گزارش| آیا وقت فعال شدن تعهدات قانونی ایران در سازشنامه صلح تاجیکستان فرا رسیده است؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روز گذشته خبری توسط صفحه تاجیکی رادیو آزادی در دوشنبه منتشر شد مبنی بر میزبانی دولت تاجیکستان از یک گروه از چهره‌های ایرانی ضدانقلاب در دوشنبه. بنا بر اطلاعات منتشر شده از سوی این رسانه، در جلسه مذکور که مشارکت کنندگان آن شاعران، نویسندگان و فعالین ملی‌گرای ضدانقلاب بودند، شخص امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان نیز حضور داشته و به دیدار با میهمانان ضدایرانی و سخنرانی برای آن‌ها پرداخته است. این ایرانی‌تباران عمدتا ساکن کشورهای آمریکا، فرانسه، ایتالیا و استرالیا بوده‌اند که برای این دیدار به دوشنبه آمده‌اند.

بر اساس گزارش منتشر شده، بخش مهمی از اظهارات مطرح شده در این نشست انتقاد از سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران بوده است. به عنوان مثال، مسعود سپند که از شاعران به اصطلاح ملی‌گرا محسوب می‌شود، در این نشست اشعاری تمسخرآمیز نسبت به روحانیون خوانده است. نکته جالب توجه آن که این افراد در عوض از دولت تاجیکستان به جهت «سکولار» بودن تمجید کرده‌اند و بعضا اظهار داشته‌اند که یک نظام سیاسی سکولار، چه دموکراتیک و چه پادشاهی باشد، از یک نظام اسلامی بهتر است.

مساله تاسیس دانشگاهی در تاجیکستان به نام کوروش موضوع دیگری است که گویا زمینه‌ساز تداوم تعاملات دولت تاجیکستان با این فعالین ضدایرانی است. هومر آبرامیان، یکی از دیگر چهره‌های ضدایرانی حاضر در این نشست، تاسیس دانشگاهی تحت عنوان «کوروش بزرگ» را در خاک تاجیکستان پیشنهاد داده است. همچنین عبدالجبار رحمان‌زاده، دستیار رئیس‌جمهور تاجیکستان نیز خبر داده است که دوشنبه قرار است میزبان «جشن کوروش کبیر» باشد. مشخص نیست در جشن مذکور آیا قرار است پایگاهی فرهنگی برای فعالیت‌های ملی‌گرایانه ضدایرانی فراهم شود یا این برنامه صرفاً توسط دولت تاجیکستان برگزار شود.

این اقدام دولت تاجیکستان در میزبانی از مخالفین جمهوری اسلامی ایران در بالاترین سطح سیاسی، با حضور رئیس‌جمهوری این کشور در حالی صورت می‌گیرد که دو کشور طی ماه‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای بهبود و بازسازی روابط خود صورت داده‌اند. توسعه مناسبات سیاسی، آغاز به کار دوباره پرواز‌های مستقیم، بازگشت شرکت‌های تجاری و دیدارهای عالی‌رتبه همگی نشانه‌هایی از بهبود روابط دو کشور است. با این حال به نظر می‌رسد دوشنبه هنوز عزمی جدی برای بهبود روابط با تهران ندارد.

همچنان مشخص نیست دولت تاجیکستان برای برگزاری جلسه اختصاصی با این چهره‌های ضدایرانی، در اختیار گذاشتن فضا برای اظهارات ضدایرانی توسط این افراد و به ویژه تعریف کردن برنامه‌های ضدایرانی بیشتر در آینده چه توضیحاتی دارد.

لازم به ذکر است شخص امامعلی رحمان در حالی میزبان چهره‌های ضدایرانی در دوشنبه بوده است که طی سال‌های اخیر بارها نسبت به حمایت و پشتیبانی ایران از حزب نهضت اسلامی انتقاد کرده است. حضور محی‌الدین کبیری، رهبر حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در کنفرانس وحدت اسلامی در تهران در سال 1394 در حالی خشم دولت تاجیکستان را برانگیخت که این دعوت بر اساس یک سنت بین‌المللی در جهان اسلام و با حضور صدها چهره و فعال اسلام‌گرا بوده است. پس از آن نیز به رغم آن که اعضا و رهبری این حزب همگی در اروپا حضور داشتند، باز هم نوک پیکان انتقادات دولت تاجیکستان به سوی جمهوری اسلامی ایران بوده است. به نظر می‌رسد هزینه‌های انتقاد از دولت‌های اروپایی را دولت تاجیکستان از حاشیه اقدامات ضدایرانی‌اش جبران می‌کند.

این مساله در حالی است که بر اساس سازشنامه صلح تاجیکستان که در سال 1997 به امضا رسیده است، نام جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کفیلان صلح در سازمان ملل به ثبت رسیده است.

طبیعتا با توجه به زیر پا گذاشته شدن این سازشنامه از سوی یکی از طرفین (دولت امامعلی رحمان) وظیفه حقوقی و اخلاقی جمهوری اسلامی ایران حمایت از طرف دیگر و برقراری مصالحه مجدد است.

حقی که تهران هنوز از آن استفاده نکرده است و به نظر می‌رسد این رفتارهای دولت تاجیکستان در نتیجه هراس و با هدف تحت فشار قرار دادن ایران برای عدم استفاده از این حق قانونی است.

با این حال همچنان انگیزه دولت تاجیکستان از میزبانی چنین نشستی مبهم است. رادیو آزادی در این زمینه می‌نویسد: « به عقیده کارشناسان هدف دوشنبه از دعوت ایرانیان پناهده در کشورهای خارجی مشروعیت بخشیدن سیاست‌های خود است، تا به مردم خود  و جهانیان نشان بدهد که سیاست‌های در پیش گرفته شده در خارج نیز هواداران زیادی دارد».

در همین راستا، پرویز ملاجان‌اف تحلیل‌گر تاجیک در مصاحبه با رادیو آزادی گفته است: ایران اکنون به مسائل مهمتری نظیر مساله تحریم‌ها و فشارهای وارده از سوی کشورهای ابرقدرت جهانی مشغول است و فعلا برای بررسی نشست منتقدانش در دوشنبه «وقت ندارد».  اکنون تهران از چهار جهت زیر فشار است؛ از سوی آمریکا، کشورهای عربی و حتی روسیه. بنابراین، به نظر من حتی وقت ندارد که به چنین نشستی در دوشنبه واکنش نشان دهد. البته ایران از چنین نشستی احتمالا ناراضی است، اما توجه زیادی نخواهد کرد و واکنشی هم نشان نمی‌دهد.

با این حال به نظر می‌رسد لزوم واکنش سریع و قاطع دستگاه‌های مسئول به ویژه حوزه دیپلماسی و وزارت امور خارجه می‌تواند بهترین راه برای مقابله با تداوم چنین اقداماتی باشد. استفاده از حق قانونی جمهوری اسلامی ایران برای میزبانی از حزب نهضت اسلامی تاجیکستان و انجام تعهدات قانونی خود در سازشنامه صلح، که شامل همکاری با سازمان ملل متحد و دیگر کفیلان صلح از جمله روسیه برای وادار کردن دولت تاجیکستان به انجام تعهداتش در سازشنامه صلح است، اصلی‌ترین گزینه پیش‌روی تهران در این زمینه است.

انتهای پیام/