مستند «قرقبان» حقایق تلخ از شکارهای غیرمجاز/گوشت مارال کیلویی ۳۰۰هزار تومان

به‌گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مستند «قرقبان» درباره مشکلات و موانع راه یکی از فعالان محیط زیست است که می‌خواهد در جنگل‌های شمال برای حفظ جان حیوانات قرق راه بیندازد.

این مستند محصول کارگردانی «نیما عسکری» و «فتح‌الله قربانی» است و در آن سوژه اصلی جوانی به‌نام «پیمان مقدس»که فعال محیط زیست است.

عسکری در ابتدا درباره علت ساخت این مستند بیان کرد: دغدغه ما همیشه محیط زیست است و ما 12 سال است که درباره محیط زیست مستندسازی می‌کنیم. در ابتدا من تصویربردار فیلم‌های «در جست‌وجوی پلنگ ایرانی»، «تنها در وحش» و «در گرداب انقراض» بودم اما بعدتر اولین فیلم خودم را که ساختم «عروس بوکان» بود که درباره پرنده در حال انقراضی است که تنها 35 قطعه از آن در ایران باقی مانده است. فیلم بعدی من «محیطبان و پلنگ» بود که با کارگردانی مشترک «فتح‌الله امیری» در مورد محیط‌بانی که ادعا می‌کند که در محدوده کاری‌اش بعد از 40 سال پلنگ وجود دارد و این را اثبات می‌کند است.

این فیلم هم درباره فردی بود که دوست دارد به‌صورت خصوصی اشتغال‌زایی و کار کند و جمعیت محیط زیست را بالا ببرد که به فرایند کاری او می‌گویند قرق‌های اختصاصی که سال‌ها است در کشورهای اروپایی، آفریقایی و آمریکایی شکل گرفته است و کمتر به‌صورت دولتی حفاظت می‌شوند و بودجه خود را از دولت نمی‌گیرند یا بخش کمی را می‌گیرند اما نتیجه خوب آن این است که حیات وحششان هم شکوفا شده است.

عسکری درباره ارتباط سیاستگذاری‌های دولت در مسئله محیط زیست ابراز کرد: در این باره باید بگویم که ضمن اینکه سازمان محیط زیست مشکلاتی دارد، مقصر اصلی هم نیست به‌دلیل آنکه کمبود بودجه دارد. دلیل کمبود بودجه هم این است که به‌طور کلی دولت به محیط زیست به‌چشم ارگانی تشریفاتی نگاه می‌کند چون برایش سود و برگشت سرمایه ندارد و تنها به آن کمک می‌کند تا حیات وحش حفظ شود. اما قرق‌‌های اختصاصی کاملاً می‌توانند درآمدزایی بکنند بی‌نیاز اینکه بخواهند وابسته به دولت باشند و مناطقی را که حفاظت نمی‌شود و کمبود گونه دارد جمعیتش را بالا ببرند. محیطبان در حقیقت آنجا را قرق کرده که جمعیت گونه‌های وحش را بالا برده است؛ این یعنی شکوفایی حیات وحش آنجا.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا دوربین مستند به‌سمت مراکز دولتی برای حل این ماجرا و واکنش مسئولین نرفته است، گفت: مستند کارش ارائه سند است یعنی حقیقت را از لایه‌های پنهان جامعه بیرون می‌کشد، مسائلی که مردم با چشم خودشان ندیده‌اند اما مستندساز با چشم خودش بیرون می‌آورد. فیلمسازی مانند پازل است و نه نشان دادن صرف تصاویر؛ مخاطب باید برداشت خودش را داشته باشد، فیلمی موفق است که وقتی ساخته شد مخاطب با فکر بیرون بیاید و درگیر باشد و خودش لایه‌ها را بچیند و به نتیجه‌ای که می‌خواهد برسد من فکر می‌کنم این حقیقت در لایه‌های زیرین فیلم وجود دارد.

عسکری درباره تأثیری که مستند بر تغییر سیاست‌ها و حفظ محیط زیست دارد، گفت: مستندهای محیط زیست تا به حال در حفظ حیات وحش بسیار اثرگذار بوده‌اند. فیلم دیگری که با نام «در جست‌وجوی پلنگ ایرانی» ساختم در واقع تابو بود چون هیچ‌کس درباره کشته شدن آن حرف نمی‌زد اما این فیلم را ساختیم و گفتیم که هر هفته یک پلنگ در ایران کشته می‌شود و به ما هم خیلی ایراد گرفتند و گفتند که "چرا این مطلب را بیان کردید؟ این موضوع را فقط خانواده محیط زیست باید بداند."

از آن به بعد بود که به‌محض آنکه خرس یا پلنگی کشته می‌شود رسانه‌ای می‌شود، این همان تأثیر رسانه است یا در فیلم عروس بوکان هیچ‌کس نمی‌دانست که «میش‌مرغ»  بزرگترین پرنده پروازی ایران در بوکان زندگی می‌کند و 35 عدد از آن بیشتر نمانده است و تنها پرنده‌شناسان می‌شناختند اما از زمانی که این فیلم ساخته شد به «میش‌مرغ» می‌گویند «عروس بوکان» که نمی‌دانم باید خوشحال باشم یا ناراحت. اما این تأثیری است که روی حیات وحش گذاشته است.

در ادامه «پیمان مقدس» راوی و شخصیت اول مستند درباره نقش و جایگاه خود در این مستند و نسبت آن با شکارچیان به‌عنوان ضدقهرمان گفت: شکارچی‌ها باعث شدند تا ما هم وارد عمل شویم و کار کنیم اگر نبودند قطعاً داشتم پژوهش و کار میدانی و تحقیقی و یا جانورشناسی می‌کردم اما تمام تلاش و هنر ما این است که بتوانیم شکار غیرمجاز را به حداقل برسانیم. برای این کار از روش‌های مختلف می‌شود استفاده کرد، یک‌نفر با عکس و یک‌نفر با فیلم و مقاله. اما یک‌نفر هم هست که فقط با زبان قانون می‌توان با او صحبت کرد و در صورتی که شکار غیرمجاز کند باید مبالغ را پرداخت کند اما برخی هم حاضرند که در صورت شکار غیرمجاز به زندان بروند.

زمانی که شکارچی تصویری نشان می‌دهد که شکار کرده است خودم را از درون می‌خورم و نابود می‌شوم چون تصویر دلخراش حیوانی را که من برای آن زحمت می‌کشم نشانم می‌دهد. من باید در اینجا با خویشتنداری با او صحبت بکنم تا وضعیت از این بدتر نشود.

مقدس برای توضیح بیشتر گفت: شکار مجاز شکاری است که شکارچی از طرف سازمان محیط زیست اقدام می‌کند همراه با اسلحه مجوزدار. او در ابتدا باید برای محیط زیست هزینه‌ای را واریز کند و در زمان مشخص و با پروانه شکار مشخص می‌تواند شکار کند. این افراد زیر نظر سازمان محیط زیست نوع خاصی را شکار می‌کنند؛ برخی برای تفریح و برخی برای تأمین گوشت. اما این شکارچیان تنها طبق نظر قانون عمل می‌کنند و سازمان محیط زیست محیطبانی در اختیارشان قرار می‌دهد تا از قانون فراتر عمل نکنند و اگر قرار است تا یک نوع پرنده شکار کنند همان را بزنند.

وی در ادامه گفت: این فیلم در واقع درباره دام غیرمجاز و دامداری و شکار غیرمجاز است. فکر می‌کنید عاقبت شکارهای غیرمجاز به کجا ختم می‌شود؟ به قصابی‌هایی که در آنجا گوشت را به اسم گوشت گاو و گوسفند به مردم می‌فروشند یا با پست برای مشتری‌های خاص خود می‌فرستند، اینها زوایای پنهانی است که هیچ کجا گفته نمی‌شود. گوشت‌های برخی از حیوانات مانند مارال تا کیلویی 300 هزار تومان  به فروش می‌رسد.

برخی از شکارچیان غیرمجاز در هفته شاید یک شکار کنند اما برخی دیگر در هفته 50 شکار می‌زنند و گوشت آن را مستقیم به بازار سیاه می‌فروشند. طرف حساب ما با این گونه افرادند و این‌که بتوانیم این مشکل را به حداقل برسانیم.

انتهای پیام/+