در کشور و به ویژه در استان همدان که دارای جاذبه های گردشگری مذهبی فراوان است ضروری می‌نماید.

نظر به آنکه گردشگری مذهبی در تمام طول سال از رونق نمی‌افتد و  میزبانی از گردشگران این نوع از گردشگری نیز نیاز به زیرساخت‌های پرهزینه ندارد می‌توان از توسعه گردشگری مذهبی در جهت توسعه گردشگری استان استفاده کرد.

جاذبه‌های گردشگری مذهبی در استان همدان

طبق اعلام اداره کل اوقاف همدان، 225 بقعه متبرکه و امامزاده در استان واقع شده است که برخی از این بزرگواران فرزندان بلافصل ائمه اطهار (ع) هستند.
امامزاده شاهزاده حسین واقع در ابتدای خیابان شهدا یکی از شاخص ترین امامزاده‌های شهر همدان است. با توجه به متن شجره‌نامه، امامزاده حسین بن علی النقی عموی بزرگوار امام زمان(عج) و فرزند بلافصل امام هادی(ع) است و بی تردید زیارتگاهی است مناسب برای دوستداران حضرت قائم (عج) و منتظران واقعی ایشان.

امامزاده هادی بن علی معروف به فرزند علی نیز واقع در میدان آرامگاه بابا طاهر نیز یکی دیگر از زیارتگاه‌های شاخص شیعیان در شهر همدان به شمار می‌رود. در زیارتنامه این امامزاده ، نسب وی هادی فرزند امام سجاد (ع) معرفی شده است.

امامزاده عبدالله واقع در میدانی به همین نام، امامزاده یحیی واقع در بلوار مدنی، امامزاده خضر در کوی خضر، امامزاده محسن واقع در دامنه الوند( امامزاده کوه) و زبیده خاتون از دیگر امامزاده‌های شاخص شهر همدان محسوب می‌شوند. همچنین امامزاده اسماعیل فرزند بلافصل امام موسی بن جعفر(ع) در تویسرکان، امامزاده ابراهیم و امامزاده محمد در نهاوند و امام زاده عبدالله در ملایر نیز از دیگر امامزاده‌های شاخص استان همدان هستند که با توجه به ارادت خاص ایرانیان و شیعیان دیگر نقاط جهان به اهل بیت (ع) می‌توانند به عنوان زیارتگاه، گردشگران مذهبی را به سمت همدان سوق دهند.

مساجد تاریخی شهر همدان از جمله مسجد جامع شهر، مسجد نظر بیک،  مسجد آقاجانی بیک و گنبد علویان ( این بنا پیش‌تر به عنوان مسجد مورد استفاده مردم شهر قرار می‌گرفته) و نیز  مکان‌های طبیعی مقدس از جمله چشمه بهشت، چشمه ماهان و حوض نبی در دامنه‌های کوه الوند و سقاخانه آقاجانی بیک از دیگر جاذبه‌های مذهبی شهر همدان به شمار می‌آیند.

علاوه بر وفور جاذبه های مذهبی مسلمانان و بویژه شیعیان در استان و شهر همدان، به دلیل قدمت طولانی و تاریخ غنی شهر همدان و نیز فرهنگ بالای مردمان این استان که زندگی پیروان سایر ادیان الهی را در موطن و در کنار خود بر می‌تابیدند، جاذبه مذهبی سایر ادیان الهی از جمله مسیحیان(ارامنه)، یهودیان، زرتشتیان در سطح استان و شهر همدان به وفور قابل مشاهده است که از آن جمله می‌توان به کلیساهای تاریخی گرگوریان استپان، آنجل، مریم مقدس،از جاذبه های مذهبی ارامنه، مقبره استر و مردخای در مرکز شهر همدان و مقبره حیقوق نبی در تویسرکان از زیارتگاه‌های یهودیان و آتشکده‌های تاریخی از جاذبه های مذهبی زرتشتیان اشاره کرد که هر کدام به نوبه خود می‌تواند ظرفیت بلقوه‌ای برای جذب گردشگران مذهبی دیگر ادیان از سراسر کشور باشد و با توجه به شهرت جهانی برخی از این جاذبه‌ها، جذب گردشگران خارجی را نیز برای استان و شهر همدان میسر کند.

ضرورت مرمت بقعه امامزاده‌ها

توسعه گردشگری مذهبی علاوه بر جذب گردشگران داخلی و خارجی و نیز درآمدزایی و اشتغالزایی از این طریق می‌تواند تمدن و فرهنگ غنی، و ذات صلح‌طلبانه ایرانیان را هم به رخ جهانیان بکشاند و خود تبلیغی برای دین اسلام باشد، آن هم در روزگاری که در کشورهای به اصطلاح متمدن مساجد و قرآن را به آتش می‌کشند.

از این رو توسعه این نوع گردشگری به دغدغه مسئولان همدان و نیز نماینده ولی فقیه در همدان بدل شده است؛ چنان که روز گذشته در شورای فرهنگ عمومی استان که به ریاست امام جمعه همدان برگزار شد یکی از دستور جلسات این شورا توجه به توسعه گردشگری مذهبی بود.
نماینده ولی فقیه در استان همدان روز گذشته در جلسه شورای فرهنگ عمومی استان همدان با تاکید بر ضرورت توسعه گردشگری مذهبی در استان از وضعیت ظاهری برخی امامزاده‌های همدان گلایه کرد و اظهار داشت: به عنوان مثال امامزاده هادی بن علی واقع در میدان باباطاهر وضعیت نامساعدی دارد و وقتی گردشگران به دیدن آرامگاه باباظاهر می‌آیند وضعیت ظاهری این امامزاده به هیچ عنوان زیبنده نیست.
آیت الله شعبانی افزود: امامزاده‌ها نیاز به توجه دارند و به بودجه‌ای نیاز است که مرمت و بازسازی شوند.
وی با اشاره به این که کمتر استانی داریم که یک پیامبر در آن دفن شده باشد گفت: وضعیت آرامگاه حیقوق نبی به هیچ عنوان مساعد نیست و حتی شان یک امامزاده برای این پیامبر رعایت نشده است.

امام جمعه همدان با اشاره به این که میراث فرهنگی به دلیل مباحث باستانی اجازه فعالیت عمرانی در حریم آرامگاه حیقوق نبی را نمی‌دهد عنوان کرد: باید راهکاری اندیشیده شود که ضمن رعایت ضوابط میراث فرهنگی این مکان مرمت شود.

آیت‌الله شعبانی تصریح کرد: آرامگاه حیقوق نبی قابل توسعه است و ظرفیت خوبی در توسعه گردشگری مذهبی به شمار می‌آید که در نوع خود نمونه آن را در کشور نداریم.

تدوین طرحی جامع برای شاهزاده حسین

استاندار همدان نیز روز چهارشنبه در شورای فرهنگ عمومی استان همدان، با اشاره به این که در سال گذشته 5 میلیون بازدید از جاذبه‌های گردشگری استان صورت گرفته است اظهار داشت: زمینه معرفی برخی از اماکن گردشگری مذهبی به گردشگرانی که به استان همدان می‌آیند وجود دارد.

سید سعید شاهرخی افزود: طرح جامعی برای شاهزاده حسین در دست اجرا داریم که بتوانیم این امامزاده را که محصور شده از حصر خارج کنیم.

وی عنوان کرد: امامزاده حسین که جایگاهی در حد شاهچراغ شیراز دارد در میان بازار میوه فروش‌ها، یک مسافرخانه قدیمی و ساختمان بانک ملی محصور شده که با اجرای این طرح می‌توان این مکان را به عنوان یک جاذبه مهم مذهبی به گردشگران معرفی کرد.  
استاندار همدان با اشاره به وجود آرامگاه «حیقوق نبی» یکی از پیامبران الهی در تویسرکان گفت: این آرامگاه با رعایت یک سری ملاحظات می‌تواند به یک مرکز گردشگری مذهبی در استان همدان تبدیل شود.

شاهرخی تاکید کرد: در راستای توسعه گردشگری مذهبی باید از تمام ظرفیت‌های موجود در استان بهره برد.

وی با اشاره به این که می‌توان زمینه بهره‌مندی هموطنان و هم استانی‌ها را برای بازدید از اماکن مذهبی خارج از کشور فراهم کرد گفت: با رایزنی با وزارت  راه و سازمان حج و زیارت به دنبال آن هستیم که زمینه برقراری پرواز همدان _ نجف را از فرودگاه همدان فراهم کنیم.

وجود 137  مسجد و مقبره با ثبت ملی در همدان

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان نیز در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در همدان در رابطه با ظرفیت مغفول مانده گردشگری مذهبی اظهار داشت: در سال گذشته 7 میلیون گردشگر خارجی به کشور سفر کردند که بیشتر این سفرها در قالب گردشگری مذهبی بوده است.

علی مالمیر افزود: این آمار از اهمیت گردشگری مذهبی در جذب گردشگران حکایت می‌کند و در حوزه گردشگری مذهبی ایران و همچنین استان همدان از ظرفیت بالایی برخوردارند.

وی عنوان کرد: در استان همدان 51 مسجد و 86 مقبره در فهرست ملی ثبت شده‌اند و آرامگاه 3 پیامبر الهی در استان همدان واقع شده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان با اشاره به این که امامزاده‌های استان همدان علاوه بر درجه بالای اهمیت در زیارت از نظر معماری نیز دارای ارزش بالایی هستند گفت: به عنوان مثال بنای امامزاده یحیی و گنبد علویان از شاهکارهای معماری به شمار می‌روند که برای بسیاری از گردشگران جذاب است.

مالمیر تصریح کرد: در مطالعاتی که توسط اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان انجام گرفت برای امامزاده محسن در دامنه شمالی الوند یک پردیس گردشگری مذهبی تعریف کردیم تا تاسیسات و زیرساخت‌ها در این مکان بر پایه گردشگری مذهبی ایجاد شود.

وی با اشاره به این که همدان از معدود استان‌ها و شهرهایی است که مرکز محله‌ها در آن باقی مانده است گفت: مرکز محله ترکیبی از مسجد، حمام و بازار در کنار یکدیگر است که برای گردشگران به ویژه گردشگران خارجی بسیار جذاب است.
این مقام مسئول در رابطه با آرامگاه حیقوق نبی نیز اظهار داشت: مشاور طرح توسعه این آرامگاه در حال مطالعه است تا همه جوانب مورد توجه قرار بگیرد.

انتهای پیام/ز